Gastronomi, Tatlı ve Milli Mücadele Şehrine Yolculuk: Gaziantep Gezi Rehberi
Yemekleri, geçmiş, sokakları, ve tabii ki fıstığıyla Gaziantep’deyiz sevgili okur. Popülerliği her sene giderek artan bu güzel şehrimizi genelde yemekleri ve tatlılarıyla ön planda olsa da aslında geçmişiyle özellikle Kurtuluş Savaşında gösterdikleri mücadele, direniş ve sabırla da oldukça önemli bir şehir. Bilinen ve bilinmeyen yönleriyle memleketim Gaziantep’i keşfe var mısınız benimle?
1. Gaziantep hakkında…
Yazılı kaynaklara göre eski ismi ‘Ayın Tap’tır Gaziantep’in adı…Etimolojik olarak güzel pınar, suyu güzel olan yer anlamına gelir. Bazı kaynaklar ise Hantap, yani Han Toprağı olduğunu söyler ve kentin ilk olarak Dülük köyü ile Karahöyük arasında kurulduğunu ileri sürülmekte.
Tarih boyunca Gaziantep Anadolu'da kurulan ve Anadolu'ya egemen olan tüm devletler için önemli bir merkez olmuştur.
Mezopotomya’nın 'Tel Halal' ve 'El Obeyd' boyalı çanak-çömleği örneği burada da görülmüştür. Gaziantep’te İlk Tunç Çağına ait buluntular Gedikli, Tilmen Höyük, Sakçagözü, ve Zincirli kazılarında ortaya çıkmıştır.
Şehrin M.Ö. 1800'de Hititler ile başlayan tarihi devirleri Asurlular, Medler ve Persler, Helenistler ve Bizanslılar dönemi olarak devam etmiştir. Abbasi Halifesi Harun Reşid, 782 yılında bölgeyi fethederek 'Avasım' (sınır şehri) şehri olmuştur.
Bölge 1067 yılında Türk egemenliğine girmiştir. Bu tarihten sonra Gaziantep ve civarı Anadolu Selçuklu Devleti ile Suriye Selçukluları egemenliğinde yer aldı. Haçlı Orduları 1098 yılında bölgeyi işgal edince önce Edessa ( Urfa ) Kontluğuna daha sonra da Maraş Senyörlüğüne bağlanmıştır. Bölge 1150 yılında Haçlılardan kurtarılarak tekrar Anadolu Selçuklu Devleti himayesine girdi ancak bölgede istikrar sağlanamadı. 1258 yılında Moğolların istilasına uğrayan Antep Memlûk Devleti, 1260 yılında Moğol istilasından kurtararak sınırları içine aldı. Memlûkların sınır şehri olduktan sonra Dulkadir Beyliği'nin almak için mücadele ettiği bir şehir haline geldi. XIV. yüzyılın sonlarında başlayan bu mücadele bölgeye Osmanlı Devletinin gelmesiyle son buldu.
Antep 1531 yılında Dulkadir Beylerbeyliği'ne (Maraş Eyaleti) bağlandı bu bağlılık 1830 tarihine kadar kaldı daha sonra Antep kaza merkezi yapılarak Halep Eyaletine bağlandı. 4 Eylül 1919'da Sivas Kongresi'nde teşkil edilen ve Mustafa Kemal Paşa’yı Heyet-i Temsiliye Reisi seçen Anadolu ve Rumeli Müdafaa-ı Hukuk-u Milliye Cemiyeti Antep'te Heyet-i Merkeziye oluşturdu. Fransızlar 1 Nisan 1919'da Antep'i işgal ettiler ardından 1920 yılının nisan ayı başında kentte bir ayaklanma başlatıldı ve Fransızlara karşı direnişe geçildi. On ay kadar süren direniş esnasında Fransızların kente 70.000 mermi attığı ve Türk tarafında tahmini 6317 kişinin öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Antep-Kilis hattında Şahin Bey önderliğinde büyük bir müdafaa başlatıldı, Şahin Bey’in şehit edilmesi Antep çatışmaların artmasına sebep oldu. Antep halkı, 1 Nisan 1920’den 7 Şubat 1921’e kadar “Ölürsem şehit, kalırsam gazi olurum” diyerek Fransızlara karşı direnişlerine devam etti. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), kendi gücüyle ve iradesiyle işgale on ay dayanan ve düşmana geçit vermeyen Antep’e 6 Şubat 1921’de “Gazi” unvanı verdi. Böylece şehir “Gaziantep” adıyla anılmaya başlandı.
