Büyük Tartışmaya Noktayı Koyuyoruz! Tesla mı Yoksa Edison mı Daha İyi Bir Mucitti?
Bildiğiniz gibi Nikola Tesla'nın mı, yoksa Thomas Edison'ın mı daha iyi bir mucit olduğu yıllardır tartışılagelmiş bir konudur sevgili dostlar. Son yıllarda Edison'ı kötüleyerek Tesla'yı yüceltme furyası yükselmiş olsa da, pek çoğumuz aslında konunun tarihi arka planını pek bilmiyoruz. Biz de merak ettik ve sizler için araştırdık.
İkisi de tarihimizin gördüğü en büyük mucitlerden.
Edison, fonograf, ampul, çimento yapma teknolojisi, kamera, doğru akım elektrik motoru, elektriksel güç üretme sistemleri, ve batarya gibi bugün kullandığımız ve üzerine çok fazla kafa yormadığımız teknolojilerin mucididir. Tesla ise radyo, floresan ışığı, alternatif akım motoru ve aynı şekilde çeşitli elektriksel güç üretme sistemlerinin icadını gerçekleştirmiş bir dâhidir. Bu iki muhteşem insan da günümüzden yüz yıldan uzun bir zaman önce, uzun hayatlar yaşamışlardır.
Onların ayyuka çıkmış karşıtlıklarının sebebi ise elektriksel güç olarak birinin alternatif akımı, diğerinin ise doğru akımı kullanmasıdır.
Tesla'nın alternatif akım tutkusu 1876 yılında, Avusturya Politeknik Okulu'nda fizik, matematik ve mekanik okuduğu sırada başlamıştır. Okulundaki bir profesörün kendisine doğru akım üreten bir makineyi tanıtmasıyla çalışmalarına başlayan Tesla, makineyi doğru akım yerine alternatif akımla çalıştırmanın yollarını düşünmeye başlamış, yıllar süren çalışmalarının ardından, 1882 yılında alternatif akım endüksiyon motorunu geliştirmiştir.
Aynı zamanlarda Edison ise ampul üzerinde çalışmaktadır.
Ampul, bir tele gönderilen doğru akımın o teli ışıyana kadar ısıtması prensibiyle çalışmaktadır ancak ampulün o zamanki problemi, ince tellerin ısıya çok uzun süre dayanamamasıdır. Edison 1878'den itibaren bu sorunu çözmeye çalışmış, bir yandan icadı için patent almış, kısa zaman sonra ise 'Edison Electric Light' isimli şirketi kurmuştur. Ampulü kullanılabilir hâle getirdikten sonra müşterilerine güç kaynağı sağlamak için 'Edison Illuminating Company'yi kuran mucit, New York kentinden başlayarak şehirlere elektrik üretim istasyonları inşa ettirmiştir.
Ancak bunların gerçekleştiği zamanda alternatif akımla çalışan ark lambaları da yükselişe geçmişti.
Bu alternatif akım sistemleri, elektriği daha ince kablolarla daha uzak mesafelere taşıma özelliğine sahipti. Ancak bugün tam olarak bilmediğimiz bir sebepten ötürü Edison alternatif akım kullanımına karşı çıkıyor ve iş alanını bu teknolojiye kaydırmıyordu.
Tesla, 1882 yılında Edison'ın şirketinde çalışmaya başlamıştır.
Edison'ın Paris'te hizmet veren şirketi 'Continental Edison Company'de çalışmaya başlayan Tesla, burada Edison'ın Fransa ve Almanya'da bulunan elektrik santralleri için arıza giderici olarak görev almıştır. Burada sağlam bağlantılar kurmuş, 1885 yılında Amerika'ya gönderilmiş ve Edison'ın sistemindeki sıkıntıları çözmek ve sistemin maliyetini azaltacak çözümler bulmak için çalışmalarını sürdürmüştür.
Edison, sıkıntıları gidermesi durumunda Tesla'ya 50,000 dolar vereceğini söylemiştir.
