Soma Davasında İkinci Duruşma Görüldü

Soma'da 301 madencinin hayatını kaybettiği faciayla ilgili 8'i tutuklu 45 sanıklı davaya, olaylı geçen ilk duruşmanın ardından Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nde devam edildi. 

Duruşma salonunda yer kalmaması nedeniyle bazı madenci yakınları salona giremedi. Duruşma salonunda ölen madencilerin isimlerinin okunması sırasında bazı madenci ailelerinden fenalaşanlar oldu. Sanıkların kimlik tespiti sırasında tutuklu sanık Soma Kömürleri AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan'ın 'aylık gelirim yok' demesi salonda tepkilere neden oldu. Bu arada facianın güvenlik kameralarınca kaydedilen görüntüleri de iddianameye dahil edildi.

BUGÜNKÜ DURUŞMADA YAŞANANLAR

Soma'da geçen 13 Mayıs'ta meydana gelen maden faicasında, hayatını kaybeden 301 işçinin ölümünde kusurları bulunduğu için haklarında, “olası kastla öldürme', “neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama', “Bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümü ile birlikte birden fazla kişinin yaralanmasına neden olma' suçundan dava açılan 8'i tutuklu 45 sanık, bir günlük aranın ardından özel olarak hazırlanmış kültür merkezinde ikinci kez hakim karşısına çıktı. 

Bu kez geçen duruşmada, SEGBİS (Ses ve görüntü bilişim sistemi) ile ifade verecekleri için tepkilere neden olan ve getirilmelerine karar verilen tutuklu sanıklar, Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan, maden mühendisleri Yasin Kurnaz, Hilmi Kazık, Ertan Ersoy; Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Genel Müdürü Ramazan Doğru, Maden Mühendisi, İşletme Müdür Yardımcısı İsmail Adalı, İşletme Müdürü Akın Çelik, emniyet teknikeri Mehmet Ali Günay Çelik de hazır bulundu. Tutuklu sanıklar, yattıkları Şakran Cezaevi'nden güvenlik gerekçesiyle gece yarısı alınıp yola çıkartıldı. 

Ayrıca daha yakın güzergah olan Soma üzerinden değil, Aliağa, Menemen, Manisa üzerinden Akhisar'a getirildi. Tutuklu sanıklar, polisin ve jandarmanın yoğun güvenlik önlemleri altında sabaha karşı spor salonuna alındı. Sanıklar burada kendileri için özel yaptırılan demir nezarethaneye konuldu. Duruşmaya CHP milletvekilleri Veli Ağbaba, Nurettin Demir, Mustafa Moroğlu, Musa Çam, Sakine Öz, Dilek Akagün Yılmaz ve Özgür Özel de geldi.

TÜM BİRİNCİ DERECE YAKINLARI ALINDI

Bunun yanı sıra duruşma öncesinde geçen duruşmada yaşanan tartışmalar da yaşanmadı. Bu kez ölen işçilerin birinci derece tüm yakınları, kimliklerini gösterdikten sonra içeriye alındı. Ancak bu kez ailelerin geçen seferki gibi toplu olarak değil bireysel olarak da geldikleri gözlendi.

POLİSTEN YOĞUN GÜVENLİK ÖNLEMİ

Polis ekipleri, olası olayların önüne geçmek için güvenlik önlemlerini de arttırdı. Hem duruşmanın yapılacağı kültür merkezinin çevresinde hem de duruşma salonunun içerisinde, jandarma ve polis, sayısı arttırıldı. Sanıklarla izleyeciler arasına iki sıra çevik kuvvet polisi etten duvar ördü. Aynı önlem sanık avukatları için de alındı. Bu arada geçen önceki günkü duruşmada izleyenler salona sığmazken bu duruşmaya katılımın az olduğu da dikkat çekti. Bazı ailelerin avukatların uyarısı üzerine duruşmaya gelmediği belirtildi.