Cumhuriyetin ilanından sonra 1924 yılında tüm sancaklar il yapıldı. 1989 yılında Gaziantep Büyükşehir Belediyesi kurulmuş, merkezde Şahinbey ve Şehitkamil ilçeleri oluşturulmuştur. Gaziantep 2008 yılında Kurtuluş Savaşındaki şehri savunmada gösterdiği irade için istiklal madalyasını almıştır.
2. Gaziantep’de gezilecek yerler
2.1 Gaziantep Kalesi
Gaziantep Kalesi, bölgeye hakim yüksek bir tepede inşa edilen, günümüze kadar tamamen sağlam kalmayı başarmış ve yaklaşık 6000 yıl önce Roma döneminde gözetleme kulesi olarak inşa edilen kale 2023 Pazarcık merkezli depremde bir bölümü yıkılmıştır. Osmanlı kaynaklarında 36 kulesi olduğundan bahsedilen Gaziantep Kalesinin günümüzde 12 tane kulesi bulunuyor ve bu kuleler sundukları büyüleyici Gaziantep manzarasından dolayı günün her saati kaleyi ziyarete gelenlerle dolup taşıyor.
2.2 Zeugma Mozaik Müzesi
Dünyanın ikinci büyük mozaik müzesi olan ve 2011 yılında ziyarete açılan Zeugma Mozaik Müzesi her yıl tüm dünyadan yüz binlerce tarih, kültür ve arkeoloji meraklısını kendine çekiyor. Geç Antik, Süryani ve Hristiyan döneminden kalma dini motifleri ile süslü binlerce büyüleyici mozaiğin bulunduğu müzede özellikle Zeugma Antik Kenti’nden çıkarılan ve 2500 m2 alanı kapsayan Roma dönemi sütunları, mozaikleri, heykelleri ve çeşmeleri de bulunuyor. 140 m2 duvar resimleri, tunçtan yapılan Mars heykeli, savaş tanrısı Ares'in bronz heykeli ve gördüğümüzde hemen hatırlayacağınız Zeugma’nın Mona Lisa’sı Çingene Kızı mozaiği ise müzenin kesinlikle yakından görmeniz gereken eserleri arasında…
2.3 Rumkale
Fırat Nehri ile Merzimen Çayı’nın birleştiği konumda bir yarımada üzerinde yer alan Rumkale Roma ile Orta Çağ mimari özelliklerini yansıtan Gaziantep'te başka hiçbir yerde göremeyeceğiniz büyüleyici bir manzaraya sahip. Buraya kadar gelmişken Aziz Nerses Kilisesi ve Barşavma Manastırı'nı gezebilir, kalenin iç bölümlerindeki çarpıcı su sarnıçlarını ve yaşam alanlarını da inceleyebilirsiniz. Ayrıca Rumkale’de Roma döneminde Hz. İsa'nın en bilinen havarilerinden olan Yohannes'in yaşadığı ve burada Hıristiyanlık dinini yaymaya devam ettiği, Yohannes İncili’nin de Rumkale’de bir mağarada saklandığı rivayet edilmekte.
2.4 Bey Mahallesi ve Tarihi Evler
Gaziantep şehrinin en eski yerleşim yerlerinden olan Bey Mahallesi tarihe şahitlik eden yapılarıyla kültür gezilerinin ve fotoğraf turlarının da değişmez adreslerinden bir diğeri… Mustafa Kemal Atatürk'ün resmi nüfus kaydının bulunduğu Bey Mahallesinde geçmişi 1500'lü yıllara kadar uzanan güzelim taş evler, konaklar, camiler, hamamlar ve dar sokaklarıyla size unutulmaz bir gezi deneyimi vaadediyor.
2.5 Gaziantep Atatürk Müzesi
Mustafa Kemal Atatürk'ün 26 Ocak 1933 yılında Gaziantep’i ziyaretinde konakladığı tarihi konak restore edilerek müze haline getirildi ve 2013 yılında ziyarete açıldı. Atatürk'ün nüfusa kayıtını da göreceğiniz Bey Mahallesi'nde yer alan müzede Atatürk'ün kişiler eşyaları, Kurtuluş Savaşı'ndaki Gaziantep savunmasına ait tarihi eşya, belge ve görsel sunumlardan Atatürk Araştırma Kitaplığı’na kadar pek çok farkı bölümü gezerken zamanın nasıl geçtiğini anlamayacaksınız.