Eğer istenen sistemi kurabilirse kendisine 50,000 dolar vereceğini söyleyen Edison, bu hayali yaklaşık bir yıl sonra gerçekleştiren Tesla'ya parayı vermemiş, yalnızca haftalık ücretine 10 dolar zam yapmıştır. Bu durum da Tesla'nın işi bırakarak yalnız çalışmaya başlamasına sebep olmuştur. Bundan yaklaşık iki yıl sonra ise Tesla ve iki arkadaşı 'Tesla Electric Company' adlı şirketi kurmuş, alternatif akım endüksiyon motorunu geliştirerek ve patentini alarak 1891 yılına kadar 40 patent elde etmiştir.
İkilinin kişilikleri arasında da büyük farklar vardır.
Tesla, sahip olduğu fotografik hafızayla ayrıntılı tasarımları hayalinde canlandırabilen, oldukça yaratıcı bir insandı. Edison ise daha çok çizimlerle ve deneme yanılma yöntemiyle çalışan tutkulu bir mucitti. Yaşamlarının sonunda Edison'ın 1,093, Tesla'nın ise 112 patenti bulunuyordu. Ancak bu sayıları düşünürken Edison'ın genellikle bir ekiple, Tesla'nın ise yalnız çalıştığını göz ardı etmemek gerekir.
Edison, daha pratik ve pazarlanabilir icatlarla ilgilenen bir mucitti.
Araştırmacı Leonard DeGraaf, Edison'ın en önemli icatları olarak görülen ampul, fonograf ve film kamerasının aynı dönemde başkaları tarafından da geliştirilmeye çalışıldığını, bu icatları Edison hayata geçirmese başkalarının geçireceğini ifade ediyor. Ayrıca Edison'ın hızla büyüyen şirketleri sayesinde, bazı icatlarla uğraşma işini asistanlarına bıraktığı ve aslında büyük yaratıcılığın bu kollektiviteden çıktığı biliniyor.
Tesla'nın fikirleri ise daha uçarı ve idealistti.
Üstelik onun fikirleri Edison'ınkilere nazaran pazarlanmaya daha az uygundu. Tesla'nın tasarladığı alternatif akım motoru ve Niagara Şelalesi'ne kurulacak hidroelektrik santralı, türünün ilki olarak bilinen fikirlerdi. Tesla ayrıca yıllar boyu seslerin ve görüntülerin kablosuz olarak iletilmesini mümkün kılacak sistemler üzerinde çalıştı. Bu da onu bir anlamda radyo, cep telefonu ve televizyon gibi icatların babası kılıyor. Onun çalışmalarının mecburen sona ermesi de, 20. yüzyılda finansal kaynağının desteğini kesmesi ile gerçekleşti.
Netice olarak "Hangi mucit daha yaratıcıydı?" sorusuna gelecek olursak...
Edison'ın yaşamı boyunca aldığı 1,093 patentin tümü ticari başarı kazanırken Tesla'nın özellikle yalnız çalışmaya başladıktan sonra başarısı %20'lere düştü. Tesla'nın Edison için kısa bir süre boyunca çalıştığını ve çok yüksek bir maaş almadığını düşündüğümüz zaman, pek çok insanın iddia ettiği gibi Edison'ın fikirlerini Tesla'dan çalmış olması ihtimali zayıflıyor.
Öte yandan Edison'ın icatlarını çalışanlarıyla birlikte gerçekleştirmiş ve Henry Ford gibi zamanın önde gelen isimleriyle yakın ilişkiler kurmuş olması da çoğunlukla yalnız çalışmış olan Tesla'ya karşı bir artı olarak da, eksi olarak da görülebilir. Biz yukarıdaki soruyu cevapsız bırakalım ve seçimi siz yapın. Ancak son zamanların popüler yargılarından uzak durarak objektif bir seçim yapmaya çalışmanız faydalı olacaktır...
Yorum Yazın
Tesla İdealist, Edison Kapitalist :D
Eğer Tesla'nın önü kapanmasaydı şuan elektriği kablosuz ve ücretsiz kullanıyor olacaktık. Tesla tam bir halk adamıdır fakat kapilatizmin kurbanı olmuştur.
tesla demeyen biraz düşünsün