Türk Sinemasında Kasvetli Atmosferiyle Bunalım Hissi Yaşatan 20 Film
Türk sinemasında bunalım konusu en revaçta konulardan biri. Ülkenin öne çıkan ödüllü yönetmenlerinin bu tarza yakın olduklarını biliyoruz. Haliyle böyle filmlerin örneklerini sinemamızda sıkça görebiliyoruz. Bunalımdan kastımız Canım Kardeşim, Babam ve Oğlum, Uçurtmayı Vurmasınlar gibi dram filmleri olmadığını belirtmek gerekir.
Film özetleri beyazperde.com'dan, puanlar ise sinemalar.com'dan'dır.
1. Anayurt Oteli (1987, Ömer Kavur)
Zebercet, ismini ilginçliğinin aksine, eski bir otelde müdürlük yapan sıradan bir adamdır. Görünürde hiçbir sorunu olmayan bu adamın içinde fırtınalar kopuyordur aslında. Her gün kendisiyle ve hayatla savaşır gizliden gizliye. Takıntılar edinmiştir bu yüzden Zebercet. Bu takıntıların en büyüğü ise yoldadır. Bir gün otelin kapısından giren güzel bir kadın, Zebercet'in en büyük tutkusu, en büyük saplantısı olur. Kadın otelden ayrılır ve bir hafta sonra tekrar geleceğini söyler. Bir hafta boyunca bekler adam, kadının kaldığı odaya müşteri almaz, titizlikle düzenler. Kadının ağzından çıkan birkaç kelime kafasının içinde dönüp durur. Geleceği gün heyecanla bekleyen Zebercet düş kırıklığına uğrar, kadın gelmemiştir.
2. Gemide (1998, Serdar Akar)
Laleli'de parasını çaldıran boksörün gemi kaptanına durumu anlatması ile parayı istemeye giden kaptanın başından geçenlerin konu edildiği filmde, olaylar iyice karmaşık bir hal alır ve bir kız ile kafası betona çarpılarak öldürülmüş bir adam kalır ellerinde. Gemiden gitmesi gereken kızın boksör tarafından saklanması ile daha da karışan olaylar sonucu kafası dumanlı olan esrarkeş kaptan ayılmaya başladıkça her şeyi yavaş yavaş hatırlamaya başlar.
3. A Ay (1988, Reha Erdem)
Yekta, dedesi ve halasının yanında yaşamaktadır. Bir gün evden kaçıp kaybolan annesini hiç tanımamaktadır. Annesinin bir gün kayığa atlayıp uzaklaştığı, bir daha da geriye dönmediğini bilmektedir. Bir gün pencereden bakınca annesinin bedenini, evden uzaklaşmakta olan bir kayıkta görür. Gördüklerini çevresindekilere anlatır, ancak kimseyi buna inandıramaz. Daha sonra Yekta da bir kayığa atlayıp uzaklaşmaya karar verir. Ailesindekiler, Yekta’yı korumak isteyeceklerdir.
4. Yeraltı (2012, Zeki Demirkubuz)
Nefret ettiği eski arkadaşlarının akşam yemeğine kendisini zorla davet ettiren Muharrem'in, bu yemek ile birlikte başlayan didişmeleri, ego gösterileri sonucu eski defterlerin açılması ile utanç dolu hesaplaşmalarla karşı karşıya kalmasını konu alan Yeraltı, bireyin varoluşsal sorunlarını irdeleyen bir film.
Film, Fyodor Dostoyevski'nin başyapıtı Yeraltından Notlar kitabından uyarlanmıştır.
5. Tabutta Rövaşata (1996, Derviş Zaim)
Rumelihisar sokaklarında yaşayan Mahsun çevresi tarafından sevilen yoksul ve kimsesiz bir adamdır. Hayatta hiçbir amacı olmayan bu adam otomobil çalarak hayatta kalmaktadır. Yaşamdaki tek tutkusu olan otomobilleri geceleri çalan Mahsun, sabaha kadar bu arabalarla gezer ve sabah olduğunda arabayı aldığı şekliyle aldığı yere bırakır. Bir gün sürekli takıldığı kahveye gelen bir kıza aşık olan Mahsun kalacak hiçbir yeri olmayan bu kıza odasını açar. Fakat kız bu iyiliği kötüye kullanarak Mahsun'un hayatında onarılmayacak yaralar açacaktır.
