Çok Fazla Bilinmeyen ve Kullanılmayan 26 Deyim
Deyim Nedir?
Deyim (tabir), genellikle gerçek anlamından az çok ayrı, kendine özgü bir anlam taşıyan, ifadeyi daha zengin ve etkileyici kılmak amacıyla söylenen ve en az iki kelimeden oluşan kalıplaşmış söz öbekleridir.
1. Abacı, kebeci, ara yerde sen neci?
Olay ve konu hakkında yeterliliği, yetkisi olmayan kişiler için “Sen neden karışıyorsun?” anlamında kullanılır.
2. Ben diyorum hadımım, o diyor (soruyor) oğul uşaktan neyin var (çoluk çocuktan ne haber?)
“Ben gücüm olmadığını, bu işi yapamayacağımı söylüyorum; o hâlâ benden yardım istiyor, birtakım işler yapmamı umuyor.” anlamında.
3. Cambul cumbul
Pek sulu, suyu bol (yemek için). “Yemek cambul cumbuldu ama lezzetli olmuştu.”
4. Çanak yalayıcı
Dalkavuk, çıkarı için dalkavukluk eden. “Çanak yalayıcılar gün geçtikçe artıyor.”
5. Damokles’in kılıcı
Kişiyi korku ve baskı altında tutan büyük ceza tehdidi.“Damokles’in kılıcı gibi başımda dikilip durma öyle!”
6. Elifi görse mertek sanır
Cahil, okuması yazması yoktur.“Ona mı akıl danışıyorsun, elifi görse mertek sanır o. “
7. Fincancı katırlarını ürkütmek
Zararı dokunacak bir kimsenin hoşuna gitmeyen bir davranışta bulunmak.“Kaymakamla konuşurken dikkatli ol, fincancı katırlarını ürkütme sakın!”
8. Gemi azıya almak
1. Söz dinlemez olmak. 2. At, gemi azıları arasına alıp etkisiz bırakarak süvarisinin yönetiminden çıkmak ve kendi istediğince koşmak.
9. Havsalası almamak
Aklı kabul etmemek.“Nasıl yaparsın bana bunu, hâlâ havsalam almıyor.”
10. Icığını cıcığını çıkarmak
1. Her yanını ellemek, didiklemek. 2. Bir meseleyi en ince ayrıntılarına kadar soruşturmak, incelemek.“İyice ıcığını cıcığını çıkardınız meselenin.”
11. Jurnal etmek
Biriyle ilgili, yetkili kimselere kötülemede bulunmak; yazılı, sözlü ihbarda bulunmak.
12. Kumkumav gibi
Yapayalnız, tek başına.
13. Lüpe konmak
Değerli bir şeyi bedavadan, emek sarf etmeden ele geçirmek.
14. Mart içeri pire dışarı
Birbirinden hoşlanmayan iki kişiden biri gelince ötekinin dışarı çıkışını anlatmak için kullanılır.
15. Nato kafa nato mermer
“Söz anlamaz, söz dinlemez taş gibi kafa” anlamında kullanılır.
16. On parmağında on kara
İnsanlara leke sürmeyi, kara çalmayı, iftira atmayı huy edinmiş (kimse).
17. Palas pandıras
Acele olarak, hazırlanmaya zaman bulamadan.”Palas pandıras evden çıkmak zorunda kaldık.”
18. Rüzgâr gelecek delikleri tıkamak
İstenmeyen bir duruma veya zarar gelebilecek bir gelişmeye karşı her türlü önlemi almak.
19. Safra bastırmak
Açlığını yatıştırmak için az miktarda yemek yemek.
20. Şeytanın yattığı yeri bilmek
Çok kurnaz ve açıkgöz olmak; bilinmesi, hatırlanması güç şeyleri bilmek; pek çok şeyden haberdar olmak.”O ne tilkidir bilemezsin, şeytanın yattığı yeri bile bilir.”
21. Tavşanın suyunu suyu
İki şey arasında çok uzak bir ilgi olduğunu anlatmak için kullanılır.
22. Uma uma döndük muma
Umut edilen, beklenilen şeyler gerçekleşmeyince hayal kırıklığına uğrayan, kötü durumlara düşen, zayıflayıp gücünü yitiren insanlar için söylenir.
23. Üzüm üzüm üzülmek
Haddinden fazla, çok üzülmek.”Anneciği üzüm üzüm üzülüyor ama bir çare bulamıyordu.”
24. Vurdumduymaz Kör Ayvaz
Umursamaz, aldırmaz, duygusuz ve kayıtsız kimse.
25. Yüzü kasap süngeri ile silinmiş
Utanacak, sıkılacak, arlanacak yanı kalmamış; arsız.
26. Zemheri zürafası (gibi)
Kışın ince elbise giyip gezenler için söylenir.