Ecdadımızın Kemikleri Sızlıyor! Restorasyon Konusunda Dünya Markası Olduğumuzun İspatı Mimari Facialar
Yüzlerce hatta binlerce yıl ayakta kalmayı başarabilmiş tarihi eserler, restorasyon adı altında adeta kılık değiştiriyor. Çünkü ülkemizde restorasyon, yenileme olarak algılanıyor. Eserler, yapılar kendi dönemine uygun şekilde restore edileceği yerde kulaktan dolma bilgilerle ve günümüzdeki malzemelerle resmen yeniden inşa ediliyor. Bu durum ülke olarak tarihe bakış açımızın son derece net ve acı bir kanıtı. İşte bir Türkiye klasiği olarak, üzülerek bir araya getirdiğimiz restorasyona kurban giden tarihimizden geriye kalanlar...
1. Ocaklı Ada Kalesi, Şile
Cenevizlilerden kalma Ocaklı Ada Kalesi, restorasyon sonrasında bu hale geldi. 2000 yıllık bir geçmişe sahip olan kalenin eski halinden eser yok şimdi. Nitekim halkın da tepkisini hayli üzerine çeken bu bu çalışmanın sonucunda, kalenin yeni hali çizgi film karakteri Sünger Bob'a benzetiliyor.
2. Süheyl Bey Camii
1591 yılında, Beyoğlu Fındıklı'da, Süheyl Bey tarafından Mimar Sinan'a inşa ettirilen camii sekizgen planlı ve kubbeliydi. Restorasyondan sonra ise cam kaplanan ve sekizgen yapısı bozulan camii artık daha çok bir avm'ye benziyor.
3. Tekfur Sarayı
12. yüzyılda Bizanslılar tarafından inşa edilen saray, Blakernai Saray Kompleksinden günümüze kalan tek saray olma niteliğini taşıyordu. Ancak geçirdiği restorasyondan sonra daha çok 'temalı bir tatil köyüne benziyor.' Bizans dönemine ait olan bu sarayın restorasyonunda maalesef o dönemde olması imkansız olan, ahşap pencereler ve parlak korkuluklar gibi hem tarihi hem mimari hatalar yapılmıştır.
4. Anamur Mamure Kalesi
Anamur Mamure Kalesi 2012 yılında UNESCO Dünya Mirası geçici listesine girmeyi başarınca, restorasyona alındı. Geçmişi 3. yüzyıla dayanan 39 kuleli tarihi kalenin restorasyonu, maalesef günümüz çimentosundan nasibini alınca orijinal dokusunu kaybetti.
5. Mesnevihane Camii
1844 yılında Fatih'te inşa edilen Mesnevihane Camii'nin restorasyonu sonucu ortaya çıkan yapı görenleri gerçekten sinirlendirecek nitelikte. Nitekim camiinin tarihi dokusu tamamen yok olmuş durumda. Restorasyon sonunda üzerine beton sıva yapılarak tümüyle beyaza boyanan camiinin tarihi görünümü artık beyaz bir duvardan farksız.
6. Mimar Sinan Külliyesi
Mimar Sinan'ın son yapıtı olarak bilinen Atik Valide Külliyesi'nin şifahanesi de restorasyonla tanınmaz hale geldi. Şifahanenin iç bahçesine bakan revakların önü tamamen camla kaplandı ve iç bahçeye otomatik kapılar yapılarak kafeteryaya çevrildi.
7. Ayasofya Orhan Camii
Tarihi MÖ 4. yüzyıla kadar uzanan Bursa İznik'teki Ayasofya Orhan Camii'nin eski tuğla duvarlarına da restorasyon adı altında cam kapı monte edildi. Aynı zamanla kubbeleri de betonla sıvanan camiinin tarihi dokusuna verilen zarar, tarihe bakış açımızı bir kez daha gözler önüne serdi.
8. Hatay Arkeoloji Müzesi, Roma Mozaikleri
Hatay'daki dünyanın ikinci büyük mozaik sergileme alanına sahip müzede, taşınma sırasında yaşananlar ise maalesef bir skandal. Müzedeki mozaiklerin büyük bir çoğunluğu yanlış restore edilince, eski hali ile yeni hali arasında çok ciddi farklar meydana geldi.
