Hükümetten TSK'ya 'Hazır Ol' Emri
IŞİD’in Suriye’de stratejik ‘Mare Hattı’nı hedef alması, Ankara’yı alarma geçirdi ve hükümet TSK’ya tehdit altında olan 90 kilometrelik bölgede tedbir alınması için direktif verdi. Hükümet, Mare Hattı’nın geçilmesiyle Suriye sınırındaki en hayati kapılar olan Öncüpınar ve Cilvegözü’nün karşısının IŞİD kontrolüne geçmemesi için TSK’nın her tedbiri almasını istedi.
Hürriyet'ten Uğur Ergan'ın haberine göre; TEL ABYAD’ı kaybeden IŞİD’in, Beşar Esad’ın askeri desteği ile Özgür Suriye Ordusu’nun kontrolündeki stratejik Mare Hattı’nı hedef alması, Ankara tarafından güvenlik tehdidi olarak görüldü ve Hükümet TSK’ya, tehdit altında olan 90 kilometrelik bölgede tedbir alması yönünde direktif verdi. Hükümet, Mare Hattının geçilmesiyle Suriye sınırındaki en hayati kapılar olan Öncüpınar ve Cilvegözü’nün de IŞİD’in kontrolüne geçeceğine dikkat çekerek, bunun gerçekleşmemesi için TSK’nın ‘her türlü’ tedbiri almasını istedi. Hükümet direktifte, askeri tedbirler konusunda somut taleplere yer vermezken, TSK, Suriye topraklarına asker gönderme, IŞİD mevzilerinin bombalanması, IŞİD’e destek veren Suriye Hava Kuvvetleri unsurlarıyla karşı karşıya gelme, IŞİD, PYD ya da Esad güçlerinin hedefi olma gibi risklere dikkat çekti.
'Bir taşla iki kuş'
Tel Abyad’ın PYD’nin eline geçmesinden sonra Saray’da Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın başkanlığında yapılan bir dizi Suriye güvenlik toplantısında ortaya çıkan güvenlik riskleri konuşuldu. Bölgede bir ‘Kürt devleti’ kurulması tehlikesiyle birlikte, Tel Abyad’ı kaybeden IŞİD’in Esad’ın desteği ile batıya yönelmesiyle ortaya çıkan güvenlik riskleri değerlendirildi. TSK’dan tedbir alması istendi; ancak TSK, ortaya çıkacak risklere dikkat çekerek buna karşı çıktı. Başbakan Ahmet Davutoğlu ısrar edince TSK yazılı direktif istedi. Davutoğlu, TBMM’den 2014’te geçen tezkere, bu tezkere doğrultusunda Bakanlar Kurulu’nda alınan kararları da dikkate alarak tedbir alınması talebini yazılı bir direktif olarak askere iletti. Direktifte, Cerablus’tan Mare Hattına kadar olan bölgede bulunan IŞİD’in Mare hattını geçmesi halinde ortaya çıkacak risklere dikkat çekildi. Alınacak önlemlerle IŞİD’in geriletilmesi, ÖSO’nun Cerablus’a kadar ilerlemesi durumunda Irak Sınırından Yayladağı’na kadar bütün Suriye sınırının PYD ve ÖSO’nun kontrolüne geçeceğine dikkat çeken bir yetkili, “Bu sayede, IŞİD ve Esad’a karşı mücadele çok hızlanır” yorumunu yaptı.
En az 12 bin asker
TSK hükümetin ısrarı durumunda, havadan destekle kara birliklerinin Cerablus’a girip 10 kilometrelik derinliğinde bir güvenli bölge oluşturma üzerine planlar yapıyor. Bu planlar içinde 10 kilometrenin ilerisinde 40-50 kilometre derinliğindeki ikinci bir bölgenin de ağırlıklı Obüs toplarının atış desteğiyle kontrol edilmesi de bulunuyor. Yetkililer, kuvvet sayısıyla ilgili net bir bilgi vermekten kaçınırken, takviyeleriyle birlikte en az 12 bin askerin (Yaklaşık iki tugay) bu operasyona katılabileceği belirtildi.
