Kandırıldık! Son Günlerde Hepimizin İnanarak Paylaştığı Ama Doğru Olmadığı Ortaya Çıkan Haberler
Teyit.org işbirliği ile...
Geçtiğimiz günlerde oldukça viral olup, sosyal medyada, web sitelerinde ve hatta gazetelerde paylaşılan bazı haberler gerçeği yansıtmıyordu. Teyit.org da sağ olsun, yine bu haberleri bizim için araştırıp gerçekleri ortaya çıkardı.
Bakalım neler olmuş ve işin aslı neymiş?
1. "Fotoğrafın İmamoğlu’nu mazbata alırken gösterdiği iddiası."
SoL Haber Portalı, Sendika.org, FOX Tv, Indigo Dergisi ve CNN Türk’te yer alan bir fotoğrafın 31 Mart 2019 yerel seçimlerinin ardından Millet İttifakı İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkan Adayı Ekrem İmamoğlu’nu 17 Nisan’daki İl Seçim Kurulu’nun kararının ardından mazbatasını alırken gösterdiği iddia edildi.
Ancak fotoğraf montajlanarak oluşturulmuş. Fotoğrafın orijinalinde Mansur Yavaş, 8 Nisan 2019’da Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanı olarak mazbatasını alıyor.
İddia fotoğrafa İnternet'te tersine görsel arama yapıldığında söz konusu fotoğrafın orijinalinde Mansur Yavaş’ın bulunduğu görülebiliyor. Fotoğraf, 8 Nisan 2019’da Mansur Yavaş’ın Ankara Adliyesi önünde elinde büyükşehir belediye başkanı olduğunu belirten mazbatayı tutarken çekilmiş. O anlara Demirören Haber Ajansı’nın (DHA) YouTube kanalında bulunan haberinden ulaşmak mümkün.
İstanbul İl Seçim Kurulu’nun son kararının ardından Ekrem İmamoğlu mazbatasını İstanbul Çağlayan Adliyesi’ndeki İl Seçim Kurulundan 17 Nisan 2019’da aldı.
İddia fotoğrafın CNN Türk Ana Haber Bülteni’nde yayınlanmasının ardından sunucu Buket Güler Twitter üzerinden yaptığı açıklama ile kanal adına özür diledi.
2. "Fotoğraftaki el yazısının Mansur Yavaş’a ait olduğu iddiası."
8 Nisan 2019 tarihinde Barış Yarkadaş isimli Twitter hesabı tarafından paylaşılan bir fotoğrafta altında Mansur Yavaş’ın imzası olduğu ve Mustafa Kemal Atatürk’e hitaben Anıtkabir özel defterine yazılan bir mektup yer aldı. “‘Hattat’ Mansur Yavaş’ın kaleminden… Çok yakıştı çok…” ifadeleriyle paylaşılan gönderi çok sayıda beğeni aldı.
Ancak el yazısının Yavaş’a ait olduğu iddiası doğru değil. Teyit’in iletişime geçtiği Mansur Yavaş’ın danışmanı, yazının Yavaş’a ait olmadığını belirtti.
Yavaş, danışmanı aracılığıyla Teyit’e, 8 Nisan 2019 tarihinde Anıtkabir’de imzaladığı yazının “gelecek kuşaklara güzel bir anı bırakabilmek” adına bir kaligrafi sanatçısı tarafından yazıldığını iletti. Atatürk’e hitaben yazılan mektubun yer aldığı fotoğrafa bakıldığında imzanın, farklı bir yazı tipiyle ve farklı bir kalemle atıldığı anlaşılabiliyor. Teyit’in iletişime geçtiği Mansur Yavaş’ın danışmanı, yazının Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’a ait olmadığını doğruladı. Yavaş, söz konusu yazının “gelecek kuşaklara güzel bir anı bırakabilmek adına bir kaligrafi sanatçısı tarafından yazıldığını” belirtti.
3. "FETÖ’den tutuklu Murat Kale’nin Ekrem İmamoğlu’nun eski ev arkadaşı olduğu iddiası."