9. İshak Paşa Sarayı
İlk inşaatı 1685 yılında tamamlanan İshak Paşa Sarayı'nın cam tavanı da bu restorasyon facialarından biri olarak gösteriliyor. Sarayı görmeye gelen turistler tarafından da yadırganan şeffaf cam tavan, sarayın tarihi dokusuna aykırı. Ancak yetkililerin açıklamalarına göre, yapılan bu cam tavan hem güneş ışığını kırarak tarihi eserleri güneş ışığından koruyacak nitelikte hem de olumsuz hava koşullarının sarayın tarihi yapısını kötü etkilemesini önleyeceği için yapılmış.
10. Antiphellos Antik Tiyatro
Kaş'taki Antiphellos Antik Tiyatro'nun restorasyonu sırasında ise tiyatronun zeminini yenilemek amacıyla zamine beton döküldü. M.Ö 1. yüzyıldan kalma antik tiyatro 28 sırada 4 bin kişi kapasitesine sahipken, restorasyondan sonra 26 sıra kaldı.
11. Sümela Manastırı
Trabzon'daki tarihi Sümela Manastırı'nın 16 yıl süren restorasyon macerası ise fazladan çıkılan bir kaçak kat ile son buldu. Restorasyon yerine resmen inşaat yapılan manastırda, kütüphane ve öğrenci odalarının bulunduğu yere kaçak kat çıkıldı.
12. Battal Gazi Külliyesi
Eskişehir'in Seyitgazi ilçesindeki Seyyid Battal Gazi Külliyesi'ne ise restorasyon sırasında içine bir amerikan mutfak dahil edildi. Aynı zamanda normalde mermer olan sütunlar yerine beton sütunlar yapılan külliyeye bir de modern tuvaletler dahil edildi.
13. Sinan Paşa Külliyesi
Bursa'nın Yenişehir ilçesindeki Sinan Paşa Külliyesi'ne yapılan ise tüm bu felaketlerin içinde en rezalet olanı. Çünkü, 435 yıllık külliyeye restorasyon yapılırken, yük taşıyan kamyonların girip çıkabilmesi için tarihi duvarlarından birini yıkıp, kapı yaptılar.
14. Apollon Tapınağı
Çanakkale'de bulunan tarihi Apollon Tapınağı'nın restorasyonu sırasında mermer tozu yüklü tonlarca ağırlıktaki tır, tapınağın üzerine çıkarıldı. Yetmezmiş gibi, basamakların restorasyonu sırasında da kullanılan beyaz beton nedeniyle tarihi tapınağın son görünümünde eski halinden eser yok.
15. Urfa Kalesi
Şanlıurfa'daki 1200 yıllık Urfa Kalesi, 2013 yılında aşırı yağışlar nedeniyle çökmeye başlayınca restorasyona girdi. Ancak restorasyon sırasında beyaz beton taşlar kullanılınca kalenin bir bölümü aykırı bir görüntüye büründü ve tarihi dokusunu yitirdi.
16. Tarihi Hamam
Marmara Üniversitesi Göztepe Kampüsü içinde yer alan ve Osmanlı padişahı Beşinci Murat döneminde yaptırılan tarihi hamam restorasyonun ardından bambaşka bir görüntüyle karşımıza çıktı.
Yaklaşık olarak 150 yıldır ayakta kalan ve atalarımızın mirası olan bu yapıyı da koruyamadık...
17. Mısır Çarşısı
Hassa başmimarı Kazım Ağa tarafından yapılan ve 354 senedir ayakta duran Mısır Çarşısı'nın Yemişçiler tarafında restorasyon sırasında bir dükkan eklendi. Yapının mimarisine hiçbir şekilde uymayan bu eklemeyle yamalı bir görüntüye kavuşan yapının aslına uygun bir şekilde yenilendiği iddia edildi ancak belgelerle böyle olmadığı anlaşıldı.
Restorasyon sırasında bütünleme çalışmalarının uzman ekipler tarafından değil de tüccarlarca yapıldığının çok net bir kanıtı değil mi?
18. Tarsus Mescidi
Fatih Sultan Mehmet’in Çobanbaşısı Ali Fakih tarafından yaptırılan tarihi Tarsus Mescidi restorasyon sonrası bambaşka bir yapıya dönüştü.
Yorum Yazın
Restorasyon ekibinin mizahına bayıldım. Taş çatlasa 90 yıl yaşayabilecek insanların binlerce yıldır dünyada olan eserlerin içine sıçması. Hiç bir işin ehline... Devamını Gör
Dünya da hiçbir ülke bizim kadar tarihin içine etmedi
Antalya da kesik minare vardı. Tarihi bir yer ve yıllardır öyle. Tamamladılar onu da. Normal cami minaresi şeklinde. Artık antakya da kesik minare diye bir y... Devamını Gör