2.6 Yesemek Açık Hava Müzesi
Gaziantep'in İslahiye ilçesine bağlı Yesemek Mahallesi'nde bulunan ve Hitit döneminden beri aktif olarak kullanılan heykel yapım atölyeleri ile ünlü olan Yesemek Açık Hava Müzesi tüm dünyadan kültür ve arkeoloji meraklarını kendine çeken etkileyici bir gezi alanı. 2012 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne eklenen ve Gaziantep’de en çok ziyaret edilen yerlerinden olan Yesemek Açık Hava Müzesi’nde antik dönem dağ tanrılarının heykelleri, pek çok farklı döneme ait aslan kafası şeklindeki heykellere, Hitit simgelerine ve Asur dönemine ait büyüleyici heykelleri inceleyip fotoğraflarını çekebilirsiniz.
2.7 Kendirli Kilisesi
Günümüzde kültür merkezi olarak hizmet veren, 1860 yılında yapılmış olan ve hala büyüleyici güzelliğe sahip Kendirli Kilisesi Gaziantep’e gelenlerin en çok ziyaret ettiği tarihi yapılar arasında. 3. Napolyon’un yardımıyla inşa edilen ve Kurtuluş Savaşı'ndan önce kilise olarak hizmet veren bina daha sonra sinema ve öğretmenevi olarak kullanılmış. Kilise büyüleyici taş mimarisi ve oyma taş süslemeciliği ile mimari bakımdan oldukça etkileyici… Merkezde Gaziantep halkının yaptığı kahramanlıkların anlatıldığı bölümlerin yanı sıra Atatürk'ün ve pek çok önemli komutanın kişisel eşyaları da sergileniyor.
Ayrıca;
Almacı Pazarı
Zincirli Bedesten
Bakırcılar Çarşısı
Emine Göğüş Mutfak Müzesi
Naip Hamamı
Tahmis Kahvesi
Hızır Yaylası
Saklı Konak Bakır Eserleri Müzesi
Eyüpoğlu Camii
Dülük Antik Kenti
Hüseyin Paşa Hamamı
Hasan Süzer Etnografya Müzesi (geçici olarak kapalı)
Fevkani Kilisesi
Gaziantep Kurtuluş Camii
Gaziantep Mevlevihanesi Vakıf Müzesi
Karkamış Antik Kenti
Ali Nacar Cami
Mitras Tapınağı
Gaziantep Panorama Müzesi
Bayazhan Gaziantep Kent Müzesi (geçici olarak kapalı)
Ömer Ersoy Kültür Merkezi
Para Müzesi
Köklüce Kanyonu
Tahtani Camii
Ali İhsan Göğüş Müzesi
Şirvani Cami
14 Şehit Anıtı
Şahinbey Milli Mücadele Müzesi
Şire Hanı
Pişirici Kasteli ve Mescidi
Gaziantep Arkeoloji Müzesi (geçici olarak kapalı)
Şehreküstü Konakları
Millet Hanı
Gaziantep Oyun ve Oyuncak Müzesi
Kaleoğlu Mağarası
Gaziantep Hamam Müzesi
Yaşayan Müze diğer görülmesi gereken yerlerden.
3. Gaziantep’de nerede kalınır?
3.1 Taşhan Hotel
Konumu, temizliği ve Gaziantep’e geldiğinizde gezilecek yerler listemizdeki birçok yere yakınlığı ile Taşhan Hotel’i tercih edebilirsiniz.
Adres: Karatarla, Ateşoğlu Çk. No:1, 27220 Şahinbey/Gaziantep
Konum için tıklayın.
Instagram: @tashan.hotel
Ziyaretçi Yorumu: “Otelin konumu çok merkezi ve tüm turistik mekanlara Gaziantep’in o eski hanlarına yürüme mesafesinde. Otel çalışanları çok ilgiliydi ve kaldığımız süre boyunca bizlere gösterdikleri ilgiden dolayı hem mahçup olduk hem çok memnun kaldık. Odalar yeterli büyüklükteydi 3 kişilik odaları mevcut rahat rahat kalabilirsiniz. Bizim odamız ayrıca çok temizdi, teşekkür ediyoruz.”
3.2 Aynur Hanım Konağı Butik Hotel
Tarihi bir konağın restore edilip gelen misafirlerine unutulmaz bir Gaziantep deneyimi yaşatan bu oteli konaklama listenize ekleyebilirsiniz.
Adres: Eyüpoğlu, Fabrika Cd. No:18, 27010 Şahinbey/Gaziantep
Konum için tıklayın.
Instagram: @aynurhanimkonagibutikotel
Ziyaretçi Yorumu: “Konum olarak eski Antep'te olduğu için iyi. Ancak otoparkı yok normal olarak. Biz yol kenarındaki cep parka koyduk aracımızı. bir gece kaldık. İşletme sahipleri ilgili insanlar. Kahvaltısının daha yerel olmasını beklerdim. Tarihi bir mekanda zaman geçirmek istiyorsanız tavsiye ederim.”
