Kampanya Detaylarında Belirsizlikler Orta Gelirlinin 'Yeni Evim' Hayallerini Suya mı Düşürdü?
Geçen haftalarda Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'yle Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum'un birlikte kamera karşısına geçerek anlattıkları orta gelirliye yönelik konut kampanyası 'Yeni Evim' internet sitesi kurulup, başvuruları almaya başlanmasına karşın karışıklıklar dolu.
Son 1 yılda deyim yerindeyse çıldıran konut fiyatları özellikle büyük şehirlerde kiraları da uçurunca vatandaş da gerilmişti. Önce sosyal konut projesi açıklandı, sonra bazı sitelerde ev fiyatları takibe alındı, en son da iki bakan yeni kampanya açıkladı.
Açıklanan kampanyada şartlar ilk gün bakanlar tarafından sözlü açıklanırken, 16 Ocak tarihinde de internet sitesinin kurulacağının haberi verildi. Site de kuruldu. Ancak hala belirsizlikler ve sorunlar çözülmedi.
Bakanların ilk lansman açıklamasında ana detaylar şu şekildeydi:
3 bölgede konutlarda değer üst limiti vardı. 1. bölge (İstanbul) en fazla 5 milyon, 2. bölge (Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Mersin, Muğla) 3 milyon ve geri kalan illeri içeren 3. bölge 2 milyon TL krediyle evler alınabiliyordu.
Kredi tutarları ve ev değerlerini burada hesaplamıştık.
Faizler yüzde 0,69 ila 0,99 aralığındaydı. Kredi 15 yıla (180 aya) kadar vadelendirilebiliyordu.
Hazine desteği vardı. Bu kısımda detaylar net değildi.
Bakanların sunumunda bir de gelir sınırı vardı. 1. bölge için 80 bin TL, 2. bölge için 65 bin TL ve 3. bölgede de 45 bin TL hane geliri orta sınıf sayılmak için üst limit oluyordu.
Kredi taksitleri de hane gelirinin yüzde 40'ını aşamayacaktı.
Sonra 16 Ocak oldu. Başvurular başladı. Site de açıldı.
Kredilendirme için burada 0,69-0,99 farkı görülebildi. 2 milyona kadar olan krediler yüzde 0,69 ile, 2-4 milyon arasındaki krediler yüzde 0,79 ile 4-5 milyon aralığındaki krediler de yüzde 0,99 ile kredilendirilebilecekti.
Hazine Bakanı Nebati bir de Hazine desteğine dair örnek paylaşmıştı. Buna göre ödemelerde destek ilk 3 yıl olacaktı. Sonrasında 4 yıl ve son 8 yıl kademeli artarak sabit taksitler ödenecekti. Hazine desteği dediysek karşılıksız değil tabiki.
Bakanın hesaplaması geliriniz yüzde 40 şartını sağlıyorsa şu şekilde; ilk yıl 4 bin 410 TL, ikinci yıl 5 bin 400 TL, üçüncü yıl 6 bin 480 TL ödeyeceksiniz. 4-5-6 ve 7 yıl aylık taksitle 10 bin 315 TL'ye çıkıyor. 8. yıl itibarıyla ayda 12 bin 697 TL ödüyorsunuz.
Toplamda 15. yılda 1 milyon 909 bin 512 TL kredi ve ilk verdiğiniz 100 bin TL ile 2 milyona evinizi alıyorsunuz.
Bu enflasyonist ortamda bu konut fiyatlarındaki artışla tabi o dönem evinizin değeri muhtemelen 36 milyon civarı olacak ancak konumuz bu değil.
Yüzde 0,69 faizle sabit ödemeli devlet desteksi kredi kullanırsanız 1 milyon için 15 yıl boyunca ayda 9 bin 700 TL civarında ödeme yaparak 15 yılın sonunda 1 milyon 750 bin TL kredi ödemiş olursunuz.
Kısaca ilk 7 yılki desteğin karşılığı 160 bin civarında oluyor.
Diğer yandan ilk açıklamalarda olan gelir sınırı sitede bulunmuyor. Yani buna göre isteyen herkes sıfır konutları bu şartlarda alabilir gibi görünüyor.
Bir sorun da rayiç bedellerde görünüyor. Yatırım uzmanı Üzeyir Doğan'ın da dediği gibi "Türkiye'de satılan hemen hemen her evin aynı anda 5 farklı fiyatı" bulunuyor.
İlan Fiyatı
Rayiç Değer
Ekspertiz Değeri
Tapuda Beyan Edilen Değer
Gerçek Satış Değeri.
Doğan ekliyor:
Tüm hesaplar ilk 4'ü üzerinden yapılırken, gerçekleşme 5.'si üzerinden oluyor.
Bu 2. maddedeki rayiç bedel, kredi kısmında sıkıntı yaratıyor. Çünkü vergiden kaçınmak amacıyla müteahhitlerin değerleri düşük göstermesi bankaların kredilerinde tutarın düşmesine neden oluyor.
Örneğin 1 milyonluk bir evin değerinin 300-400 bin seviyelerinde gösterilmesi eve çıkacak krediyi de 300-400 bin TL üzerinden değerlendiriyor.
Diğer yandan da ev fiyatlarında yükselişin sürmesi, müteahhitlerin ya da inşaat şirketlerinin fırsatı değerlendirmek istemesiyle eklenen fiyatlar henüz 2023 zamlı maaşını almamış çalışanların 2022 yılı gelirleri üzerinden kredi başvurusu yapmasına neden oluyor.
Kısaca diyelim ki bir asgari ücretlinin alabileceği bir ev var, hayal bu ya, (gelirin yüzde 40'ı) ayda 3 bin 400 kredi taksiti ödeyecek. Bankaya kredi başvurusu yaparken istenen bavul dolusu belgelerin içinde bordroda gelir 5 bin 500 TL görününce 3 bin 400 değil 2 bin 200 ödeyebileceği düşünülüyor.
Şimdilik belirsizlikler bu şekilde, umarız yakın zamanda çözülür. Siz bu kampanyaya başvurabiliyor musunuz?
Bu arada kampanyanın detaylarını incelemek isterseniz resmi internet sitesine buradan ulaşabilirsiniz.
Yorum Yazın