6. Sonbahar (2008, Özcan Alper)
Yusuf 1997 yılında 22 yaşında üniversite öğrencisi iken girdiği cezaevinden, 10 yıl sonra sağlık nedenleriyle tahliye edilir. Hayata Dönüş Operasyonu'nu yerinde yaşamış Yusuf'u, Doğu Karadeniz'deki köyünde bir tek yaşlı ve hasta annesi karşılar. O cezaevinde iken babası ölmüş, ablası ise evlenip büyük bir kente taşınmıştır. Ekonomik nedenlerle sadece yaşlıların kaldığı bu dağ köyünde Yusuf bir tek çocukluk arkadaşı Mikail ile görüşmektedir. Sonbaharın kendini yavaş yavaş kışa teslim ettiği günlerde Yusuf, Mikail ile gittiği bir meyhanede fahişelik yapan genç ve güzel Gürcü kızı Eka ile karşılaşır. Farklı dünyalardan gelen bu iki insanın birlikteliği için ne zaman ne de koşullar uygundur. Yine de Yusuf için aşk son bir kez hayata tutunma ve kendi yalnızlığından sıyrılma çabasına dönüşür. Eka içinse Yusuf bu dünyadan çok uzakta, hatta şimdiki zamanda yaşamayan, Rus romanlarından kaçmış bir karakterdir. 90 sonrasını arka planına alarak bir dönemin ironisini, acımasızlığını ve gerçekliğini ele alan filmde, yakın tarih hem belgeleniyor hem de eleştirel bir süzgeçten geçiriliyor.
7. Gölgesizler (2009, Ümit Önal)
İstanbul'daki çetrefilli hayatından usanan bir berber Gölgesizler isimli küçük bir köye taşınır. Burada yıllar önce kaybolan köy berberi Nuri'nin eski dükkanını kiralar ve çalışmaya başlar. Zamanla köyün gizemine dahil olan adam köydeki nüfusun yavaş yavaş azaldığına tanık olur. Bu izbe yerde insanlar bir bir ortadan yok olmakta, tekrar geri gelmemektedir. Arkalarında hiçbir iz bırakmadan yok olan bu insanlardan hiçbiri bulunamaz. Bu duruma bir son vermek isteyen muhtar köyün bağlı bulunduğu ilçeye giderek gerekli mercilere şikayette bulunmaya karar verir. Ancak gittiği yerden bir daha geri dönemez, o da kaybolanlar arasına katılır. Berber tüm bu olup bitenleri gözlemleyen tek kişidir.
8. Çoğunluk (2010, Seren Yüce)
Mertkan'ın hayatı basittir; babasının inşaatlarının getir götür işlerine bakar, arkadaşlarla alışveriş merkezlerinde sağı solu keser, arabayla turlar. Bu basitliğe bir anlam bulmak için pek de hevesli değildir. Ne zaman ki Gül ile tanışır, boşluğu ve basitliği değerlendirmek için bir fırsat çıkar karşısına. Ancak babası Gül'ün kökenleri konusunda şüphecidir. Hayatta ayrımcılıkla karşılaştığı ilk anda ona teslim olan Mertkan, çoğunluğa uyar, babasının kendisi için çizdiği yolda hayatına bir anlam bulur.
9. Bir Zamanlar Anadolu'da (2011, Nuri Bilge Ceylan)
Film, bir doktor ile cinayet soruşturması yürüten bir savcının 12 saatlik gerilimli hikayesini konu almakta.
Kasabalarda hayat, bozkırın ortasında sürdürülen yolculuklara benzer. Her tepenin ardında 'yeni ve farklı bir şey' çıkacakmış duygusu, ama her zaman birbirine benzeyen, incelen, kıvrılan, kaybolan veya uzayan tekdüze yollar...