İÇERİYE ELEKTRONİK CİHAZ ALINMADI

Soma davasının ilk duruşmasında, yaşanan tartışmalarla ilgili içeriden çok sayıda görüntünün sosyal medyaya sızması üzerine bu kez polisin bu yöndeki önlemleri de arttırıldı. Özellikle basın mensuplarının, içeriye dizüstü bilgisayar, cep telefonu ve tabletlerini sokmalarına izin verilmedi.

DAVANIN GEÇMİŞİ

Manisa'nın Soma İlçesi'nde geçen 13 Mayıs'ta, 301 işçi hayatını kaybetti. Faciadan sonra başlatılan adli süreçte. Aralarında Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan, Genel Müdür Ramazan Doğru ile İşletme Müdürü Akın Çelik'in de aralarında bulunduğu 8 kişi tutuklandı. Faciadan yaklaşık 6 ay sonra Soma Cumhuriyet Savcılığı 3 Kasım'da fezlekeyi hazırlayıp Ağır Ceza Mahkemesi mevcut bulunan en yakın Akhisar Cumhuriyet Savcılığı'na gönderdi. Akhisar Cumhuriyet Savcılığı ise fezlekeyi inceleyip, hazırlamış olduğu iddianameyi Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'ne 10 Kasım'da sundu. İddianameyi inceleyen Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi de 25 Kasım'da 4 noksan madde sebebiyle savcılığa iade etti. Bunun üzerine Akhisar Cumhuriyet Savcılığı iddianamenin iadesine itiraz etti. İddianame bu defa Manisa Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderildi. Manisa Ağır Ceza Mahkemesi ise eksikleri iki maddeye indirdi. Bunun üzerine geçen Aralık'ta Soma Savcılığı'na dönen dosyada eksiklerin giderilmesi için yeniden çalışma yapıldı. Facianın yıldönümüne iki ay kala 2 mart tarihinde iddianame Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nce kabul edildi. İddianamede, tutuklu 8 kişi için, “olası kastla öldürmeö suçundan 301 kez 20 yıldan 25 yıla, “neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralamaö suçundan 162 kez 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası istedi. Tutuksuz 37 zanlı için de, “Bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümü ile birlikte birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmaö suçundan 2 yıldan 15 yıla kadar hapisle cezalandırılmaları istendi. Ancak bu kişilerden, 25'inin cezalarının, kusur durumundan dolayı üçte bir oranında artırılması talep edildi.

DURUŞMANIN SANIKLARI

Cezalandırılmaları istenen sanıklardan tutuklu olan ilk 8 kişi: Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan; maden mühendisleri Yasin Kurnaz, Hilmi Kazık, Ertan Ersoy; Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Genel Müdürü Ramazan Doğru, Maden Mühendisi, İşletme Müdür Yardımcısı İsmail Adalı, İşletme Müdürü Akın Çelik, emniyet teknikeri Mehmet Ali Günay Çelik. Tutuksuz yargılanan 37 kişi ise, maden mühendisleri, Yalçın Erdoğan, Harun Güneş, Fuat Ünal Aydın, emniyet teknikerleri Ergün Yılmaz, Coşkun Derici, Necati Karadeniz ve Harun Yılmaz, Erdem Cambaz, Serkan Kocaman, Soner Günay, Ümit Şahin, Nazmicem Nesemioğulları, Hüseyin Alkan, Adem Ormanoğlu, Burhan Karabaş, Sertaç Büyükgüney, Nimetullah Uğurlu, Efkan Kurt, Mehmet Bayri, Sertan Günay, Batuhan Ünlüyol, Ozan Sezer, Erdoğan Cinoğlu, Halil Sarı, Serhat Dinç, Saltuk Alp Demir, Uğur Karabulut, Serdar Günay, Mehmet Uçgun, Ömer Değirmenci, Fahri Pançar, Olcay Erşin, Mehmet Avcı, Halil Burhan, Hüseyin Ergin, Hilmi Karakoç, Caner Uysal'dan oluştu.

