Prim Gelirleri Rekor Kırdı: Emekli Maaşları Düştükçe SGK Bütçe Dengesi Düzeliyor mu?
Sosyal güvenlik sistemlerinde son yıllarda giderek alarm çanları çalıyor. Türkiye'de de giderek daha fazla hissedilen bu etkiler, enflasyonla güçlenirken, emeklilerin geçim derdi de büyüyor. Uzmanlar gelecek yıllar için uyarı veren yaşlanmanın ekonomiye etkisi hakkın uyarırken, şimdiden etkileri nasıl görülüyor, gelin birlikte bakalım. SGK'nın gelirleri emekli aylık ve sağlık harcamalarını karşılıyor mu?
Dünyada özellikle gelişmiş ülkelerde ve Türkiye'de de giderek yaşlanan nüfus, gelecek emeklilik planlarını değiştiriyor.
Çalışan kesimin prim ödemeleriyle finanse edilen sosyal güvenlik sistemleri dünyada alarm veriyor.
Bakınız.
Türkiye'de son yıllarda artan enflasyonla görülen maaşlardaki erimenin en çok etkilediği kesimlerden olan emekliler için, günler kala seçim sandığından zam çıkmadı.
Yerel seçimler öncesinde maaş ve ikramiyelerine zam bekleyen emekliler umduğunu bulmazken, en düşük emekli maaşının 10 bin lira olmasına karşın sosyal güvenlik sisteminin durumu emekliler kadar kötü gözükmüyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) prim gelirleri, emekli maaşları ve sağlık giderlerini "karşılama oranı" 2023 yılında 20 yılın zirvesine çıktı.
Çalışanların ödediği primler, emekli maaş giderlerinden fazla olsa da, karşılama sıkıntısı görülmedi.
Sürdürülebilir ve sağlıklı bir sosyal güvenlik sisteminde 4 çalışanın 1 emekliye karşılık gelmesi gerekirken, Türkiye'de bu oran yıllardır 1,5-2 aralığında gidiyor. Gelirde de ister istemez gerileme oluşurken, son olarak EYT'nin de büyük yük getireceği düşünülen sistemde 'iyileşme' görüldü.
SGK istatistiklerinde 2023 yılında prim geliri 1 trilyon 498 milyar TL olurken, emekli aylık ödemeleri 1 trilyon 409 milyar lira oldu.
Euronews'in aktardığına göre, primler emekli maaş ödemelerini aşarken, sağlık harcamaları 553 milyar lira daha eklenince, toplam 1 trilyon 962 milyar liraya çıktı.
Emekli maaşlarının düşük kalmasının sebebi, "SGK gelir-gider dengesi mi?" sorusunun cevabı merak edilirken, 2000 yılın 1,5 asgari ücret eden en düşük emekli maaşı, 2024 yılında 0,59 asgari ücret ederek, gittikçe geriliyor.
SGK'nın bütçesinde 'emeklilikte yaşa takılanlar' (EYT) de olunca dengelerde oynamalar kaçınılmaz olurken, SGK verileri ne diyor?
Verilerde tam tersi şekilde, SGK prim gelirlerinin emekli maaşları ve sağlık ödemelerini karşılama oranı 2003 yılından sonra en yüksek oran 2023'te görüldü.
2003’te yılında karşılama oranı yüzde 59, yani çalışanların ödenen primlerinin toplamı emekli aylık ve sağlık giderlerinin ancak yüzde 59'una yeterken, 2022'de rekorla yüzde 76,1'e, 2023'te de biraz daha yükselerek yüzde 76,4'e çıktı.
Kısaca, primler giderleri oranla 'hiç olmadığı kadar iyi durumda' görünüyor.
Bütçeden SGK’ya enflasyonla Artan transfer görülse de GSYH'ya oranla son yıllarda pay düşüyor.
2009 yılında bütçeden SGK'ya aktarılan pay yüzde 5,23 olurken, 2021'de yüzde 3,48, 2022’de yüzde 2,59, 2023'te de yüzde 3,23 oldu.
En düşük emekli maaşları, kök maaş üzerine Hazine tarafından tamamlanarak 10 bin TL olurken, verileri bunun etkileyip etkilemediği ise bilinmiyor.
31 Mart 2024 seçimleri için oy kullanabilecek yaşta ve durumda olan kayıtlı seçmen sayısı 61,4 milyon kişi olurken, bunun 16 milyonu emekliler. Kısaca seçmenlerin yüzde 26’sını oluşturan emekliler önemli bir oranda oluyor.
Sizce bu iyileşmede ana etken nedir?
Yorum Yazın
Milletin hakkı gasp edilerek meydana gelen duruma iyileşme denmez. Ama müstahak tabii.
Rabbimin hikmetinden sual olunmaz. Ac kaliriz yinede gilicdara oy vermeyuz dediler dualari kabul oldu
97 den sigortaliyim ama günüm az asgari tutarı hesapladigimda yatirmam gereken miktar 1 milyon 142 bin küsür bu parayı devlet bana ne kadar sürede öder değer... Devamını Gör