10. Kader (2006, Zeki Demirkubuz)
Bekir Uğur'a aşıktır. Uğur Zagor'u sevmektedir, Zagor ise suç işlemeyi. Zagor hapisten çıkar. Boğucu bir yaz gecesi aksilikler birbirini takip edince mahallede cinayet işlenir. Aynı gece Uğur da kaybolur. Bu cinayet, o güne kadar genç ve zengin Cevat'ın koruması altında yaşayan Uğur'un genç ve güzel annesi, felçli babası ve küçük erkek kardeşi için zor ve karanlık günlerin habercisi olsa da, Uğur'a delicesine aşık olan Bekir'in kurtuluş umudu olur. Ailesinin bulduğu bir kızla evlenip, yeni bir yaşama başlar. Ama aylar sonra, Zagor'un İzmir'de iki polisi öldürüp yakalanması ve Uğur'un İstanbul'a dönmesiyle yeni bir umut belirince, bu acımasız aşkın peşinde yıllar yılı sürecek amansız bir takip başlar. Bekir, taşra pavyonlarında, üçüncü sınıf otel odalarında, esrar alemlerinde Uğur'un izini sürer.
11. Üç Maymun (2008, Nuri Bilge Ceylan)
Yaklaşan genel seçimlere bir muhalefet partisinden aday olarak girecek iş adamı Servet, ıssız bir yolda trafik kazası yapar. Ölümle sonuçlanan kaza sırasında araçta bile olmayan şoförü Eyüp'e para verip yalan söyleterek ölümün sorumluluğunu almasını ister. Servet, kendisi yerine hapse giren Eyüp'ün karısı Hacer ile de ilişkiye girmeye başlayınca, olaylar sonunda bir aile dramına sebep olacak kadar karışır. Gerçeği bilmek, görmek istememek, duymamak veya hakkında konuşmamak, kısacası 'Üç Maymun'u oynamak onun var olduğu gerçeğini değiştirir mi?
12. Küçük Kıyamet (2006, Yağmur Taylan, Durul Taylan)
İstanbul’da art arda yaşanan sarsıntılar, annesini depremde kaybeden Bilge üzerinde psikolojik rahatsızlıklar yaratmakta ve genç kadının ciddi travmalar yaşamasına neden olmaktadır. İki küçük çocuğu, eşi ve yeğenleriyle şehri terk ederek, olası İstanbul Depremi’nden kaçıp bu “Küçük Kıyamet”ten kurtulmaya çalışan aile, gittikleri başka bir güney kasabasında bu kez başlarına gelen esrarengiz olaylar nedeniyle yine korkularıyla yüzleşirler.
13. Takva (2006, Özer Kızıltan)
Kendi halinde, oldukça mütevazı bir yaşam süren Muharrem, dini inançları çok kuvvetli bir insandır. Öyle ki, gece gündüz sürekli ibadet etmekte, cinsellikten uzak, içine dönük bir hayat yaşamaktadır. Bütün bu özellikleri, çevresindeki insanlar tarafından büyük bir güvenilirlik kazanmasına neden olur. Bu durum, varlıklı bir tarikat şeyhinin dikkatini çeker ve Muharrem’in güvenilirliğini, tarikatın sayısız mülkünün kiralarının toplanması için kullanmaya karar verir. Birdenbire bambaşka bir dünyanın içine giriveren Muharrem için sahip olduğu değerler yavaş yavaş sarsılmaya başlar.
14. Yazgı (2001, Zeki Demirkubuz)
Yaşamın boş ve saçma olduğunu, her şeyin aynı kapıya çıktığını düşünen Musa, kendini olayların akışına bırakmış gitmektedir. Annesinin ölümüne dahi fazla aldırmaz. Hatta, onu sevdiği halde bir tür sevinç bile duyar bu ölümden. Hoşlanmadığı bir kızla sırf o istiyor diye evlenir. Ancak yine iradesizce verdiği bu karar, kaderin bile güç ve iradeler tarafından yazıldığı bir dünyanın eşiğine getirip bırakır onu.İki çocuğun ve bir annenin katledilmesinden sorumlu tutulmaktadır. Peki gerçekten suçlu mudur?
