Ekonomistler Anlamaya Çalışıyor: Kızılay'ın Portföy Yönetim Şirketi Olur mu?
Son günlerin önemli tartışması deprem felaketinin hemen ardından bölgede koordine olamayan yardımlar oldu. Felaketlerde gözlerin ilk olarak görmeye alışık olduğu Kızılay, günler hatta haftalar geçmesine karşın barınma başta olmak üzere sorunların sürdüğü tepkileriyle gündeme geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, sert bir söylemle Kızılay'a yönelik iddiaları reddederken, Haluk Levent'in kurucusu ve yöneticisi olduğu AHBAP'ın Kızılay'dan depremzedeler için 8 Şubat'ta çadır alarak ücret ödemesiyse gündeme bomba gibi düştü. Kızılay'ın bir yardım kuruluşundan dönüştüğü holdingin varlığının yönetilmesine, yardım toplamaktan dönüştüğü kar amacı güden ticari işletmeye neden ve nasıl kısmını inceledik.
Kızılay, yaklaşık 150 yıllık geçmişe sahip bir yardım kuruluşu, bir dernek, bir STK olarak görev yapıyor.
Derneklerin gelir kaynakları öncelikle bağışlar olurken, amaçlarını gerçekleştirmek için, gelirin üyeleri arasında paylaşılmaması şartıyla 'tüzüklerinde hüküm bulunmak ve mali mevzuat hükümlerini yerine getirmek' koşuluyla, iktisadi işletme veya şirket kurarak ticari faaliyetlerde de bulunabilirler.
Kızılay'ın da bu amaçlarla kurduğu bir holdingi bulunuyor. Bir yardım kuruluşunun holding çatısı altında faaliyet göstermesi ikilem yaratır mı sorularına cevap arayalım.
Önce size Kızılay'ın mali tablolarını verelim istedik. Gelirinin ticari faaliyetlerinden ziyade yardım çalışmalarından geldiği görülüyor. Hatta bir kısım yardım da kamudan geliyor.
Son günlerin çok konuşulan yardım kampanyası 'Türkiye Tek Yürek' AFAD ve Kızılay'a kamu kurumlarından (TCMB, Ziraat, Halk ve Vakıflar Bankaları) kampanyasında da 69 milyar TL bağışlanmıştı.
Kızılay'ın yüzde 100 sahibi olduğu şirketlerini holding çatısı altında biliyoruz. Bir de SGK, THY ve AOÇ ile ortak olduğu Emek İnşaat bulunuyor. Portföy yönetim şirketinde de 2022'nin son günlerinde tüzük değişikliğiyle değerli madenlere yönelik yatırım yapma kararı alınıyor ancak bu da KAP'a 9 Şubat'ta bildiriliyor.
Ekonomist Kerim Rota da portföy yönetim şirketinin varlığını sorguluyor.
Eski hazineci Rota, portföy yönetim şirketinin varlığı için, 'Kızılay'ın neden Portföy Yönetim Şirketi ve Yatırım fonları kurduğunu anlayabilen meslektaşım var mı?' sorusuyla, 'Büyük gayrimenkul yatırımı olan şirketlerin veya şahısların Gayrimenkul Yatırım Fonu kurması akıllıcadır. Vergi ve harç avantajları olur, ortaklık kurumsallaşır.' diyor.
Girişimcilerin, Girişim Sermayesi yatırım fonu kurmalarını "ortaklarının daha kurumsal bir yapıda yatırım yapmalarını sağlayabilirler" şeklinde açıklayan Rota, "Uzun vadeli yatırımlarda vergi avantajı da ortaya çıkar" derken, "Peki Kızılay'ın fon kurmadığı için ödeyeceği herhangi bir vergi var mı?" sorusunu şöyle cevaplıyor: Tabi ki yok.
'Kurumun son yıllarda yaşadığı itibar açığı nedeniyle bireysel ve kurumsal yatırımcıların Kızılay'ın yöneteceği varlıklara gönüllü yatırım yapacağını düşünmüyorum.' diyen ekonomist, 'Bazı kamu kurumları fona yatırımcı olarak girdiyse muhtemelen o da talimatla olmuştur' ifadelerini kullanıyor.
"O zaman Bu PYŞ ve Fonların kurulmasının amacı Kızılay'ın varlıklarını ve kaynaklarını Sayıştay denetiminden uzaklaştırıp, finansal denetim ve değerleme odaklı SPK mevzuatına taşımak için olabilir mi? Kızılay PYŞ Yönetim kurulunun özgeçmişleri aşağıda👇"
Rota, son olarak da 'Kızılay PYŞ'nin kendi sitesinde açıkladığı son faaliyet raporu 2 yıl öncesine ait. 6 YK üyesi olan şirkette bu rapora göre sadece 6 kişi çalışıyor. Bu da bir rekor olsa gerek. Meslektaşlarımdan farklı bilgisi olan varsa paylaşsın lütfen. Saygılarımla' diyerek floodunu tamamlıyor.
Kerim Rota ile birlikte bir çok ekonomistin de konuya dair açıklama ve sorularıyla karşılaşıyoruz.
Ömer Gencal, yardımlardaki gelir düzeyine dikkat çekerken,
Alaattin Aktaş yardım kuruluşu olmanın amacı sorgulanıyor.
Uğur Gürses, denetim kısmını sorgularken,
Uğur Emek de Kerim Rota'ya atıfta bulunarak güvenilirliği sorguluyor.
Mali tablolarda ticari gelirlerin yardım gelirlerine oranı da dikkat çekiyor.
Mantık sorgulaması yaparken de zorlanıyoruz.
Bu durumu gerçek hayatta ne işimize yarayacak şeklinde açıklayan ekonomi hocalarımız da yardımcı oluyor.
Devlet üniversitelerindeki iktisat öğrencileri bazı konuları yaşayarak öğrenebilir mi?
Konu dönüp dolaşıp İstanbul depremine ulaşıyor. Sizce?
Yorum Yazın
Biri bana Kızılay'ın Ensar (veya bir başka derneğe) neden para aktardığını açıklasın önce. AŞ olmuş, para aklıyor. Artık bu çarkları durdurmanın, düzene otur... Devamını Gör