Önemli Görevlere Sahip Temel Bir Mineral: Kalsiyum Nedir?
Kalsiyum, kanın pıhtılaşmasında önemli bir rol oynamasına, kasların kasılmasına yardımcı olmasına ve normal kalp ritimlerini ve sinir fonksiyonlarını düzenlemesine rağmen, çoğunlukla sağlıklı kemikler ve dişlerle ilişkilendirilen bir mineraldir. Vücuttaki kalsiyumun yaklaşık %99'u kemiklerde depolanır ve kalan %1'lik kısım kan, kas ve diğer dokularda bulunur. Kalsiyum, insanlar dahil tüm canlı organizmaların ihtiyaç duyduğu bir besin maddesidir. Vücutta en çok bulunan mineraldir ve kemik sağlığı için hayati önem taşır. Kalsiyum birçok gıdada doğal olarak bulunur ve gıda üreticileri bunu belirli ürünlere ekler. Takviyeler de mevcuttur.
Bu içeriğimizde kalsiyum hakkında merak edilen bilgilere ulaşabilirsiniz.
Kalsiyum Nedir?
Kalsiyum, insanlar dahil tüm canlı organizmaların ihtiyaç duyduğu bir besin maddesidir. Vücutta en çok bulunan mineraldir ve kemik sağlığı için hayati önem taşır. Kalsiyum, kanın pıhtılaşmasında önemli bir rol oynamasına, kasların kasılmasına yardımcı olmasına ve normal kalp ritimlerini ve sinir fonksiyonlarını düzenlemesine rağmen, çoğunlukla sağlıklı kemikler ve dişlerle ilişkilendirilen bir mineraldir. Vücuttaki kalsiyumun yaklaşık %99'u kemiklerde depolanır ve kalan %1'lik kısım kan, kas ve diğer dokularda bulunur.
Bu hayati günlük işlevleri yerine getirmek için vücut, kanda ve dokularda sabit miktarda kalsiyum tutmaya çalışır. Kandaki kalsiyum seviyeleri çok düşerse, paratiroid hormonu (PTH) kemiklere kan dolaşımına kalsiyum salması için sinyal gönderir. Bu hormon ayrıca bağırsaklarda kalsiyum emilimini artırmak için D vitaminini aktive edebilir. Aynı zamanda, PTH böbreklere idrarda daha az kalsiyum salması için sinyal gönderir. Vücutta yeterli kalsiyum olduğunda, kalsitonin adı verilen farklı bir hormon tam tersini yapmak için çalışır: kemiklerden kalsiyum salınımını durdurarak ve böbreklere idrarda daha fazla kalsiyum atması için sinyal göndererek kandaki kalsiyum seviyelerini düşürür.
19-50 yaş arasındaki kadınlar için önerilen besin tüketimi (RDA), kalsiyum için günlük 1000 mg'dır. 51 yaş üstü kadınlar için 1200 mg şeklindedir. 19-70 yaş arası erkekler için günlük alım miktarı 1.000 mg'dır; 71+ yaş erkekler için 1200 mg'dır.
Kalsiyum Hangi Gıdalarda Bulunur?
Kalsiyum sadece süt ve diğer süt ürünleri değil, birçok gıdada yaygın olarak bulunur. Kalsiyum, vücutta sentezlenemez. Bu nedenle dışarıdan, besin yolu ile alınması gerekmektedir.
Meyveler, yapraklı yeşillikler, fasulye, fındık ve bazı nişastalı sebzeler kalsiyum için en iyi kaynaklardandır. Kalsiyum şu gıdalarda bolca bulunur:
Kalsiyum Eksikliği
Kan kalsiyum seviyeleri sıkı bir şekilde düzenlenir. Diyet yeterince sağlamazsa ve genellikle hiçbir semptom görülmezse, kemikler kana kalsiyum salacaktır. Hipokalsemi adı verilen daha ciddi bir kalsiyum eksikliği, böbrek yetmezliği gibi hastalıklardan, gastrik baypas gibi sindirim sistemi ameliyatlarından veya emilimi engelleyen diüretikler gibi ilaçlardan kaynaklanır.
Hipokalsemi yani kalsiyum eksikliği için belirtiler şunlardır:
Kas krampları veya zayıflığı
Parmaklarda uyuşma veya karıncalanma
Anormal kalp hızı
İştahsızlık
Uzun vadede diyetle yeterli kalsiyum almayan veya kalsiyumu emme yeteneğini kaybeden kişilerde kademeli, ilerleyici bir kalsiyum eksikliği meydana gelebilir. Kemik kaybının ilk erken aşaması osteopeni olarak adlandırılır ve tedavi edilmezse bunu osteoporoz takip eder. Bu konuda risk altındaki kişiler şunlardır:
Menopoz sonrasında kadınlar: Menopoz, kalsiyum emilimini artırmaya ve minerali kemiklerde tutmaya yardımcı olan bir hormon olan vücuttaki östrojen miktarını düşürür. Bazen doktorlar osteoporozu önlemek için östrojen ve progesteron içeren hormon replasman tedavisi (HRT) reçete edebilirler.
Amenore: Adet dönemlerinin erken durduğu veya kesintiye uğradığı bir durum ve genellikle anoreksiya nervozalı genç kadınlarda veya çok yüksek düzeyde fiziksel antrenman yapan sporcularda görülür.
Süt alerjisi veya laktoz intoleransı olanlar: Vücut sütteki şekeri, laktozu veya süt, kazein veya peynir altı suyundaki proteinleri sindiremediğinde ortaya çıkar. Laktoz intoleransı genetik veya kazanılmış olabilir. Laktozu uzun vadede tüketmemek laktaz enziminin etkinliğini azaltabilir.
Kalsiyum Yüksekliği
Kanda çok fazla kalsiyum olması hiperkalsemi olarak adlandırılır. Kalsiyum için Üst Sınır (UL), yiyecek ve takviyelerden günlük 2.500 mg'dır. 50 yaşın üzerindeki kişiler, böbrek taşı, prostat kanseri ve kabızlık gibi bazı durumların riskini artırabileceğinden, özellikle takviyelerden günde 2.000 mg'dan fazla almamalıdır. Bazı araştırmalar, kalsiyumun belirli kişilerde uzun süreli yüksek dozlarda kan damarlarında birikebileceğini ve kalp problemlerine neden olabileceğini göstermiştir. Kalsiyum ayrıca demir ve çinko gibi diğer minerallerin emilimini engelleyebilen büyük bir mineraldir.
Hiperkalsemi belirtileri şunlardır:
Zayıflık, yorgunluk
Bulantı ve kusma
Nefes darlığı
Göğüs ağrısı
Kalp çarpıntısı, düzensiz kalp hızı
Yorum Yazın