Ekonomide Gordion Düğümü! Mehmet Şimşek, Büyük İskender Olur mu?
Mehmet Şimşek, Hazine ve Maliye Bakanı olarak göreve gelmeden önce tartışılmaya başladı. Göreve geldiğinden bu yana da sorgulamaları bitmiyor. Bir uzman Şimşek'in karşısında duran zorlukları sıralayınca 'doluya koyduk almadı, boşa koysak dolmadı' misali bir çelişkiler yumağıyla karşılaştık. Tarihi bir hikâyeyle 'Gordion düğümü' ile karşılaştık.
Mehmet Şimşek, Hazine ve Maliye Bakanı olunca ekonomide tüm sorunların çözüldüğü düşünüldü. Rasyonel ve ortodoks politikalara dönülecek, faizler biraz artırılacak tüm sorunlarımız bitecekti. (Miydi?)
Ekonomideki sorunların görünenden derin olduğunu uzun süredir uzmanlar söylüyordu. Onları dinlemek yerine yaftalamak daha kolay olduğundan, sorunlara da çözüm bulmak yerine birbirine bağlamak daha kolay olmuştu. Bunu sadece faizle değil, banka, ihracat, rezerv, KKM, üretim, emek, konut, otomobil, kira her alanda yapınca Mehmet Şimşek'in kucağına kocaman bir yumak bıraktık. Ekonomist Tunç Şatıroğlu, buna 'Gordion Düğümü' dedi. Önce ne olduğunu, sonra da durumu anlatalım.
Gordion Düğümü nedir?
Birçok farklı kaynakta değişik versiyonları bulunan 'Gordion Düğümü', özetle, Gordius'un (ya da oğlu Midas'ın) bir rivayete göre kral olmasıyla sunduğu adağının hikayesidir. Kral, tapınağa ve tanrılara adak olarak sunduğu arabasını öyle bir düğümler ki bu düğümü çözenin dünyaya hakim olacağına inanılmaya başlar.
Büyük İskender gelir, Gordion Düğümü'nü çözmeyi dener, yapamayınca da kılıcıyla keser.
Çözülemeyen sorunların kesilip atılması, çözümsüz hale gelen sorunların acı da olsa çözüme ulaştırılması, sorumluluk/inisiyatif almak, iç içe geçen meselelerin zorlaşması gibi çok fazla anlamlar içeren bu tarihi hikayeyi neden hatırladık?
Gelelim günümüzdeki kendi hikayemize: 2018 yılında seçim sonrası Hazine ve Maliye Bakanı olan Berat Albayrak, kur ataklarının ortasında göreve geldi. Merkez Bankası'nın başında da Murat Çetinkaya vardı. Çetinkaya, faiz artırımlarına başladı ancak "söz dinlemediği için" görevden alındı.
2019 yılında yerel seçimler sonrasında döviz durulmuştu ancak enflasyonda bir hareketlilik görünüyordu.
Değişen Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal'da da sorun yok gibiydi. Birden önemli ekonomistler dövizdeki sakinliğin TCMB rezervlerinde azalışla ilişkisini keşfetti. "128 milyar dolar nerede?" diye nurtopu gibi bir sorumuz oldu.
2020 pandemiyle geldi. Dünya, 'evde kalanlara' para dağıtıyordu, para da akacak mecra arıyordu. Yaklaşan enflasyon dalgasına karşı Uysal önlem almaya çabalarken, görevden alındı.
24 saat geçmeden Bakan da Instagram üzerinden istifa etti. Yerine gelen TCMB Başkanı Ağbal, 4 ay görevde kalabildi.
Onun da yerine gelen Kavcıoğlu, 6 ay sonrasında her ay değişecek göstergelerle faiz indirimlerine başladı. Kur atakları tetiklendi. Bu süreçte Bakan Elvan da görevden alındı, yerine Nebati geldi.
Bu şekilde Mayıs 2023 seçimlerine dek gelindi. Seçim bitti, Bakan da TCMB Başkanı da değişti.
Sürecin kısa özeti bu şekilde olurken, bir dizi yeni ekonomik modeller, tedbirler, kurallar, sınırlamalar ne varsa uygulandı. Çoğunun ekonomiden ziyade finansal mühendislik olduğu eleştirileri yapıldı. Sonuca geldiğimizde;👇
Ekonomist Tunç Şatıroğlu, şöyle özetledi:
"Aşağıda sakal, yukarıda bıyık"
Zorla aldırılan bonoları TCMB alsın denirse, bu sefer de bu para basmak olup enflasyonu daha da yükseltir. Döviz talebi daha da artar.
Ayrıca faiz yavaş artarsa istenilen etkiyi yapamaz ve döviz talebini düşüremez.
Faiz hızlı artarsa bu sefer istenilen etkiyi yapar ama krediye bağımlı birçok şirket zor durumda kalır ve bankalar için olumsuz olur.
"Gordiyon düğümünü çözmemek Türkiye'nin uçurumdan yuvarlanmasını izlemek olur" diyen Şatıroğlu, çözmek için ne gerektiğini de söyledi:
Çözmek için de Büyük İskender gerek. O Büyük İskender kim?
Haliyle bu paylaşımların yorumu da bol oldu.
Vaktiyle "hiçbir şey yapılmaması"
Yapılanlardan daha kolay sonuçlar ortaya çıkaracaktı.
Uzmanların görüşleri,
Ekonomistlerin yorumları,
2021 Eylül-2023 Mayıs sürecindeki
Söylemlerine "ne diyorlar?" diye durup bakmak bile yeterli olabilirdi.
Belki de en önemli soru buydu: "İskender kim?" Yorumlara cevabınızı bekliyoruz.
Bu içerikler de ilginizi çekebilir.
Yabancılar Merkez Bankası Faiz Kararı Senaryolarını Yazdı
Yorum Yazın
çok basit yeaa abi dolar bas kim nerden bilecek mugo? sonra bas abi onu BTC ye halving geliyor x5 long yap delist olmazsın korkma bas .çil yavrusu gibi dağıl... Devamını Gör