Son Yılların En Kritik Faiz Kararı Öncesi Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan Hakkında Teoriler Doğrular
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın yeni başkanı Hafize Gaye Erkan, halen bilinmezliğini korurken, ismine dair analizler, anne olması, geçmişte çalıştığı kurumlarda olanlarla gündeme geldi. Yaşı konusunda halen fikir birliğine varamayanlar TCMB'nin sitesine bakma zahmetine katlanmazken, akademik kariyeri için de LinkedIn'e bakmaya gerek duyulmadan efsaneler yazılıyor. Tüm bunlara bakınca detaylarda Hafize Gaye Erkan'a dair bilinmezlikleri anlatalım istedik. Buyurun, Merkez Bankası tarihinde en genç ve ilk kadın başkan kim?
Hafize Gaye Erkan, uzun süredir trendlerden düşmüyor. Merkez Bankası'nın başına gelen en genç ve ilk kadın başkan hakkında söylenenlerin de ardı arkası kesilmiyor.
Bir kesim 'muhteşem Türk kızı' portesini çizerken, bir kesim önceden çalıştığı bankalarda gerçekleşenler üzerinden aksi yönde bir dil kullanıyor. Bir bakıyoruz ismi analiz ediliyor, bir bakıyoruz annelik vurgusuyla 2023 yılında kadının iş hayatı içindeki yeri yine göz ardı ediliyor.
O halde Türk Lirası'nın kalkanı, enflasyonun karşıtı, para politikasının yılmaz savunucusu olmak üzere görev alan Hafize Gaye Erkan kimdir?
Hafize Gaye Erkan, TCMB'deki profilinde 1979 doğumlu görünüyor.
Liseyi İstanbul Erkek Lisesi'nde, üniversiteyi Boğaziçi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği bölümünde okuyor. Harvard Business School ve Stanford Üniversitesi'nde eğitim programlarına katılıyor.
Princeton Üniversitesi'nde de doktora derecesi alıyor. Ancak öyle söylendiği gibi 1 yılda değil. LinkedIn'de 4 yılda olduğu görülüyor.
2005 yılında Goldman Sachs'ta çalışmaya başlıyor. 9 yıl bilanço yönetimi, stres testi ve sermaye planlaması, risk yönetimi, birleşme ve satın alma konularında hizmet veriyor. 2014 yılında kariyerinin tartışmalı kısmı olan First Republic Bank'a geçiyor. Erkan, burada da 8 yıl eş icra kurulu başkanı (Co-CEO), başkan, yönetim kurulu üyesi, yatırım direktörü, mevduat direktörü ve risk eş direktörü olarak görev yapıyor. İstifa ediyor. Banka istifadan aylar sonra batıyor.
First Republic Bank detayları burada yer alıyor.
Bankanın bir de dava süreçleri bulunuyor. O kısma dair objektif bilgiler de burada bulunuyor.
Erkan, Tiffany & Co'da 2 yıl yönetim kurulu üyeliği, 2022'de de Marsh McLennan yönetim kuruluna katılıyor.
Bankacılık, yatırım, risk yönetimi, teknoloji ve dijital inovasyon konularında uzmanlığı bulunuyor. Tüm bu bilgilerin içinden çıkamayanlar da oluyor.
2001 yılına Türkiye'nin en büyük ekonomik krizlerinden birinin yaşandığı döneme ait bir gazete kupürü arşivlerden yayılıyor ancak çok karşılık bulmuyor. Yine de dikkat çekiyor.
Sürmanşet haberi yapılan genç kadın Merkez Bankası'nın başına geçiyor. Bu haberi yapan Sultan Uçar bu dönemin muhalif medyasında çalışırken, köşesinde de bu haberi hatırlatıyor.
'Türk, Övün, Çalı, GüvenME' haberini hatırlatan yazının başlığı, 'Gözyaşı Bavulları' olurken, '22 yıl önce 21 yaşında bir genç kız' bavuluna diplomalarını, onur belgelerini, hayal kırıklıklarını ve gözyaşlarını yüklediğini belirtiyor. Romantize edilen göçün tarihi 3 Temmuz 2001 oluyor. O dönem, 'Bülent Ecevit başbakan, Ahmet Necdet Sezer cumhurbaşkanı'yken genç gazeteciye gelen telefonda 'Öfkeli bir beyefendi, 'Size güveniyoruz size'' başlıyor. 'Mühendis Erol Erkan. Türkiye'de neredeyse tanımadığı insan yoktu' Boğaziçi'nden onur derecesiyle mezun olan kızının staj için dahi torpil bulamadığını, 'Bağdat Caddesi'ndeki evlerinde' anlatıyor.
Yazısının ardından holdinglerin sıraya girdiğini söyleyen Uçar, "İstanbul Erkek Lisesi'ni dereceyle bitirip, üniversite sınavında Türkiye 26'ncısı ve İstanbul 5'incisi olan Gaye'nin reklama ihtiyacı" olmadığını da ekliyor.
Boğaziçi'nde Erkan'ın bitirme tezinin 'NATO Helikopter Projesi' olduğunu da öğreniyoruz. O dönem kamuda olan TÜPRAŞ Rafinerisi için de 'bir bilgisayar ağ projesi' tasarlamış. Princeton Üniverstiesi'nden aldığı bursun günümüzde değeri 713 bin TL olurken, Erkan'ın 'Türkiye'de hayal kırıklığına uğradım. Devlet bizi yetiştirip, sahip çıkmadı. Bedava staj başvurumu şirketler reddetti. Ne bir Türk şirketi, ne bir yatırım kuruluşu sahip çıktı. İngiltere'deki yarışma için 300 dolarlık uçak bileti parası bulamadım. Günlerce evde bavulum hazır, ağlayarak bekledim. Türkiye'de doktora yapmak istiyorum ama hep birilerinin yakınlarına öncelik sağlanıyor. Ülkeme hizmet etmek ve insan kayırmacılığına son vermek için bir gün mutlaka geri döneceğim' sözleri de 2023 yılında halen empati kurulabilir düzeyde görülüyor.
