Financial Times Sorguladı, Altaylı ve Balbay Yazdı! Herkes Soruyor: "Para Nereden Geliyor?"
Merkez Bankası'nın 'arka kapı satışları' ekonomistler için bir sır değil ancak teyit edilmiş bir durum da değil. Geçmiş dönemde 128 milyar dolar üzerinden çok tartışılan konu halen tartışmaların odağında bulunuyor. Diğer yandan son aylarda turizm mevsimiyle birlikte artışı hızlanan bir net hata noksan bulunuyor. Kısaca net hata noksanda görülen 'kaynağı bilinmeyen bir para girişi'. Ancak yine konunun uzmanları bunun yalnızca turizm ile açıklanmayacağını belirtirken, yakın zamanda rezervlerdeki artış ya da borsaya girişler gibi tartışılan birçok alanı var. İki farklı gazetede iki farklı yazar para girişlerini konu alırken, Financial Times ve Bloomberg gibi uluslararası büyük medya kuruluşları da kaynağı sorguladı.
Merkez Bankası eski Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara'nın 3 gün önce (12 Eylül'de) paylaştığı grafik şu şekilde👇
'Yılın ilk 7 ayında 36,7 milyar$ cari açığın üçte ikisi net hata noksanla (kaynağı tespit edilemeyen şekilde) fonlandı' diyen Kara, son 20 yıldaki görünümü paylaştı.
Bu da Merkez Bankası verilerinde 1984 yıllında bu yana görülen hali👇2022 yılına dair olan kısım 7 aylık süreç.
Merkez Bankası, Net Hata Noksan'ı nasıl tanımlıyor?
Ödemeler dengesinin her işlemin iki ayrı işaretle (alacak ve borç kaydı) kaydedildiği bir muhasebe sistemi olması nedeniyle, ödemeler dengesi konusu her işlem, içeriği ile ilgili kaleme kaydedilirken, karşı kaydının da bir başka kalemde yer alması esastır. Başka bir deyişle, her işlemin eşit değerde alacak ve borç kayıtlarıyla kaydedilmesi, böylece “Cari İşlemler Hesabı’’ ve “Sermaye Hesabı”nın toplamının her zaman “Finans Hesabı” kalemine eşit olması gerekmektedir. Ancak, verilerin değişik kaynaklardan elde edilmesi, değerleme, ölçme ve kayıt zamanı farklılıkları yaratmakta; sonuç itibarıyla oluşan farklar Net Hata ve Noksan (NHN) kalemine “kalıntı” şeklinde yansımaktadır. Bu kalem, finans hesabından, cari işlemler hesabı ve sermaye hesabının çıkarılmasıyla elde edilmektedir.
Merkez Bankası'nda çalışmış olan Bloomberg ekonomistlerinden Selva Baziki, şöyle bir hesaplama yapıyor👇
'Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın Ocak-Ağustos aylarında döviz piyasalarına 75 milyar dolar kadar müdahale ettiğini tahmin ediyoruz. Bu, ayda 9,5 milyar dolar. Müdahaleler, kısmen turizm geliri nedeniyle yaz boyunca yavaşlamış görünüyor.'
Grafiğini de şu şekilde paylaşıyor👇
İlk çubuk reeskont kredileri, sonrasında ihracat gelirleri, ardından döviz korumalı mevduat bulunuyor ki bunlar giriş, turuncular da kasadan çıkış oluyor. Burada da KİT'lere döviz satışı ve altın değerlemeleri var. Sonuçta net giriş mavi çubuk. Rezervlerdeki gerçek değişim yanındaki mavilik oluyor. Aradaki farkın piyasaya müdahalede kullanıldığı düşünülüyor.
Financial Times da Bloomberg'e dayandırdığı konuya "Türkiye'yi kim besliyor?" diye başlık atıyor.
Türkiye'nin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntılardan bahsederek, yabancı çıkılarına değiniyor.
Bloomberg'e göre, cari açığa rağmen, rezervlerdeki artışta net hata noksan işaret ediliyor.