Sosyal medyada paylaşılan ve teyit.org’a ihbar olarak gönderilen bir paylaşımda, kesin olmayan sonuçlara göre Cumhuriyet Halk Partisi’nden (CHP) İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçilen Ekrem İmamoğlu’nun, eski ev arkadaşının FETÖ’den tutuklu yarbay Murat Kale olduğu iddia edildi. Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkan Basın Danışmanı Yıldıray Çiçek tarafından 4 Nisan 2019’da Twitter’da paylaşılan iddia yaklaşık bin kişi tarafından beğenildi. Ekrem İmamoğlu hakkındaki iddia Haber Vakti isimli İnternet sitesi tarafından “İmamoğlu FETÖ’cü yarbayla ev arkadaşıymış” başlığıyla da haberleştirildi.
Ancak Ekrem İmamoğlu’nun eski ev arkadaşının FETÖ’den tutuklu asker Murat Kale olduğu iddiası doğru değil.
Söz konusu iddianın sebebi isim benzerliği. FETÖ’den yargılanan asker Murat Kale ve İmamoğlu’nun eski ev arkadaşı Murat Kale’nin anne ve baba isimleri farklı.
Söz konusu iddianın Ekrem İmamoğlu tarafından 2015 yılında atılan bir tweete dayandığını söylemek mümkün.
İmamoğlu, 12 Mayıs 2015’te paylaştığı bir gönderide öğrencilik döneminden ev arkadaşı Murat Kale’nin babası Mehmet Kale’nin vefat ettiğini belirtmiş. Eski yarbay Murat Kale ise 15 Temmuz Darbe Girişimi’nde komuta merkezi olarak kullanıldığı ifade edilen Ankara Akıncı Üssü’ndeki eylemlere ilişkin olarak tutuklu durumda. Nitekim Akıncı Üssü davasında kabul edilen iddianamede Murat Kale hakkında da bir bölüm bulunuyor. İddianamedeki bilgilere bakıldığında sanık Kale’nin baba adının Turgut anne adının ise Fatma olduğu anlaşılıyor.
4. "CHP’li belediyenin seçimden sonra Kartal’a haç diktiği iddiası."
Sosyal medyada paylaşılan fotoğrafın, Kartal Belediyesinin Kartallı Kazım Meydanı’na 31 Mart yerel seçimlerinden sonra diktiği haç şeklindeki heykeli gösterdiği iddia edildi. “Yiğit Bulut Gönüllüleri” isimli Facebook sayfasına da aynı iddiayla yüklenen fotoğraf yaklaşık bin kişi tarafından paylaşılırken bin 400 kişi tarafından beğenildi.
Ancak meydana yerleştirilen yapı bir haç değil, baz istasyonu. Fotoğraf, istasyonun üzerindeki plakanın yerleştirilmesi anında çekilmiş.
Kartal Belediyesi’nin farklı bölgelerine baz istasyonu konulması üzerine bir şirketle yapılan anlaşma 25 Aralık 2017 tarihinde imzalanmış. 1 Nisan 2019 tarihinde kurulumuna başlanan GSM direği 2 Nisan’da tamamlanmış. Teyit’in, Kartal Belediyesi basın birimi çalışanları ile yaptığı telefon görüşmesinde, baz istasyonunun Kartal’ın farklı bölgelerine yerleştirilmesi ile ilgili kararın, 25 Aralık 2017 tarihinde alındığı, 1 Nisan 2019 tarihinde kurulumuna başlanan baz istasyonunun 2 Nisan’da tamamlandığı öğrenildi. Bunlara ek olarak, belediye yetkilileri fotoğrafın istasyonun yerleştirilme aşamasında çekildiğini, yapının son halinin haca benzemediğini de belirtti. Kartal merkezli Kartal 24 isimli bir yerel gazetede yapının son halini gösteren fotoğraflar da paylaşılmış. Aynı fotoğrafların bir Ekşi Sözlük yazarı tarafından da paylaşıldığı görülebiliyor.
5. "Lady Gaga’nın Yeni Zelanda’da hayatını kaybedenler için sure okuduğu iddiası."
Sosyal medyada paylaşılan videoda, ABD’li şarkıcı Lady Gaga’nın katıldığı bir radyo programında, Yeni Zelanda’da iki camiye gerçekleştirilen terör saldırısında hayatını kaybedenler için Kur’an’dan bir sure okuduğu iddia edildi. Murat Ortaçer isimli Twitter kullanıcısı tarafından 5 Nisan 2019 tarihinde Twitter’da paylaşılan video, şimdiye kadar yaklaşık 737 bin kez görüntülendi, 3 binden fazla beğeni aldı. Video YouTube’da yabancı sayfalarda da paylaşıldı. Atheek Hasan isimli YouTube kullanıcısı tarafından 26 Şubat 2019 tarihinde “Lady Gaga Kur’an Ayetleri Okuyor” başlığıyla paylaşılan video şimdiye kadar 37 bin 557 görüntülenme aldı.
