Görüş Bildir
Haberler
Trump Kararnameyi İmzaladı: İran'a Yönelik Yaptırımların Türkiye'ye Etkisi Nasıl Olacak?

Trump Kararnameyi İmzaladı: İran'a Yönelik Yaptırımların Türkiye'ye Etkisi Nasıl Olacak?

Emre Ordu
06.08.2018 - 22:40 Son Güncelleme: 07.08.2018 - 15:02

Seçim sürecinden itibaren İran'ı hedefine koyan ABD Başkanı Trump, İran ile yapılan ve yerden yere vurduğu nükleer anlaşmadan da geçtiğimiz mayıs ayında çekilme kararı almıştı. Trump, İran'a yaptırımlar getiren kararnameyi de imzaladı. Yaptırımların ilk dilimi de böylece devreye girmiş oldu. Bölge artık yeni krizlere gebe. Türkiye ise bu krizin tam ortasındaki ülkelerden biri. Bir tarafta 'stratejik ortağı' ABD, diğer yanda başta petrol olmak üzere milyarlarca dolarlık ticaret yaptığı komşusu İran... Peki bu yaptırımların Türkiye'ye olası etkileri neler?

Trump İran ile P5+1 (ABD, Çin, Rusya, Fransa, İngiltere ve Almanya) arasında 2015'te imzalanan nükleer anlaşmadan çekildiğini açıklamıştı.

Anlaşmanın Avrupalı taraflarından gelen tepkiler 'ahde vefa' vurgusu taşıyordu. Ancak ABD tarafından yayınlanan açıklamada, İran'a yönelik yaptırımların yeniden başlayacağı ve bunların İran ile iş yapan üçüncü ülke ve şirketleri de kapsayacağı belirtildi.

Doğalgaz kapsam dışı

Doğalgaz kapsam dışı

Enerji piyasası uzmanı Cüneyt Kazokoğlu, ABD'nin yaptırımlarının Türkiye'ye yönelik olası sonuçlarını BBC Türkçe'ye kaleme aldı.

Kazokoğlu şunları kaydetti: 

ABD'nin yeniden yürürlüğe sokacağı yaptırımlar içinde en önemli unsurlar İran'ın para, altın, ham petrol ve petrol ürünleri ticareti. Bu kalemler, Türkiye'yi de doğrudan ilgilendiriyor. 

Buna mukabil Türkiye açısından belirtilmesi gereken mühim bir nokta, doğalgaz ticaretinin yaptırımlara dahil olmadığı.

Bu istisnanın arkasında yatan sebep, ham petrol ve petrol ürünlerinin aksine, boru hattı ile doğalgaz ithalinin yaklaşık yüzde 15'ini İran'dan yapan Türkiye'nin doğalgazın yaptırımlara dahil olması durumunda İran'dan daha fazla zarar göreceği.

Ticaretin nasıl devam edeceği belirsiz

Ticaretin nasıl devam edeceği belirsiz

ABD'nin yeniden İran'a yönelik yaptırımlar uygulamaya başlamasının etkilerini değerlendirmek için henüz erken. Büyük ihtimalle başta Çin, Hindistan ve Türkiye olmak üzere İran'dan petrol ve petrol ürünü satın alan pek çok ülke ABD ile görüşüp istisna talebinde bulunacaklar.

Buna ek olarak ABD'nin açıklamasında önemli bir husus para ve altın ticareti için 90 gün, ham petrol ve petrol ürünleri ticareti için ise 180 günlük geçiş süreci öngörülmesi. Yani yaptırımlar tam anlamıyla 4 Kasım 2018'de yürürlüğe girecekler.

ABD Başkanı Trump'ın açıklamasının arkasından Ankara'dan İran ile ticaretin devam edeceği açıklaması gelmiş, yalnız detay verilmemişti.

Zarrab davası dikkati daha da yoğunlaştırıyor

Zarrab davası dikkati daha da yoğunlaştırıyor

Halbuki bu ticaretin hangi şartlarda devam edeceği konusu, geçtiğimiz yaptırım döneminin Türkiye açısından kilit isimleri Reza Zarrab, Babek Zancani ve Hakan Atilla'nın akibetleri düşünüldüğünde çok önemli. 

Türkiye'nin atacağı adımlar ve ABD ile yapacağı görüşmelerin önemli bir etken olduğunu şerh düşerek, bugün itibarıyla İran'a yönelik yaptırımların enerji açısından Türkiye için iki önemli sonucu olacak.

Türkiye'nin ham petrolünün yarısı İran'dan

Türkiye'nin ham petrolünün yarısı İran'dan

Türkiye, geçtiğimiz yıl günde ortalama 515 bin varil ile tarihinin en yüksek ham petrol ithalatını yaptı. Bu artışın en önemli nedeni, Türkiye'nin akaryakıt talebinin rekor kırarak günde 1 milyon varile yaklaşmış olması.

İran'ın Türkiye'nin ham petrol ithalinde 2011'de %51 olan payı 2012'de yaptırımların yürürlüğe girmesinden itibaren düştü. İran'ın yerini başta Irak olmak üzere başka ülkeler doldurdular.

İran'ın yerini Irak, Rusya ve Suudi Arabistan dolduracak

İran'ın yerini Irak, Rusya ve Suudi Arabistan dolduracak

2016 yılında yaptırımların kaldırılmasına yönelik anlaşmayı müteakiben İran da Türkiye'ye ham petrol ithalini arttırmaya başladı ve geçtiğimiz yıl, Türkiye'nin ham petrol ithalinin neredeyse yarısını karşıladı.

Yeni yaptırımlar, Türkiye'nin yıl sonundan itibaren İran'dan alacağı ham petrolün azalması demek olacak. Geçmişte de olduğu üzere, ithal edilen ham petrolün özellikleri de düşünüldüğünde İran'ın yerini başta Irak, Rusya ve Suudi Arabistan'ın dolduracağını beklemek yanlış olmaz.

Öte yandan İran'a yönelik yeni yaptırımların biraz zamansız olduğu da bir gerçek. Türkiye'nin ham petrol ithalatı, şimdiye kadarki tek ithalatçı Tüpraş'a ek olarak, bu yılın üçüncü çeyreğinden itibaren Azeri SOCAR'ın Aliağa'daki yeni rafinerisi ile birlikte daha da artacak ve muhtemelen bu artışın İran harici ülkelerden karşılanması gerekecek.

BU İÇERİĞE EMOJİYLE TEPKİ VER!
117
81
26
16
9
5
4
ONEDİO ÜYELERİ NE DİYOR?
Yorum Yazın
layd hamdiye

bi rahat bıraksanız şu orta doğu ülkelerini, çekin kanlı ellerinizi, yeter artık doymadınız kana deccal vampirler..

Emrehan Pekören

O değil de 50 liralık kullananlar da kullanamayabilir artık. Neyse ben hep metro kullanıyorum. Belki araba sayısı azalır ülkede optimist bakıyorum olaya. 😁

Resho

Acaba seçim sonrası siyasi istikrarın devamı halinde doların hızla düşeceğini iddia eden canım arkadaşlarım acaba şu an nasıl bir kurgu içindeler !