Türkiye'nin İlk Elektrikli Taksisi Trafikte
Türkiye'nin ilk elektrikli taksisi, İstanbul'daki 4 aylık deneme sürüşünden sonra basının karşısında. [Fotoğraf: Mustafa Değirmenci/Al Jazeera Türk]
Türkiye’nin ilk elektrikli aracını üreten girişimciler, şimdi de yerli malı ilk elektrikli taksiyi üretti. 420 kilometreyi 12 lira maliyet ile kateden elektrikli taksiler sıfır egzoz gazı ile de oldukça çevreci.
Çalışmalarını Türkiye’de sürdüren Derindere Motorlu Araçlar (DMA) şirketi Türkiye’nin ilk elektrikli taksisini üretti. Araç, düşük kullanım maliyeti ve çevreci özellikleriyle dikkat çekiyor. Avrupa’nın önemli metropolleri taksilerin tamamen elektrikli olması için çalışmalar başlatırken, DMA yetkilileri İstanbul’da faaliyet gösteren 18 bin taksinin fosil atıktan elektriğe geçmesinin herkes için kazançlı bir dönüşüm olacağına inanıyor. Türkiye’nin ilk elektrikli taksisini üreten firmanın ortağı Önder Yol’a göre, geleceğin ulaşım teknolojisi elektrik:
“İstanbul’daki taksilerin tamamı elektrikli olursa yılda 1 milyar Türk Lirası gibi bir tasarruf sağlanabilir. 2006 yılında ürettiğimiz ilk elektrikli aracın menzili yalnızca 60 kilometreydi ve yokuş çıkamıyordu. Bugün geldiğimiz noktada ise performans açısından fosil yakıtlı araçlardan aşağı kalmayan, birçok yönüyle de üstün olan bir aracımız var. Saatte 160 kilometre hıza ulaşıyor, 12 liraya mal olan tek seferlik şarj ile 420 kilometre yapıyor. Bu rakamlar ile aracımız, fosilli yakıtla çalışan en tasarruflu rakibinin onda biri kadar maliyetle çalışıyor.”
DMA Tönetim Kurulu Başkanı Önder Yol'a göre elektrikli araçlar, geleceğin ulaşım teknolojisi. [Fotoğraf: Mustafa Değirmenci/Al Jazeera Türk]
Japon malı bir aracın içine monte edilen elektrikli sistem, başka marka ve modellere de uyarlanabiliyor. Piller Çin’den, motor kısmı Amerika’dan. Ama aracı Türk yapan en önemli bölümü elektronik beyni. Tamamen Turk mühendisler tarafından geliştirilen ve yazılımları Türkiye’de hazırlanan bu ünite, aracı daha ekonomik ve güvenli hale getiriyor. Araç bilgisayarındaki özel yazılım, pilleri en üst verimle kullanırken, aşırı ısınma ile hasar görmelerini de engelliyor. Araç sürücüleri, akıllı telefonlar yardımı ile, pillerin şarjını, tahmini menzili öğrenebiliyor ve daha birçok özelliğe uzaktan ulaşabiliyor.
Boğaziçi mezunu taksi şoförü
DMA’nın ürettiği ilk Türk malı elektrikli taksinin şoförlüğünü Boğaziçi Üniversitesi Elektronik Bölümü mezunu Mert Al yapıyor. Yaklaşık dört aydır elektrikli taksinin koltuğuna oturan Al, aslında aracın test pilotluğunu da yapıyor:
“Elektronik ile uğraşıyordum. Fakat iş yerimi kapattıktan sonra taksi şoförlüğüne başladım. Bu aracı bir arkadaşımın vasıtasıyla tanıdım. Bana aracı kullanmayı teklif ettiklerinde seve seve kabul ettim. Sürüş sırasında güvenli ve çok huzurlu bir araç. Ticari olarak çok başarılı buluyorum. Yaklaşık 4 aydır kullanıyorum. Ekonomisinin yanında performans olarak da çok iyi. Müşterilerin de çok hoşuna gidiyor. Onlara bu teknolojiyi de tanıtmış oluyorum.”
Boğaziçi Üniversitesi Elektronik mezunu Mert Al, Türkiye'nin ilk elektrikli taksisinin şoförlüğünü yapıyor. [Fotoğraf: Mustafa Değirmenci/Al Jazeera]
Üretici firma yılda bin 200 adet elektrikli araç üretebilme kapasitesine sahip. Şu anki üretim rakamları ile tek bir aracın maliyeti 160 ile 180 bin Türk Lirası arasında değişiyor. 3 yıl veya 300 bin kilometre garantiye sahip olan aracın pilleri, her gün şarj edilse bile, 6 yıl kadar üst düzey verim sağlıyor. Aracın üreticileri, üretilen araç sayısının artması ile maliyetlerin normal araç seviyesine düşürülebileceğini söylüyor.
Dünya elektrikli aracı destekliyor
Elektrikli taksinin üreticileri, yerel yönetimlerin ve devletin elektrikli araç üretimini desteklemesi gerektiğini düşünüyor. DMA Yönetim Kurulu Başkanı Öder Yol, dünyadaki uygulamaları şöyle anlatıyor:
“Türkiye’nin de bu yolda bir yol haritasına ihtiyacı var. Yan sanayisi ile, üreticisi ile bu sektörün Türkiye’de gelişmesi gerekir. İngiltere 2018 itibarı ile yalnızca elektrikli motora sahip taksilere ruhsat vermeye hazırlanıyor. İskandinav ülkeleri, elektrikli araçları teşvik için, vergileri sıfırladı. Fıransa gibi bazı ülkelerde elektrikli araçlardan park ücreti alınmıyor. Türkiye’de araç şarj istasyonlarının AVM ve büyük otoparklarda zorunlu hale getirilmesi gibi öncü adımlar atıldı. Bunun devamının gelmesini bekliyoruz.”
Türk üretimi elektrikli araç DMA plus’ın boş pili, şarj istasyonlarında 2 saat 15 dakikada, 220 voltluk şehir şebekesine bağlandığında ise 6 saatte tam olarak doluyor. 0’dan 100 kilometre sürate 11.9 saniyede çıkan elektrikli aracın motor gücü, ortalama olarak yaklaşık 83 beygir ve 112 beygire kadar çıkabiliyor.
Araç Türk Standartları Enstitüsü (TSE), Sanayi Bakanlığı,Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (Tübitak) denetiminde Türkiye’de tip onay belgesini aldı. Firma yetkilileri, yabancı ülkelerde de satış yapmak için gerekli girişimlerin başlatıldığını söylüyor.
Can Hasasu, Al Jazeera Turk
