Ekonominin Kötüye Gittiğinin 10 Göstergesi
Yeni genel seçime gidilirken ekonomi de 7 Haziran’daki seçim sonrası kırılgan hale geldi. Yaklaşık iki ayda dolar yüzde 8.7 artışla 2.90 liraya tırmanırken, faiz 0.38 puan artışla yüzde 10.28’e çıktı. İşsizlik 5 yılın zirvesini gördü. Kredi ve kredi kartı borcunu ödeyemeyenlere 310 bin kişi daha eklendi.
Haber Türk'en Ahmet Kıvanç'ın yazısına göre ekonomik gidişatın iç acı olmadığının 10 göstergesi
1. TL'ye güven azaldı
Para birimine güvensizliğin en önemli göstergelerinden olan döviz tevdiat hesaplarının toplam mevduata oranı artışa geçti. 2001 krizinden sonra sağlanan güvenle 2010’da yüzde 30’un altına kadar inen DTH’nın mevduata oranı 7 Haziran’dan önce yüzde 42.8 seviyesinde iken iki ay gibi kısa sürede yüzde 43.8’e çıktı. DTH’ların TL karşılığı ise yüzde 9.4 oranında artarak 468.2 milyardan 512.4 milyar liraya çıktı.
2. Uluslararası rezervler eridi
Türkiye’nin kısa vadeli yükümlülüklerini karşılama açısından önemli olan uluslararası rezervler son iki aylık dönemde 3.2 milyar dolar azalarak 122.8 milyar dolardan 119.6 milyar dolara geriledi.
3. Dolar yüzde 8.7 arttı
Akaryakıttan ulaştırmaya, gıdadan hizmetler sektörüne kadar her alanda fiyatları etkileyen dolar kuru, yılbaşındaki 2.35 lira seviyesinden 7 Haziran seçimleri öncesinde 2.66 liraya kadar yükseldi. Seçimden sonra dalgalı bir seyir izleyen dolar kuru, sonbaharda erken seçimin kesinleşmesiyle 2.90 liraya kadar tırmandı. Dolar kurunda seçimden bu yana yaşanan artış yüzde 8.7 oldu.
4. Döviz gelirleri düştü
Başta Rusya olmak üzere bazı ülkelerden gelen turist sayısındaki azalma turizm gelirlerini yüzde 14’e kadar düşürdü. AB ülkeleri ve komşu ülkelerdeki krizler nedeniyle ihracat yüzde 8.2 azaldı.
5. 310 bin yeni batık
Son iki ayda Türkiye’de bireysel kredi veya kredi kartı borcunu ödememiş gerçek kişi sayısı 309 bin 870 kişi daha arttı. Bunların yaklaşık 50 bini hem kredi kartı hem de bireysel kredi borcunu ödeyemeyenlerden oluşuyor.
6. Protestolu senet arttı
Geçen yılın ilk yarısında 3.6 milyar lira olan protestolu senet tutarı yüzde 20 artışla bu yıl 4.3 milyar liraya ulaştı.
7. Kısa vadeli borç yükü büyüdü
Geliri dövizden olmayan şirketler açısından dolarda sadece seçimden bu yana yaşanan yüzde 8.6’lık artış şirketlerin bilançolarını olumsuz etkiledi. Dolar bazındaki düşüşe rağmen kısa vadeli borçların TL karşılığı yılın ikinci çeyreği ile birinci çeyreği arasında 23.3 milyar lira artarak 368 milyar liraya ulaştı.
8. Faizde 0.38 puanlık artış oldu
ABD Merkez Bankası FED’in eylül ayında faiz artırımı beklentisi nedeniyle seçimden önce yeterince yükselmiş olan faiz, son iki haftadır yeniden hızlı bir artış kaydetti. 2014 sonundaki yüzde 8.18 seviyesinden ocak ayı sonunda yüzde 6.70’in altına gerileyen faiz, 7 Haziran seçimi öncesinde yüzde 9.90 oldu. Aradan geçen iki ayda 0.38 puan daha yükselen faiz dün yüzde 10.28 seviyesine ulaştı.
9. İşsizlik tırmandı
Yaz döneminde turizm, inşaat ve tarım sektörlerinden dolayı istihdam artmasına karşın, mayıs ayı itibarıyla işsiz sayısı geçen yılın aynı ayına göre 238 bin kişi artarak 2 milyon 789 bin kişi oldu. Yüzde 9.3 olarak hesaplanan işsizlik rakamı, son beş yılın en yüksek düzeyi oldu.
10. Borsa kan kaybetti
Seçimden önce de düşüş yaşayarak 5 Haziran’da 82 bin seviyesinde bulunan borsa, iki aylık dönemde kan kaybetmeye devam etti. Borsanın iki aylık dönemdeki kaybı yüzde 6’ya ulaştı.