Turizm gelirinin buna tek başına yeterli olmadığı değinilirken, Temmuz ayında turizm gelirinin 4,5 milyar dolar ve Ocak-Temmuzda da 16,4 milyar dolara olduğu belirtiliyor. Kaynak: FT
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'nin sosyal medyada bu başlığa cevabı da burada duruyor 👇
Timothy Ash, Rusya'dan geldiğini iddia ediyor.
Capital Economics'ten Liam Peach'in görüşlerine göre, ayrıntılar bilinmediğinden, altın ya da döviz satışı, hizmet sektöründe kaynaklı olabilir derken, legal olmayan bir para kaynağını da olabilir diye ekliyor. Ancak rezervlere desteğini vurguluyor.
BlueBay Asset Management'tan Timothy Ash ise Rusya'dan gelen kaynağın etkili olduğunu söylüyor.
Son aylarda Türkiye'nin Rusya'yla yakınlaşmasına dikkat çekerken Ash, Türk bankalarının yaptırımlara fazla takıldığını düşünmediğini söyleyerek, iş yapmanın bir yolunun bulanabileceğini belirtiyor. Kaynak: FT
Habertürk yazarı Fatih Altaylı da salı günü köşesinde, “AK Parti'ye yakın” bir isim olarak kaynağını açıklamazken, “Seçime kadar Türkiye’ye çok büyük miktarlarda para sokacaklarını düşünüyorlar ve bunun bir kısmı geldi bile. Dahası da gelecek” diyor.
Altaylı, yazısında diyalogu aktarırken, paranın nerede geldiğini sorduğunu, ve gelen cevabın “Büyük bölümü Körfez'den, bir kısmı Uzakdoğu'dan, belki pek azı da Kuzey’den diye konuşuluyor. Ama çoğu İslam coğrafyasından' olduğunu açıklayarak kaynakta ısrar ettiğini söyleyerek şöyle devam ediyor:
“O kadarını bilemem ama geliyor” dedi. “Kaydi para olmalı. Bir yerde izi bulunur” dedim. “Nakdi para. Görenlerle konuştum” diye ısrar etti.
“Peki diyelim ki, haklısın. Geldi. Geri nasıl ödenecek bu para” diye sordum.
“Seçimi kazanmaya odaklılar. Seçimi kazanmadıktan sonra hiçbir şeyin önemi yok. O yüzden öncelik seçimi kazanmak. Ödemesi kolay. Bu para Türkiye’ye dolar 18 TL iken girer bozulur. Sonra dolar düşürülür bir miktar geri alınır geri gider” dedi.
Cumhuriyet yazarı eski Milletvekili Mustafa Balbay da konuya dün köşesinde değiniyor, "Verilere dayalı belirsizlik sadece vatandaşın cebini ilgilendiren konularda değil. Ekonomistlerin altını çizdiği bir gerçek şu: Ülkeye giren-çıkan para belli değil!" diye başlıyor.
Balbay, piyasaya son dönemde 5 milyar dolar sürüldüğü iddiası olduğunu belirterek, kaynağı içinde Rusya, sığınmacılarla ilgili, Körfez gibi hedefler gösterildiğini iletiyor. Bir başka iddiaya da şu şekilde yer veriyor:
Başta 128 milyar dolar olmak üzere devletin kasasından çıkan paraların bir bölümü farklı şekillerde Türkiye’ye sokuluyor. Seçim sürecine girildiğinde bu trafik artabilir. Paranın bir bölümünün halkın cebine girmesi sağlanarak seçim propagandasında kullanılabilir.
Yorum Yazın
çok fena harcayacaklar bizi 🫠
Tayyibin başkanlığına evet dendiğinde harcandı zaten
Neden tuhafiniza gidiyor Osmanlı tarihine bakarsanız herzaman dar günler için bir kaynak saklamışlardır
Ona "ihtiyat akçesi" deniyor. Ve o para 2019 da kullanıldı
Bir holding düşünün kasasına milyarlarca dolar giriyor maaşlı çalışan neden sevinsin bu duruma sadece patronlar ve iş ortakları sevinir bu duruma şu an türki... Devamını Gör