TCMB Faiz Artışı Vatandaşı Etkileyecek! İhtiyaç Kredisi Limiti Düştü, Konut Kredisi ve Mevduat Makası Açıldı
Merkez Bankası'nın faiz artışı tartışmaların odağında yer alıyor. Faiz kararı, sokaktaki satıcının telefonundan, okulu tatile giren çocuğun karne parasına kadar piyasalara yön veriyor. Geçen yıl 'önemsizleştirilen' Merkez Bankası faizi bu yıl Başkan değişimiyle yeniden heyecanlandırıyor. Faizlerin 'rasyonel'e dönüşle yeniden kur ve enflasyonla bağlantı kurmaya başlayacağı düşünülürken, vatandaşa etkileri de en çok tartışılan kısım oluyor. Konut ve ihtiyaç kredilerinde etkileri şimdiden görülürken, son dönemde yükselen mevduat faizleri de kadraja giriyor.
Merkez Bankası politika faizi 2021 Eylül ayında yüzde 19 seviyesinden indirimlere başlayarak son olarak 2023 Şubat ayında yüzde 8,5 seviyesine çekilmiş, son 3 aydır da bu seviye tutuluyordu.
Çok tartışılan faiz dengesinde, seçimlerin ardından değişen ekonomi yönetiminden gelen mesajlarla birlikte yeni Merkez Bankası Başkanı'ndan artış yönünde bir hamle bekleniyor. Bu da piyasa ile yeniden bağ kurulması anlamına gelirken, bu bağdan vatandaşın payına ne düşüyor?
Birçok yatırım kurumu TCMB'nin faiz artışına yönelik beklentilerini açıkladı. Çoğu, uçuk görünürken, matematiksel ve rasyonel açıdan sorunlu görünmüyordu.
Yabancılar Merkez Bankası Faiz Kararı Senaryolarını Yazdı
Faiz, dengesi son yıllarda Türkiye'de en çok tartışılan konulardan biri oldu. Merkez Bankası'nın piyasa fonlamasını düzenleyen politika faizindeki düşüş, piyasadan kopuş yarattı.
Bankaların kredi ve mevduat faizleri yer yer ters yönde etkilendi, yer yer de TCMB'nin düzenlemeleriyle aynı yolda devam etti. Faiz artışına hazırlanırken, uzmanlar da etkileri inceledi. Ekonomim'den Şebnem Turhan, bankalar ve vatandaşın nasıl etkileneceğini araştırdı.
Kredi kartı ve KMH hesaplarındaki faiz oranları referans üzerinden belirleniyor. Değişime yönelik hesaplama burada bulunuyor.
Piyasalarda beklenti yüzde 20 seviyesinde ortalama buluyor. Ancak uzun zamandır görülmeyen geniş bir beklenti aralığı olduğu da dikkatlerden kaçmıyor.
Mevduat, kredi ya da tahvil faizleri gibi piyasa koşullarında belirlenen seviyeler politika faizinden ayrışmış olsa da ihtiyaç ve ticari kredi faiz limitlerinin arttığı, hali hazırda artmış görünen yüzde 35-40 seviyelerinde bulunan mevduat faizlerindeyse pek bir değişiklik beklenmediği belirtiliyor.
Merkez Bankası faiz kararının yanında vereceği mesajların etkili olması bekleniyor.
Ticari kredilerde Merkez Bankası EVDS sisteminde görülen akım veri yüzde 14-15 aralığında olsa da bu seviyeden kredi kullanmak çok mümkün olmuyor ya da limitler düşük oluyor.
Diğer yandan da ihtiyaç ve ticari kredi faizlerinde referansla limitler belirlendiğinden, menkul kıymet tesis (tutma/alma) zorunluluğu var.
Ekonomist İnanç Sözer, faizin seviyesinden çok, sözlü yönlendirmelerin ve 'kredi büyümesini normalleştirecek deregülasyonlardan vazgeçilmesi'nin normalleşme yaratacağını öngörüyor. ODTÜ Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Atılım Murat ise faiz artışıyla özellikle kamu bankalarının elindeki sabit faizli tahvillerin oluşturacağı bilanço risklerine dikkat çekiyor.
İhtiyaç kredisi limitlerine sınırlama.
Merkez Bankası'nın geçen aylarda bankalara gönderdiği talimatla ihtiyaç kredilerinde üstü örtülü limit uygulamasıyla 70 bin limit hayata geçmişti. Faiz artışının beklendiği ortamda bazı bankalar bu limiti 50 bin TL'ye çektiği iddia edildi. Bazı bankaların da 'hazır kredi' limitlerini kapatarak müşteriye yönelik 'selektif' uygulamalar yaptığı görüldü.
Sosyal medyada da 50 binlik ihtiyaç kredisi limiti gündem oldu.
👇
👇
2021'de faiz indirimleriyle başlayan ekonomi modelinde mevduat ve konut kredi faizlerine eski banka yöneticisi Prof. Dr. Şenol Babuşçu dikkat çekerken, biz de ayrışmaya baktık.
Ayrışmanın 2022 sonunda keskinleşmesi, faiz indirimlerinden daha çok düzenlemelerin etkisi olarak görülebiliyor.
KMH dahil yüzde 27, KMH hariç ihtiyaç kredisi faizinin yüzde 40 seviyesinde olması da dikkat çeken bir unsur olarak görülüyor.
Merkez Bankası eski ekonomistlerinden Bloomberg ekonomisti Selva Baziki de paylaşımında faiz artırımı yanında bankalar üzerindeki menkul kıymet tahsis zorunluluğunun ve kredi sınırlamasının kaldırılmasını bekliyor.
Ekonomi gazetecisi Barış Soydan da Baziki'nin söylediklerinin gerçekleşmesi halinde, borsada banka hisselerine yarayacağını öngördü.
Faiz artırımı sizce ne kadar olur? Sizi nasıl etkiler? Yorumlara bekliyoruz.
Bu içerikler de ilginizi çekebilir.
Yorum Yazın