Ancak, videonun Lady Gaga’nın Yeni Zelanda terör saldırısında hayatını kaybedenler için Kur’an’dan bir sure okuduğunu gösterdiği iddiası doğru değil.
Videoda sureyi okuyan kadın sanatçı, tarzıyla Lady Gaga’ya benzetilen Tunuslu şarkıcı Sofia Sadek. Tunuslu sanatçı Sofia Sadek’in Tunus merkezli “Radyo Med” isimli radyo kanalında, sureyi okuduğu programın videosu 24 Eylül 2016 tarihinde “Kur’an-ı Kerim ilk defa bir medya ortamında okundu” başlığıyla kanalın YouTube sayfasında yayınlandı. Hint Haber Sitesi The Quint’in doğrulama platformu WebQoof da videonun, Sofia Sadek’in sure okuduğu eski tarihli bir radyo programından olduğunu teyitledi. Ayrıca ABD’li şarkıcı Lady Gaga ve Tunuslu şarkıcı Sofia Sadek’in sesleri de çok benzerlik taşımıyor. Sofia Sadek’in sosyal medyada yayınladığı fotoğraflar da videodaki kişinin kendisi olduğunu doğruluyor.
6. "Videonun Gaziosmanpaşa’daki bir ortaokulda CHP’lilerin mühürlü oy çuvallarını boşalttıklarını gösterdiği iddiası."
Sosyal medyada ve Yeni Akit gibi haber sitelerinde paylaşılan bir videoda Cumhuriyet Halk Partisi’nden (CHP) bazı kişilerin Gaziosmanpaşa Havuzbaşı Atilla Baykal Ortaokulu’nda mühürlü oy çuvallarını boşaltıp, CHP’ye basılmış hazır mühürlü oy pusulalarını koydukları ve buna müdahale eden polislere saldırdığı anları gösterdiği iddia edildi.
Ancak videonun İstanbul’un Gaziosmanpaşa ilçesinde Havuzbaşı Atilla Baykal Ortaokulu’nda mühürlü oy pusulalarını değiştiren CHP’lileri gösterdiği iddiası doğru değil.
Video Üsküdar Bağlarbaşı Parakende ve Pazarlama Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Fenerbahçe Basketbol Okulu spor salonunda toplanan oy pusulası çuvallarının kontrolü sırasında çıkan bir kavgayı gösteriyor. Kavganın sebebi olayın görgü tanıklarının ifadelerine göre Üsküdar İlçe Birinci Seçim Kurulundan bazı kişilerin İlçe İkinci Kuruluna gelmeleri ve kuruldaki bazı kişilerle aralarında yaşanan gerginliğin büyüyerek kavgaya dönüşmesi. Farklı açılardan çekilen videolardan polisin kavgaya müdahale ettiği görülüyor. Videonun belirli saniyelerinde duvardaki Fenerbahçe logosu fark ediliyor. Google Haritalar’da bulunan bazı fotoğraflardan söz konusu videonun Üsküdar ilçesindeki Bağlarbaşı Parakende ve Pazarlama Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Fenerbahçe Basketbol Okulu spor salonunda kaydedildiği anlaşılıyor.
7. "Yanan Notre Dame Katedrali yakınında Arapça belgeler ve gaz bidonları bulunduğu iddiası."
Takvim ve Yeni Akit gazeteleri, 15 Nisan 2019 tarihinde çıkan yangında hasar gören, Fransa’nın başkenti Paris’teki 850 yıllık Notre Dame Katedrali’nin yakınlarında, içinde benzin bidonları ve Arapça belgelerin olduğu terk edilmiş bir araç bulunduğunu iddia etti. Takvim gazetesinin İnternet sitesinde yer alan “Notre Dame Katedrali yangınında terör şüphesi” başlıklı haberde söz konusu arabanın katedralin birkaç yüz metre ilerisinde bulunduğu iddia edildi. Yeni Akit gazetesi ise “Katedral yangınını Müslümanların üzerine yıkacaklar” başlıklı haberinde The Telegraph isimli İngiliz gazetesinde bu iddianın dile getirildiğini belirtti.
