Jetgiller'in Uçan Arabaları Hala Hayal Olabilir Ama Akıllı Evleri Değil

Jetgiller'in bundan 50 yıl önce öngördüğü akıllı ev sistemi, temizlik robotları, uçan arabalar ve bir çok gelecek tahmininden bazıları gündelik hayatımıza çoktan girdi.

Baba Jetgil'in sadece gazete okuyabildiği bilgisayar ekranı yerine internetimiz, lcd ekranlı televizyonlarımız, görüntülü konuşabildiğimiz telefonlarımız var. Belki henüz ailenin robot hizmetçisi gibi bir temizlik robotumuz yok ama yerleri silmek gibi tek bir işlev için üretilmiş robotlarımız var. Bir de bunlara ek olarak, her gün daha da gelişen akıllı ev sistemlerimiz var.

Yeni akıllı ev sistemleri, evinizin güvenlik sistemini, ışıklarınızı ya da elektronik ev aletlerinizi açıp kapamayı, ısıtma sisteminizi ayarlamayı, müzik sisteminizi kontrol etmeyi bir tablet ya da akıllı telefonunuza taşıyarak yaşamınızı kolaylaştırmanın dışında enerjiyi daha verimli kullanıp tasarruf yapmamızı da sağlıyor.

Yeni sistemler evinizin ısısını akıllı telefonunuzdan manuel olarak değiştirmenin yanında termostat görevi de görüp, bir süre sizin tercih ettiğiniz ısı değerlerini gözlemleyip kaydederek, size uygun sıcaklığı ayarlayabiliyor; doğru sıcaklığı bulana kadar bir alçaltıp bir yükselttiğiniz derecenin yarattığı enerji kaybının önüne geçebiliyor. Sıcaklığın pik yaptığı saatlerden önce evi soğutup, sıcak saatlerde sıcaklığı sabit tutmaya çalışarak yine enerji tasarrufu sağlıyor. Duman dedektörleriyle beraber çalışıp, karbonmonoksitin yükseldiği anlarda ısıtma sisteminize giden gazı kesebiliyor. Böylelikle yangın anında evinizi koruyabiliyor.

Peki ısıtma sisteminizin dışındaki elektronik aletlerinizi sadece akıllı telefonunuzdan ya da tabletinizden kontrol etmek zorunda mısınız? Gözlerinizin hareketini takip edebilen sensörlerle ya da hareket kontrol kollukları ve hareket sensörlerinde olduğu gibi sadece el hareketlerinizle, önceden tanımlı ya da sizin özel tanımladığınız komutlarla, hiçbir şeye dokunmadan evdeki aletleri kontrol edebildiğiniz seçenekler de var.

Şu ana kadar akıllı ev konseptiyle üretilen ürünlerin çoğu evinizi akıllı telefonunuzdaki uygulamayla kontrol edebilmenizden oluşuyor. Peki bu evinizin akıllı olması için yeterli mi? Telefonunuzdaki uygulamadan kapınızın kilidini ya da ışıkları açmanız, klimanızı istediğiniz dereceye ayarlamanız, müziğin sesini yükseltmeniz mümkün ama eviniz yeteri kadar akıllıysa, odaya girdiğinizde ışıkları sizin için açması, klimayı tam istediğiniz dereceye ayarlaması, evden çıktığınızda kapıyı sizin için kilitlemesi, ütüyü hiçbir zaman açık unutmamanızı sağlaması gerekmez mi?

Geliştirilen yeni sistemler akıllı telefonunuzdaki gps sistemi ile evde kimin hangi odada olduğuna göre farklı kullanıcıların farklı isteklerini öğrenip, evinizi bu verilere göre kontrol ediyor. Siz odanızın birkaç derece daha sıcak olmasını, yatarken gece lambasıyla uyumayı tercih ediyor olabilirsiniz; evdeki başka biri ise televizyon izlerken ışıkların kısık olmasını seviyor olabilir. Ya da evde yalnızsanız televizyon izlediğiniz kanepeden kalkıp mutfağa yürürken televizyonun sesi artıp, geri döndüğünüzde eski sesine dönebilir. Yeni nesil akıllı ev sistemleri kişilerin ihtiyaçlarına bireysel yaklaşıyor ve sizin yerinize, sizin tercih ettiğiniz gibi her şeyi kontrol ediyor. Bir çeşit uzaktan kumanda gibi kullandığınız akıllı telefonunuzla bunları siz yapmak zorunda değilsiniz.

Şu an piyasada farklı amaçlarla tasarlanmış, farklı arayüzleri olan birçok ürün var, hepsi de farklı özellikleri biraraya getiriyor. Her yeni ürün ile yeni özellikler eklenirken, bir yandan da tüm özelliklerin beraber çalışabildiği bir sistem üretilmeye çalışılıyor. Birleştirilmiş bir sistemin, hem ihtiyaçlarımızı gözlemleyip, kişisel verilerimizle bize en uygun ortamı biz komut vermeden yaratması, hem evdeki tüm elektronikleri vucut hareketlerimizle ve akıllı telefonumuzla kontrol etmemize olanak vermesi, izinli izinsiz eve girip çıkan kişileri takip etmemiz, yangın ve benzeri güvenlik sorunlarında bizden önce davranması gibi konularda hayatımızı kolaylaştırması gibi özelliklerin bir arada olması ve uygun fiyatlı olması çok da uzak bir gelecek gibi gözükmüyor.

Akıllı ev sistemleri için bir çok öngörü var, bir gün yapay zeka ile birleştirilebileceğine inanılan ev sistemlerinin, bir sonraki versiyonu ne olacak? 'Mimarlar İstanbul'da Buluşuyor' sloganı ve 'Ya Sonra/ What's Next?' teması ile ARKIMEET 2014 etkinliğinde belki aradığınız cevapları bulabilirsiniz.

Başak Çelik | Arkitera