15. Gizli Yüz (1991, Ömer Kavur)
Bir fotoğrafçının çektiği fotoğraflarda hayallerindeki ve günün birinde kavuşmayı umduğu yüzü arar durur bir kadın. Ve günü geldiğinde bulduğu yüz bir saat tamircisine aittir. Kadın, adamı bulmak zorundadır; ama adam çoktan dükkanını kapamış, ortalıktan kaybolmuştur. Ünlü edebiyatçımız Orhan Pamuk’un Kara Kitap romanındaki öykülerin birinden uyarlanan, surete tutulmak ve ‘yolculuk’ temalarıyla Türk sinemasının en sıradışı başyapıtlarından biri.
16. Kış Uykusu (2014, Nuri Bilge Ceylan)
Aydın emekli bir tiyatrocudur; oyunculuğu bıraktıktan sonra Kapadokya'ya babasından yadigar kalan butik oteli işletmek için geri döner. Aydın o günden sonra başlayan kış uykusu bu gözlerden ırak otelin içerisindeki gündelikleriyle, kah yerel bir gazeteye köşe yazıları yazarak kah her zaman niyetlendiği ancak bir türlü başlayamadığı tiyatro tarihi kitabını yazmayı düşünerek geçer. Tüm bu süreçte hayatında iki kadın vardır: Kendisine her anlamda uzak ve soğuk davranan genç karısı Nihal ve boşandıktan sonra yanlarına taşınan kız kardeşi Necla... Kışın bastırması ve artan kar yağışı bu küçük taşrada en çok Aydın'ın sinirlerine dokunur ve onu uzaklara gitmeye teşvik eder...
17. Masumiyet (1997, Zeki Dumurkubuz)
Namus cinayeti nedeniyle girdiği hapishaneden çıkan Yusuf amaçsız bir hayata sahiptir artık. İzbe bir pansiyon köşesinde yolu Bekir ve Uğur’la kesiştikten sonra hikayedeki tüm kişilerin hayatlarını derdinden sarsan hadiseler yaşanacak, herkes kendi masumiyetinin peşinden gidecek; bu seçimler de hepsinde derin yaralar açacaktır. Uğur güçlü bir hayat kadınıdır, Bekir ise ona saplantılı bir adam. Fakat Uğur'un gönlünde Zagor vardır.
18. Uzak (2002, Nuri Bilge Ceylan)
Yusuf kasabada ona bir gelecek olmadığına karar vererek İstanbul'a gelmiştir. Daha önce şehre yerleşmiş akrabası Mahmut'un yanında kalıp uzaklara giden gemilerde miço olarak iş bulmak ister. İdeallerine ulaşmak için her şeyi yapmaya hazırdır. Fotoğrafçı Mahmut ise, idealleriyle arasının gitgide açıldığının bilincindedir. Üstelik, kendini bu durumdan kurtarmak için de hiçbir şey yapamaz ya da yapmaya yanaşmaz.
19. Hayat Var (2008, Reha Erdem)
Yatalak dedesi ve ihmalkar babasıyla birlikte yaşayan küçük Hayat, hikayedeki karakterler arasında hayatı en acı yolla keşfedendir. Her sabah babasının kullandığı sandalla şehrin diğer ucundaki okula gider, akşamının kör karanlığında sandalın geri gelmesini bekler Hayat. Babasının geçimini sürdürmek için yaptığı illegal işler, dedesini yatağa bağlayan ağır hastalığı, yeniden evlenen annesinin yeni yuvası, mahalle bakkalı... Hepsi üstüne üstüne gelir Hayat'ın, ama o hiç olmadığı kadar cesur olur her seferinde; bir an bile umudunu yitiremez.
20. Sen Aydınlatırsın Geceyi (2013, Onur Ünlü)
Cemal, Manisa'nın Akhisar ilçesinde babasıyla yaşayan ve kendi berber dükkanlarında çalışan bir adamdır. Kendi halinde gibi görünen Cemal'in içine bir sıkıntı çöker, kendisi bile ne olduğunu bilemez... Öte yandan hemen hemen herkesin birbirini tanıdığı bu kasabada, gayet sıradan gibi görünen insanların olağanüstü güçleri vardır. Kimi zamanı durdurur, kimi duvarların ardını görür, kimi ölümsüz. Ama hiçbiri de süper kahraman değildir. Herkes her şeyi bilir ve normal hayatına devam eder...