Günümüze geldiğimizde yurt dışı medyadan Türkiye'nin yeni Merkez Bankası Başkanı için bir analiz yayımlanıyor. New York Times'tan Peter Coy'un analizinde Hafize Gaye Erkan için, "Bütün umut kaybolduğunda işleri bir kadına devret" denilmesi dikkatleri çekiyor.
ABD merkezli NYT'de TCMB'nin yeni başkanı Hafize Gaye Erkan'la ilgili bir köşe yazısının başlığı, 'Türkiye ekonomisini kurtarmakla görevli kadın' olurken, 'cam uçurum' benzetmesi de ilgi çekici oluyor. Analize yer veren Independent Türkçe, 'Bütün umut kaybolduğunda, işleri bir kadına devret (ve suçu da). Cam uçurum kavramı üzerine yapılan çalışmalar şirketlerin, işler kötü gittiğinde üst düzey yöneticilik ve direktörlük pozisyonlarına kadınları getirdiğini gösteriyor. Batan Twitter'ın yeni yöneticisi Linda Yaccarino bu tanıma uyuyordu. Şimdi de eski Wall Street bankacısı Hafize Gaye Erkan, Türkiye'nin yeni merkez bankası başkanı oldu. Bu görev cam uçurumların da uçurumu demek' ifadelerini alıntılıyor.
'Cam uçurum' ile ilgili detaylı bir analiz de Aposto'da geçiyor.
Coy'un analizinde, Türkiye'deki ekonomik durumla ilgili de Türkiye'nin 1 trilyon dolara yaklaşan GSYH'si ve dünyanın en büyük 19. ekonomisi olmasından, "yaşanan kur krizini çözmek IMF için kolay olmaz" denilerek bahsediliyor.
'Türkiye'nin para almak için IMF'nin koşullarını kabul edip etmeyeceği de belirsiz' denilirken, bir 'rota düzeltmesi' yani Şimşek'in deyimiyle rasyonel politikalara dönülmemesi halinde döviz rezervlerindeki seviyeyle yaz aylarını çıkaramayacağı belirtiliyor. Bunu düzeltmenin de iki kişiye düştüğü söyleniyor:
Hafize Gaye Erkan ve Mehmet Şimşek. İkisi de Türkiye dışında saygınlar ve ne yapılması gerektiğini biliyorlar. Buradaki soru Erdoğan'ın müdahale edip etmeyeceği.
Yurt içindeyse ekonomi yönetimine gelen bu iki isme şüpheyle yaklaşanlardan daha çok övgüyle bahsedenler görülüyor.
Hatta durum daha derin kişisel analizlere kadar gidiyor.
Derin isim analizleri karşısında daha "rasyonel" analizler de görülüyor.
Prof. Dr. Ahmet Kasım Han, Ekonomim'de köşesinde, Erkan'ın görevine başlamadan hakkında kampanyaların başladığı, ''Gaye', 'Hafize' isimleriyle 'Amerika’dan gelen hanım' algısından ziyade 'bizden biri' mesajı verilmeye çalışıldı diyor. Muhafazakâr kesim için, “kadın” ve “Amerika”dan olması, muhalefet için de “IMF” ve “Kemal Derviş” benzetmelerine set çekilmiş oluyor.
Selvi'nin 'babaannesi' üzerinden gelenekçi yaklaşımına Han, 'Hafize' isminin 'koruyan, saklayan' anlamlarını ve 'Muhafız' ile aynı kökten geldiğini, yine Selvi’nin “modern” nitelendirdiği 'Gaye' isminin de Arapça'da “maksat, amaç, hedef” anlamları taşıdığını hatırlatıyor ve ekliyor:
Hafize Gaye Hanıma, “Maksadın Muhafızı” diyebiliriz. Maksat, bu defa “rasyonaliteye dönmek.”
Hakkında bol bol teori üretilen Hafize Gaye Erkan, bir kesime göre komplo teorilerinin merkezinden geliyor.
Aydınlık Gazetesi, Yeni Merkez Bankası Başkanı'nı 'Ajan' İlan Etti Gibi
Kişisel analizlere ve geçmişe bir diğer bakış açısı da ekleniyor. Çünkü karşıt görüşlü başka bir gazeteciye göre de dini gelenekleri güçlü, tarikatlara bağlı ve Turgut Özal ile akrabalığı bulunuyor.
Bir miktar karışık anlatılan hikayelere göre, isminin 'Hafize' olmasının nedeni 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın annesi 'Hafize Hanım'dan kaynaklı ve yine Özal ailesi gibi Nakşibendi geleneğinden geldiği de belirtiliyor. Belki de cemaatin önemli kollarından biri olan Erenköy kolunu ima ederek, Bağdat Caddesi'nden yetiştiği de vurgulanıyor.
Dr. Hafize Gaye Erkan, başarılı eğitim hayatının ardından, ABD'de de detaylarını kendisinin anlattığı kadarıyla bileceğimiz, üst düzey finans geçmişi olan artık Türkiye'de bulunan önemli bir bürokrat.
Hikayeleri ve teorileri sevenler için üretimin bol olduğunu görsek de son yıllarda yaşanan kur ve fiyat istikrarı konusunda hamlelerinin yakından takip edileceği anlaşılıyor. Yarın da ilk sınavına çıkıyor.
Bu içerikler de ilginizi çekebilir.
Yorum Yazın
Konu dışı olacak ama tip tam bir "Hafize" :)
Konuya dönersek. Cila ok...