Asker: Riskler çok
Ancak sivil ve askeri bürokrasi, ‘riskler taşıdığı’ gerekçesiyle operasyon içerecek tedbirleri öteledi ve çalışmalarını ağırdan aldı. Bir yetkili, “Hükümet kesin emir verirse TSK, Cerablus’a girmemek için direnir mi?” sorusuna “Hayır, ama tüm riski siyasi irade üstüne almış olur” dedi. TSK hem toplantıda hem de daha sonraki temaslarda olası bir operasyon emrini her türlü şartta başarıyla yerine getireceğini belirterek, karşılaşılacak riskler ile çekincilere vurgu yapmaktan geri kalmadı. Bunlar ana hatlarıyla şöyle:
-Böyle bir operasyonun gerekçesi ne olacak? ‘Sınırımızda Kürt devleti kurulacak diye başka bir ülke topraklarına giriyoruz’ diyemeyiz.
-Suriye’deki gelişmelerde önemli aktörler olan başta ABD olmak üzere, Rusya ve İran ikna edilmeden böyle bir şeye girişmek Türkiye’yi bu ülkelerle de ciddi şekilde karşı karşıya getirir.
-Sonuçta bir ülkenin toprağına girilecek. Uluslararası hukuka uygun bir zemin hazırlanması için Esad rejimi ile de bir şekilde temasa geçilmesi şart. Aksi durumda Türkiye komşu ülkenin toprağına tecavüz eden ülke konumuna düşebilir.
-TSK bu bölgeye girdiğinde ilerleyeceği güzergâh boyunca aynı anda PYD dolayısıyla PKK, IŞİD ve rejim güçlerinin hedefi olabilir.
-Hatta PKK-PYD bağlamında ABD ile karşı karşıya kalınacağı da unutulmamalı. Operasyon senaryoları bu ihtimaller göz önüne alınarak hazırlanmalı.
13 Haziran’da karşı karşıya
Suriye sınırında Türk askerleri ve IŞİD militanları, 13 Haziran günü karşı karşıya gelmişti. O zaman IŞİD kontrolünde olan Tel Abyad’dan kaçarak Akçakale sınırına yığılan Suriyeliler Türkiye’ye geçmek isteyince gerginlik çıkmıştı. Ellerinde silahlarla bölgeye gelen IŞİD üyeleri sınır hattında bekleyen Suriyelilerin evlerine dönmelerini istemişti. Sınırın Suriye tarafındaki IŞİD üyeleri, Türk askerleriyle karşı karşıya fotoğraflanmıştı.
Sınıra '900 kilometrelik duvar' iddiası
Öte yandan Ankara'nın, Suriye sınırında inşa etmeyi planladığı güvenlik duvarı için harekete geçtiği belirtiliyor. Sınırın belli noktalarına inşa edileceği belirtilen 3.5 metre yüksekliğindeki duvar için Hatay, Gaziantep, Kilis ve Şanlıurfa valiliklerine 20 milyon liralık acil ödenek gönderildiği belirtiliyor.
Milliyet gazetesinden Tolga Şardan’ın haberine göre, İçişleri Bakanlığı, Suriye sınırında bir ‘güvenlik kuşağı‘ oluşturulması amacıyla sınır boyundaki dört kentin valiliğine toplam 20 milyon liralık acil ödenek gönderdi.
Bu kapsamda harekete geçen Hatay, Gaziantep, Kilis ve Şanlıurfa valiliklerinin oluşturduğu ortak projeye göre, Türkiye ile Suriye arasında bulunan 911 kilometrelik sınıra birbirine geçmeli ortalama 3.5 metre yüksekliğinde beton duvarlar yerleştirilecek. Ayrıca, duvarın Türkiye kısmına yol yapılırken, yolun arkasına yüksek tel çit çekilecek. Güvenlik önlemlerinde aydınlatma ve kameralı takip sistemi kurulacak.
Haberde, inşa edilmesi planlanan güvenlik hattının maliyetinin yüksek olması nedeniyle ek ödenek gönderilebileceği; son seçimde Gaziantep’ten milletvekili seçilen Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in de proje için 10 milyon lira ek ödenek gönderilmesi için girişimde bulunduğu belirtildi.