Figürlerinden Dolayı Ülkemizde Pek Hoş Karşılanmayan Yerel Dans: Haka Dansı
Haka dansı ülkemizde ilk olarak Yeni Zelanda'dan gelen bir heyetin bu dansı Süleyman Demirel karşısında yapmasıyla tanınmaya başladı. Dans sırasında yapılan figürler o kadar ilgimizi çekmişti ki gazeteci Metin Uca yıllarca programında dans görüntülerini kullanarak popülerliğini iyice arttırdı. Bir keresinde ise Çanakkale'de şehitleri anma sırasında Yeni Zelanda'dan gelen dans ekibi kültürlerinin bir parçası olan bu dansı sergilemek istemiş ancak müstehcen ve küçük düşürücü bulunduğu gerekçesiyle Başbakanlık tarafından yasaklanmıştı. Şimdi bakalım bu haka dansı neymiş, kökenleri nereye dayanıyormuş ve ne anlatıyormuş?
Yeni Zelanda çıkışlı olan bu dans Maori yerlilerine özgü.
Ancak dünya tarafından tanınması Yeni Zelanda'da spor müsabakaları öncesi motivasyon amaçlı yapılmasıyla gelişmiş. Özellikle Rugby Milli Takımı 1905 tarihinden beri maçlara çıkmadan bu dansı gerçekleştiriyor.
Haka dansı sanılanın aksine sadece savaş dansı değil.
Saygı değer bir misafirin karşılanması, kazanılan bir başarının kutlanması ve cenaze törenleri gibi birçok durumda Haka dansı yapılabiliyor. Savaşlardan önce yapılan ve 'peruperu' olarak adlandırılan türünde ise amaç tamamen savaşçıların güçlerini göstermeye ve karşı tarafı korkutmaya yönelik.
Peki bu haka dansının hikayesi ne?
Maori mitolojisine göre Güneş Tanrısı'nın (Tama-niu-te-ra) iki karısı vardı. Biri yaz tanrıçası Hine-raumati diğeri ise kış tanrıçası Hine-takurua. Haka ise Hine-raumati'nin sıcak havalarda açığa çıkan titreşimlerinden geliyor ve Hine-raumati'yle Tama-niu-te-ra'nın oğlu Tane-rore'nin dansı olarak adlandırılıyor.
Bugün dansın en popüler türü "Ka Mate"
'Ka Mate' Ngati Toa kabilesinin savaş şefi Te Rauparaha'nın 1820'li yıllarda düşmandan kaçarken sakladığı çukurda ölümü beklerken mucizevi şekilde kurtuluşunu anlatıyor.
Ka Mate yani ölüyorum...
Bu türün sözleri adını aldığı 'Ka Mate' yani 'ölüyorum' ile başlıyor. Te Rauparaha'nın çukurda saklanırken umudunu kaybettiği anları işaret ediyor. Devamında söylenen 'Ka Ora' ise 'yaşam' anlamında. Burası düşman savaş şefinin insafa gelip Te Rauparaha'yı çukurdan çıkarması ve ona dostça davranmasını ifade ediyor.
"Ka Mate"nin tam sözleri ise şöyle.
Ka mate, ka mate! Ka ora, Ka ora!
Ka mate, ka mate! Ka ora, Ka ora!
Tenei te tangata pühuruhuru
Nana nei i tiki mai whakawhiti te ra
A, upane! Ka upane!
A, upane, ka upane, whiti te ra!
Popüler kültürdeki yeri...
Bu dans 20. yüzyılın başında itibaren Yeni Zelanda'nın kendini dünyaya tanıtmasını sağlayan en büyük unsur.
Dansın tanınmasında en büyük pay tabii ki Rugby Milli Takımı'nın.
Yeni Zelanda rugby konusunda dünyanın önde gelen ülkelerinden. Dolayısıyla tüm dünyanın tanıdığı rugby takımları da bu dansın bilinirliğini arttırmak için harika bir fırsat. Yukarıda da belirttiğimiz gibi 1905 senesinden beri rugby takımı maçlara çıkmadan önce Haka dansı yapıyor. Bu arada sadece rugby değil bütün spor dallarında Yeni Zelandalılar müsabaka öncesi bu dansı sergiliyor.
Yeni Zelanda'da bu dansı bilmeyen yok gibi bir şey.
Bu dans Yeni Zelanda'da o kadar yaygın ki adeta yapmayı bilmeyen yok. Bu da Yeni Zelandalıların kültürlerine ne kadar sahip çıktıklarının bir göstergesi.
Okullarda yarışması bile yapılıyor.
Dedik ya kültürlerine sahip çıkıyorlar diye. Yeni Zelanda'da zaman zaman aynı okulun öğrencileri arasında zaman zaman da başka okullarla bu dansın yarışmaları yapılıyor.
Bu dansın ünü tüm dünyaca biliniyor.
Hatta o kadar popüler ve seviliyor ki İngiltere Prensi Harry'nin Yeni Zelanda ziyaretinde küçük bir performans sergilemişliği bile var.
Yorum Yazın
amerikaya basket macindan once yaptiklari haka dansi gercekden etkiliciydi https://youtu.be/zDucvQYlWj4
Çok güzelmiş yaa :D ahahahaha
1. Fotoğrafa bakarak sonuca varmak ve vardığın sonucun okuduktan sonra doğru olduğunu anlamak
bence çal keke çaldan daha iyidir.