Ancak, 15 Nisan 2019 tarihinde çıkan yangında hasar gören Notre Dame Katedrali’nin yakınlarında, içinde benzin bidonları ve Arapça belgeler olan terk edilmiş bir araç bulunduğu iddiası doğru değil.
The Telegraph isimli haber sitesinde yer alan haber 2016 yılına ait. İddialara neden olan 8 Eylül 2016 tarihli The Telegraph’taki haberin altına düşülen notta “Bu haber 2016 tarihli olup, 15 Nisan 2019 tarihindeki Notre Dame yangınıyla hiçbir ilişkisi yoktur” ifadesi kullanılmış. The Telegraph’ın İnternet sitesinde 8 Eylül 2016 tarihinde paylaşılan haberde, katedralin yakınlarında içerisinde benzin bidonları ve Arapça belgeler olan sahipsiz bir araç bulundu. Olay ile alakalı en az dört kişi tutuklanırken basında yer verilen raporlara göre, Peugeot marka 607 model plakasız otomobilde, patlayıcı bulunmadı. Aynı iddia farklı ülkelerde de The Telegraph’ın haberine dayandırılıp Notre Dame Katedrali’ndeki yangınla bağdaştırılarak yayıldı. Ancak Buzz Feed News’in Notre Dame Katedrali yangınıyla ilgili yayılan yanlış bilgileri incelediği haberinde iddianın doğru olmadığı belirtildi.
8. "Binali Yıldırım’ın ‘Teşekkürler İstanbul’ afişlerinin yanına İmamoğlu afişlerinin asıldığı iddiası."
Sosyal medyada paylaşılan ve teyit.org’a ihbar olarak gönderilen fotoğrafın, Binali Yıldırım’ın “Teşekkürler İstanbul” afişinin yanındaki Ekrem İmamoğlu’nun “İstanbul da size teşekkür ediyor” afişini gösterdiği iddia edildi. Bir Twitter kullanıcısı tarafından paylaşılan fotoğraf 8 binden fazla beğeni aldı. Sosyal medyada pek çok kullanıcı afişlerin gerçek olup olmadığını sordu.
Ancak fotoğrafın Binali Yıldırım’ın “Teşekkürler İstanbul” afişinin yanındaki Ekrem İmamoğlu’nun afişini gösterdiği iddiası doğru değil.
Ekrem İmamoğlu’nun afişi fotoğrafa sonradan eklenmiş. Parodi amaçlı montajlanan afiş fotoğraflarının orijinali, Reuters muhabiri Murad Sezer tarafından 1 Nisan 2019 tarihinde İstanbul’da çekildi. Fotoğrafın orijinalinde ise üç pano boyunca Binali Yıldırım ve Tayyip Erdoğan’ın bulunduğu afişlerin yer aldığı görülebiliyor. Fotoğrafın orijinaline Reuters’ın İnternet sitesinde yer alan 7 Nisan 2019 tarihli haberden de ulaşmak mümkün. Görselin altında yazan bilgilere bakıldığında, fotoğrafın 1 Nisan 2019 tarihinde Reuters muhabiri Murad Sezer tarafından çekildiği görülebiliyor. CHP’li yetkililer de Teyit’e böyle bir afişin hazırlanmadığını belirtti. Sonuç olarak, fotoğraf Binali Yıldırım’ın afişinin yanına asılan ve cevap niteliği taşıyan Ekrem İmamoğlu afişlerini göstermiyor. İmamoğlu afişi fotoğrafa sonradan eklenmiş. İlk olarak mizah amaçlı hazırlanan bu fotoğrafın yanlış bilgi türlerinden manipülasyon ve parodiye bir örnek olduğu söylenebilir.
Yorum Yazın
Lady Gaga sure okudu iddiası muazzammış.
“Yiğit Bulut Gönüllüleri” sayfası neymiş lan!?
bi bakayım dedim de midem bulandı fazla duramadım çıktım hemen
önce int den araştırıp öyle paylasırım herzaman. cokcana da yanlıs paylaşımları düzelttigim olmustur. yoksa büyük bir algı oyununun kurbanı oluruz. bilgi kir... Devamını Gör