'BU ACININ NE OLDUĞUNU ÇOK İYİ BİLİRİZ'

Manisa Emniyet Müdürü Tayfur Erdal Ceren de mahkeme önünde bir açıklama yaptı. Emniyet Müdürü Ceren açıklamasında 'Biz de teşkilat olarak çok şehit verdik. Bu acının ne olduğunu çok iyi biliriz. Kimseyi mağdur etmek istemiyoruz. Bugün aldığımız önlemlerle şehit ailelerin salona daha rahat girmelerini sağladık. Maalesef salonun yetersiz kapasitesi sıkıntılara neden oluyor. Polisler olarak münferit grupların sızmamasına dikkat ediyoruz. Davanın selametle yürütülmesi konusunda her türlü önlemi aldık' diye konuştu.

BARO BAŞKANINDAN DURUŞMA ÖNCESİ AÇIKLAMA

Manisa Baro Başkanı Ali Arslan, Soma Davası öncesinde bir açıklama yaptı. İlk duruşmanın ertelenme nedenlerini hatırlatan Arslan, 'Soma faciasının gerçek sorumlularının ortaya çıkması amacıyla çaba sarf ediyoruz. 301 madencimiz bu faciada şehit oldu. Mağdur ailelerin acılarının bir nebze dinmesi için adaletin gerçekleşmesini istiyoruz. Sadece sanıklar değil kamu görevlileri de bu kazada kusurlu. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı kamu görevlileriyle ilgili soruşturma izni vermemiştir. Manisa Barosu ve bir kısım müdahillerin yapmış olduğu itirazlar çerçevesinde Danıştay bu konuda Aralık ayı içerisinde bir karar almıştı. Soruşturmanın tekrar yapılmasını ve kusurluların tekrar tespit edilmesini istedi. Bu konula ilgili takibimizde devam ediyor. Geçen mahkemede de bu konunu akibetinin sorulması karar verildi. Mahkeme bu konuda ilgili kurumlara yazı yazdı. Çünkü, 2009 yılında, Eynez Kömür İşletmesi'ni Soma İşletmeleri A.Ş.'ye devreden firma 'Burada su baskını tehlikesi var. Burada kömürün kızışma tehlikesi var. Burada her an patlama olabilir ve bir facia ile karşılaşabiliriz. Bunun sorumluluğunu yüklenmek istemiyoruz. Bu ocağı devretmek istiyoruz' diyor. İlgili bakanlık bunu bilerek geri alıp, Soma A.Ş.'ye devrediyor. Bu anlamda bakanlık ile müfettişlerin büyük sorumluluğu var. Bu nedenle bu kişilerin de yargılanmasını gerekiyor' dedi. Baro Başkanı Arslan, duruşmanın başka bir ile alınmasını mümkün olmayacağının da söyledi.

SALON SAKİN

Duruşma öncesi Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı Aytaç Ballı, avukatları ve izleyenleri cep telefonu kullanmamaları, duruşmaya müdahale etmemeleri konusunda uyardı. Ballı, kurallara aykırı hareket eden izleyicilerin dışarı çıkarılıp haklarında suç duyurusunda bulunulacağını bildirdi. Duruşmaya 8 tutuklu, 19 tutuksuz sanık katıldı. Tutuklu sanıklar Can Gürkan ve Ramazan Doğru'nun takım elbise, kravatlı olduğu görüldü. Duruşma mahkeme başkanının kimlik tespitiyle sakin bir havada başladı. Sanıklara herhangi bir müdahale veya bağıran olmadı.

