Kurgu Değil Gerçek! Dünyada Sayıca Çok Az Olsalar da Sadece Kadınların Yönettiği Anaerkil Toplumlar
#5 Damat kaçırmak mı? Yok artık! 😱
Dünyanın büyük bir çoğunluğu ataerkil bir düzenle yaşıyor olsa da hala bazı yerlerde anaerkil toplumlar da var. Haydi gelin önce anaerkilin ne olduğunu tanımlayarak başlayalım...
Standart bir sözlük tanımına göre anaerkil, bir ailenin, grubun ya da ülkenin bir maderşahi yani aile reisi sayılan kadın tarafından yönetilmesine verilen addır. Antropologlar ve feministler, ana soylu sistem de dahil olmak üzere kadın toplumları için daha spesifik sınıflandırmalarda da bulunmuşlardır. Bu sistem yalnızca annenin soyundan gelen soyun izini sürmekle kalmaz aynı zamanda bu sistemde kişi mülkiyetini kadın soyundan miras alır. Amazonlar muhtemelen en yaygın olarak bilinen anaerkil toplumlardır. Tabii işin aslı dünyada anaerkil olarak yönetilen çok az toplum vardır.
Haydi gelin sizinle bu topluluklar kimlermiş ve nasıl yönetiliyorlarmış hep birlikte öğrenelim:
1. Mosuo
Bu topluluk Tibet sınırı yakınlarındaki Yunnan ve Sichuan eyaletlerinde yaşamaktadır. Dünyanın belki de en ünlü anaerkil toplumudurlar. Çin hükumeti onları resmi olarak Naxi olarak da bilinen başka bir azınlık grup olarak tanımlamış olsa da bu iki topluluk arasında hem kültürel hem de dil bakımından farklılıklar vardır.
Mosuolar büyük aileler şeklinde yaşarlar ve her ailenin başında bir kadın aile reisi bulunur.
Soyları baba tarafından değil anne tarafından geçer. Miras ve mülkiyet dağılımı da aynı şekilde anne tarafına bağlıdır. Mosuo kadınları genellikle ticaretle uğraşılar. Erkekler ise politikayla ilgilenirler. Çocuklar anne evinde büyütülür ve annelerinin soyadlarını alırlar.
Yasal olarak evlilik yoktur. Bundan ziyade kadınlar eşlerini annelerinin evlerinden alırlar. Ayrıca çiftler asla beraber yaşamazlar.
Çocuklar her zaman annenin bakımında olduğu için çocuk yetiştirmede babalar çok az rol oynarlar. Hatta bazı durumlarda babanın kimliği bile belirsizdir.
2. Minangkabau
Dört milyon nüfusuyla Endonezya'da bulunan Minangkabau günümüzde bilinen en büyük anaerkil toplumdur. Minangkabaular annenin toplumdaki en önemli kişi olduğunu düşünürler ve bundan dolayı da mülkiyet anneden kızına geçer.
Minangkabau toplumunda genellikle kadınlar devleti yönetirler. Erkekler ise daha çok politikayla ilgilenirler.
Her iki biyolojik cinsiyette bu güç dağılımın onları eşit şekilde yaşattığına inanırlar. Her evli kadının evinde kendisi için ayrıca uyuyabileceği bir yer bulunur. Erkekler eşleriyle uyuyabilirler ama her sabah erkenden annelerinin evlerine gidip kahvaltı hazırlamakla yükümlülerdir. 10 yaşından itibaren erkekler ailelerinin evlerinden ayrılır ve dini öğretileri öğrenebilecekleri evlere yerleştirilirler.
3. Akan
Büyük bir çoğunluğu Gana'da yaşayan Akan toplumunda kişinin tüm kimliği, aidiyeti, mirası, serveti ve annesine bağlıdır. Ayrıca politikaya da sadece kadınlar girebilir. Çoğu zaman erkekten yalnızca kendi ailesine değil, kadın akrabalarına da destek olması beklenir.
4. Bribri
Bribri, Kosta Rika'nın Limón eyaletindeki Talamanca kantonunda yaşayan 13 bin kişilik bir yerli gruptur. Diğer birçok anaerkil toplum gibi Bribri de klanla sistemine yaşamaktadır. Her klan geniş bir aileden oluşur ve bu klanlar anne ya da kadınlar tarafından belirlenir. Toprağı ya da mülkiyeti miras alabilenler yalnızca kadınlardır. Kadınlara aynı zamanda kutsal Bribri ritüellerinde kullanılan kakaoyu hazırlama hakkı da verilmiştir.
5. Garo
Fotoğraf kaynağı: Wikimedia Commons
Kuzey doğu Hindistan'ın Meghalaya eyaletinde yaşayan Khasilere çok benzerler. Garo toplumunda da kişinin mülkiyeti ve siyasi hakları anneden kıza aktarılır. Ayrıca sadece ailenin en küçük kızı annesinin mülkünü miras alabilir. Bununla birlikte, Akan'a çok benzer olarak toplum ana soyludur fakat anaerkil değildir. Yani erkekler toplumu ve mülkiyeti yönetirler.
Ailedeki en küçük kız çocuğu mutlaka ailenin istediği kişiyle evlendirilir.
Fotoğraf kaynağı: Wikimedia Commons
Garo kültüründe damat adayının evlilik teklifinden kaçması ve gelinin ailesinin onu 'yakalaması' gerekir. Gelinin evlilikten kaçan damadı köyüne geri getirmesi beklenir. Gelin pes edene ya da damat teklifini kabul edene kadar bu durum sürekli tekrarlanır. Genellikle kadının ona hizmet edeceğini söylemesiyle nihayete erer. Evlendiklerinde kadının ailesinin evinde yaşarlar.
6. Nagovisi
Nagovisi, Gine'nin batısında bir ada olan Güney Bougainville'de yaşayan bir topluluktur. Nagovisi kadınları genelde toplumun liderlik görevini üstlenmişlerdir.
Nagovisi kadınlarına göre bahçe işleri ve cinsellik arasında bir fark yoktur.
Evlilik bir kurum olarak görülmez. Çiftler birbirlerine yardım ederler, birlikte yaşarlar ve erkekler kadınlara işlerde yardım ederler. Evliliğin kurumdan çok niyet ve sözlere dayalı olduğuna inanırlar.
Yorum Yazın
insan turunun sevdigim yani bu. cok esnek, cok farkli yasam sekillerini sosyal duzenleri benimseyebiliyor. sosyal duzenin bu kadar farkli organize olabildigi... Devamını Gör
Ataerkil toplumun esitlikle bagdasmamasi elestirip, anaerkil toplumun savunulmasi ikiyuzlulugu...
Ben yazıda anaerkil toplumu savunan tek cümle görmedim, sen nerede gördün?
Konuyla ilgilenenler varsa Bertrand Russel ın 'Evlilik ve Ahlak’ kitapını kesinilikler öneririm