3.3 Doğanbey Konağı Butik Otel
Gaziantep’de ev sıcaklığını veren, müşteri memnuniyeti ön planda hizmet veren Doğanbey Konağı misafirlerini bekliyor.
Adres: Eyüpoğlu, 6003 Nolu Sk. No:34, 27010 Şahinbey/Gaziantep
Konum için tıklayın.
Instagram: @doganbeykonagibutikotel
Ziyaretçi Yorumu: “Gaziantep ilk gelişimizdi çok ilgi alaka güler yüzle karşılandık Doğan beye ve çalışanlara çok teşekkür ederim. Evimiz var artık Antep'de…”
4. Gaziantep yöresel yemekleri
(Yazının bu bölümünü okurken iştahınız fazla açılabilir ve Gaziantep’e geldiğinizde aldığınız kilolardan sorumlu değilim.)
Beyran
Yuvalama
Şiveydiz
Ali Nazik
Gaziantep Baklavası
Nohut Dürümü
Simit Kebabı
Antep Lahmacunu
Fıstıklı Kebap
Katmer
Börek Çorbası
İçli Köfte
Kuru Dolma
Firik Pilavı
Antep Usulü Yeşil Zeytin Piyazı
Antep Tava
Pirpirim Aşı
Yeni Dünya Kebabı
Yağlı Köfte
Patlıcan Kebabı
Ekşili Köfte
Patlıcan Doğrama
Yoğurtlu Patates
Halep Kahkesi
Söğürme
Ökce
Kabaklama
Soğan Kebabı
Malhitalı Köfte
Maş çorbası
Müceddere Pilavı
5. Gaziantep’de nerede yemek yenir?
5.1 Mutfak Sanatları Merkezi
Gaziantep yemeklerini hem geleneksel hem de yenilikçi dokunuşlarla sunan Mutfak Sanatları Merkezi (MSM) başta ben olmak üzere her gideni lezzet bakımından ihya ediyor.
Adres: Gazi, Zübeyde Hanım Blv. No:39, 27400 Şehitkamil/Gaziantep
Konum için tıklayın.
Instagram: @msmgaziantep
Ziyaretçi Yorumu: “Antep'de tüm protokolun yemek yediği, konuklarını getirdiği bir mekanmış. Muhteşem bir atmosfer. Gözü yüzünüzde garsonlar veeee muhteşem yemekler. Ben altı tiridli kebap ve fıstıklı dolangel tatlısı yedim. Muhteşeeeeeem, ekmek sepetinin içinde iki tane biri kırmızı diğeri kahverengi iki küçük kek gibi ekmek vardı, aman Allahım... Biri salçalı, diğeri zahterliymiş. Ölmeden yediğim için çok şanslıyım.”
5.2 Sultan Kasabı
Kendi çiftliklerinde beslenen hayvanların etiyle adeta kebap değil sanat sunan Sultan Kebabı damaklarınızda eşsiz bir lezzet hatırası bırakacak.
Adres: Aydıntepe, Katip Hoca Cd. No:146, 27500 Şehitkamil/Gaziantep
Konum için tıklayın.
Instagram: @sultan_kasap27
Ziyaretçi Yorumu: “Etin en güzel halini.... Bir şiir bir şarkı gibi sunulduğunu gördüm... Mükemmel bir kebabı var.”
5.3 Muhsinzade Türk Şiş Kebap
Gaziantep’de Bakırcılar Çarşısında bulunan Muhsinzade tam anlamıyla uygun fiyatlı bir kebapçı. Cuma günlerine özel acılı tavuklu nohutlu firik pilavını denemenizi şiddetle öneririm.
Adres: Boyacı, Külekçi Çarşısı Sk., 27400 Şahinbey/Gaziantep
Konum için tıklayın.
Instagram: @muhsinzade
Ziyaretçi Yorumu: “Oldukça salaş ve güzel bir dükkan dışarda kapalı çarşı içinde ki taburelerde oturup kebabınızı yiyebilirsiniz eti çok lezzetli kebabı müthiş kapalı çarşıda gezerken denk geldik iyi ki denk gelmişiz.”
6. Gaziantep festivalleri
Oğuzeli Nar ve Kültür Festivali
İslahiye Üzüm, Biber ve kültür festivali
Fıstık Festivali
GastroAntep Kültür Yolu Festivali
Gaziantep ile ilgili bu içerikler de dikkatinizi çekebilir;
Yorum Yazın