ACI YOKLAMA

Davanın bugünkü duruşmasında ilk olarak sanıklar, sanık avukatları, mağdur avukatları isimlerini söyledi. Ardından duruşmaya katılan acılı aileler, ölen yakınlarının ve kendilerinin isimleri ile yakınlık derecelerini söyledi. Çok sayıda işçi yakını, ölen işçilerin adını söylerken ağladı. Bu sırada bir işçi yakını kadın bayıldı. Hakim içeriye sağlık görevlilerini davet etti. İşçi yakınları, Mahkeme Başkanı Aytaç Ballı'nın duruşma öncesinde, söz verilmeden kesinlikle kimsenin konuşmayacağı, konuşanın dışarı çıkarılacağı uyarasını, bu yoklama sırasında deldi. Bir işçi yakını içeriye neden su ile giremediklerini sorunca, hakim 'güvenlik gerekçesiyle' dedi.

Duruşmada, ölen işçilerden Ali Kavak'ın eşi 'Eşim üç günlüktü, 3 günlük' diye bağırdı. Bu sırada oğlunun adını söyleyen bir başka enne 'Ben yavruma doyamadım, kuzuma doyamadım' diyerek gözyaşı döktü. Ölen yakınlarının adlarını söyleyen yakınlarından bazıları, 'Canımız çok yanıyor', 'İki işçinin yakınıyım. İki şehit verdim', '37 günlük evladım yetim kaldı', 'Benim kocam çocuğunu göremedi', 'Benim çocuğum yandı onlar da yansın' dedi. İşçilerden Uğur Çolak'ın babası, sanıklara doğru bakarak, 'Bunun hesabını hem bizim hem de allahın önünde veremezsiniz' diye bağırdı. Bir başka anne 'Biz nasıl ağladıysak onlar da ağlasın' dedi.

'432 ÇOCUK BABA DİYE KARA TOPRAĞA SARILIYOR'

Bu arada ölen işçilerden Muhammet Girgir'in eşi Derya Girgin 'Eşim çocuğunu göremedi. Devletten adalet istiyorum' diye konuştu. İşçilerden Bayram Erol'un eşi Selda Erol ise '432 çocuk baba diye kara toprağa sarılıyor. Adalet istiyoruz' dedi. Ölenlerden İsmail Coşkun'un eşi Hüsniye Coşkun da 'Benim evladım var. Nasıl yaktınız onu, nasıl kıydınız. 28 yaşındaydı o' dedi.

Bu sırada dışarıda kalan bazı işçi yakınları içeri girmek isteyince avukatlarla Mahkeme Başkanı Aytaç Ballı arasında kısa süreli tartışma yaşandı. Ardından bazı avukatlar dışarı çıktı, onların yerine içeri alınan işçi yakınları oturdu.

Yoklama bittikten sonra Mahkeme Başkanı Aytaç Ballı, iddianamenin kabul edildiğini hatırlatarak, tutuklu ve tutuksuz sanıkların kimlik tespitine geçti. 45 sanıklı davanın kimlik tespitine, davanın bir numaralı sanığı, Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan'dan başlandı. Can Gürkan'a aylık geliri sorulduğunda, 'Şu anda yok' yanıtını verdi. Bu duruma aileler 'Yalan söylüyor, var' diyerek tepki gösterdi. Ardından Genel Müdür Ramazan Doğru'ya geliri soruldu. O da aylık gelirinin 37 bin TL olduğunu söyledi. İşletme Müdürü Akın Çelik de 12 bin TL aylık geleri bulunduğunu belirtti. Bu sırada ölen işçilerin yakınlarından bazılarının 'Şerefsiz' diye bağırdığı duyuldu. Hakim de görevlilerden, bu tür sözler söyleyenlerin bunu tekrarlamaları durumunda dışarı çıkarılmalarını istedi.

İDDİANAMENİN OKUNMASINA BAŞLANDI

Mahkeme salonuna gelenlerin içeri, çakmak, parfüm şişesi ve su şişesi ile girmesine izin verilmeyen duruşmada, kimlik tespitlerinin ardından iddianamenin okunmasına geçildi.

CHP'Lİ VEKİL ÖZEL'DEN AÇIKLAMA

Soma Davası'nı izleyen CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel, saat 13.00'da, duruşma için verilen bir saatlik arada, basın mensuplarına açıklama yaptı. Duruşmanın sakin bir şekilde seyrettiğini söyleyen Özel, şunları söyledi:

'İlk duruşmanın öncesinde yaşanan arbede, bugün yaşanmadı. İçeri girişler daha kolaydı. Bunu olumlu buluyoruz. Tutuklu sanıkların getirilerek duruşmanın yüz yüze yapılması bizim için çok önemli' dedi.

CHP'Lİ BALBAY BAKANLARDAN DA KATILIM İSTEDİ

Manisa'ya Soma Davası için gelen CHP İzmir Milletvekili Mustafa Balbay, çeşitli açıklamalar yaptı. Enerji ve Tabi Kaynaklara Bakanı Taner Yıldız ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik'in de davaya katılmasını isteyen Balbay, tutuklu sanıkların davaya katılmasını değerlendirdi. Balbay, 'Bir maç yapılacak. 'Top olmasın' diyorlar. Olur mu öyle şey? Bu duruşmada da sanıklar olmayacaktı. Hiç değilse vicdana geldiler, yüreği madenciyle atan insanlarının yüreğine bir ölçüde su serptiler' dedi.

'BUNLARIN GÖZÜNÜ PARA VE KAN BÜRÜMÜŞ'

Ölen madenci Erdal Sidal'ın babası Durmuş Sidal da, '20 sene madencilik yaptım. Hiç kimsenin burnu bile kanamadı. Bunların gözünü para ve kan bürümüş. İnsanların kanından nemalanan vahşi kapitalizmdir' dedi.

SAVCILIK İFADELERİ, TÜBİTAK VE BİLİRKİŞİ RAPORLARI OKUNDU

İddianamenin okunması işlemine öğle arasının ardından devam edildi. Sanıkların savcılık ifadeleri, TÜBİTAK, Polis Kriminal Laboratuarı ve Bilirkişi raporları duruşma salonunda sanıklar ile mağdur ve müştekilere okundu. Bilirkişi raporundan, madende işçilerin kullanması için verilen Çin malı gaz maskelerinin tamamının 20 yıl önce üretildiği ve kullanım ömürlerini tamamlandığı, başka ülkelerin üretimi olan bazı maskelerin de paslandığı okundu. 

BİLİRKİŞİ RAPORU: FACİA ÖNLENEBİLİRDİ

Facianın ardından görevlendirilen bilirkişi heyetinin yaptığı araştırmalar sonucu hazırladığı raporda sanıkların yüzüne okundu. Bilirkişi raporuna göre kazanın önlenebilir, gaz sensörlerinin olası faciayı haber verdiği ancak ocakta çalışmaların durdurulmadığı belirtildi. Bilirkişi raporuna göre olayda TKİ Yönetim Kurulu Başkanı, İşletme Daire Başkanı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Müfettişleri, MİGEM görevlileri, Maden İşleri Genel Müdürü gibi birçok kamu görevlisinin asli kusurlu olduğu da belirtildi.

'YALANCI KATİLLER'

Duruşmayı mahkeme başkanı, 18.20'de bitirdi. Bu sırada şehit madencilerin yakınları, duruşma salonundan çıkarılan tutuklu sanıklara, 'katiller', 'yalancı katiller' diye tepki gösterdi. Salondan çıkartılan sanıklar, vakit kaybedilmeden cezaevi aracına bindirilerek Aliağa Şakran Cezaevi'ne götürüldü. 

Yarın duruşmaya, iddianamenin 163 sayfasından itibaren okunmasıyla devam edilecek. 

Taylan YILDIRIM - Mehmet Hakkı ÖZBAYIR - İlker KILIÇARSLAN / MANİSA DHA - CHA - AA