Sınırın IŞİD'den Temizlenmesi Sonrası Yeni Hedef El Bab: Şimdi Ne Olacak?

Türkiye sınırının IŞİD’den temizlenmesinin ardından Özgür Suriye Ordusu’nun bir sonraki hedefinin El Bab olduğu belirtiliyor.  Washingon ve Ankara arasında El Bab operasyonunun detaylarıyla ilgili görüşmelerin sürdüğü aktarılıyor. ABD’li yetkililer ile ÖSO ve PYD kaynakları, görüşmelerin seyriyle ilgili Al Jazeera'ye konuştu. Türkiye’nin IŞİD dışındaki unsurlara karşı hiçbir manevrasını desteklemeyeceğini duyuran Amerika, PYD’yi de Rakka operasyonuna hazırlıyor...

Fırat Kalkanı harekâtında Türk Silahlı Kuvvetleri'nin desteğiyle IŞİD'e karşı ilerlemesi süren Özgür Suriye Ordusu, IŞİD'in Türkiye sınırıyla temasını keserek Azez-Cerablus hattını birleştirdi.

Güneye doğru bölge bölge değişen yaklaşık 5-10 kilometrelik alan ÖSO kontrolünde. ÖSO’nun yeni hedefi, El Bab. Operasyon için ABD ve Türkiye arasında sağlanacak uzlaşma bekleniyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, G-20 Zirvesi için bulunduğu Çin'den Türkiye'ye dönmeden önce düzenlediği basın toplantısında, IŞİD’den temizlenen alanda uçuşa yasak bölge için Moskova ve Washington’a çağrıda bulunmuştu:

“Fırat'a kadar birleştirmek suretiyle artık gerek bizdeki şu anda bulunan Suriyeli vatandaşlar gerekse Suriye'den iltica etmek isteyenler şu anda kendi topraklarında, kendi evlerinde daha huzurlu yaşama imkanını bulacaklar. Onlarla ilgili, gerek eğit-donat ile ülkemizde eğitilmiş olan ılımlı muhalifler gerekse oranın süratle uçuşa yasak bölge olarak ilan edilmesi ki sayın Obama'ya da teklifim budur, sayın Putin'e de teklifim budur, bu şekilde koalisyon güçleri ile bu sağlanabilir. Bu adımı atmanın da gayreti içerisindeyiz.”

Al Jazeera Türk'ten Ece Göksedef'e bilgi veren Cerablus operasyonunun en önemli gruplarından Sultan Murad Tugayı komutanı Yusuf Salih El Bab operasyonu için hazırlıkların tamamlandığını, Mare ve Çobanbey üzerinden güneye doğru inileceğini söyledi. 

Suriye’nin kuzeybatısında rejimle savaşan Sultan Murad birliklerinden bir kısmı da operasyon için bölgeye kaydırıldı. Salih, bunun için Ankara’dan haber bekledikleri bilgisini verdi:

“Şimdiki hedefimiz güneye inmek. El Bab’ı IŞİD’den temizleyeceğiz. Ancak orada YPG unsurları da var. Bu sebeple Ankara ve Washington arasında uzlaşmanın sağlanmasını ve Ankara’dan haber gelmesini bekliyoruz. Operasyon başladığında sadece Ankara değil, ABD öncülüğündeki koalisyon da destek verecek.”

Washington, TSK destekli ÖSO birliklerinin Amerika destekli YPG ile çatışmasını istemiyor. Ancak Ankara ve ÖSO, El Bab’ı IŞİD’den temizlemenin yanı sıra Menbic ve Tel Rıfat arasını ele geçirip batıdaki Afrin’e doğru olası PYD koridorunun güneyden örülerek oluşturulmasını önlemek de istiyor. Bu sebeple uzlaşma beklenirken çoğunluğunu YPG’nin oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) de El Bab’a ilerlememesi gerektiği konusunda ÖSO ve Ankara uyarıda bulunuyor.

ÖSO komutanı Salih 'Washington-Ankara anlaşmasını bekliyoruz ama bu esnada YPG'nin Afrin veya Menbic'den kendi kendine karar verip de El Bab'a yürüdüğünü görürsek biz de ilerleriz, o zaman ABD desteği olmayabilir ama TSK desteğiyle SDG'yi durdurmaya gideriz. Hem IŞİD hem YPG ile savaşacak gücümüz var' diyor.

ÖSO kaynakları, şimdilik Menbic’in hedef olmadığını, şehrin geleceğiyle ilgili görüşmelerin de Ankara ve Washington arasında sürdüğünü söyledi.

Bu görüşmelerin kilit ismi, Obama’nın IŞİD’le mücadele özel temsilcisi Brett McGurk geçen hafta önce Suriyede PKK’nın ülkedeki uzantısı PYD’nin kontrol ettiği bölgeye ardından da Türkiye’ye geldi.

Kobani’ye (Ayn el Arab) giderek SDG’nin yöneticileriyle görüşen McGurk, ABD’nin SDG’ye IŞİD’le mücadelede verdiği desteğin devam edeceğini vurgularken, Fırat’ın doğusuna çekilme sözünü tutmaları gerektiğini de bir kez daha hatırlattı. Amerika Dışişleri Bakanlığı yetkilisinin Al Jazeera’ye verdiği bilgiye göre, Suriye’deki görüşmelerinin ardından Türkiye’ye geçen McGurk, iki tarafta da “IŞİD’le mücadeleye odaklanmak gerektiğini ve IŞİD’le mücadele eden grupların kendi aralarındaki çatışmaların sona ermesi gerektiği” mesajını verdi.

Al Jazeera’ye bilgi veren yetkili, McGurk’ün herhangi bir ateşkes anlaşması üzerine çalışmadığını özellikle belirtti.

PYD kaynakları, McGurk’ün görüşmelerinde YPG ve PYD unsurlarının Fırat’ın doğusuna çekilmesi konusunun ısrarla üzerinde durduğunu belirtti. ABD ile yapılan görüşmelere de katılan, tek taraflı ilan edilen Kobani kantonundan isminin yazılmasını istemeyen PYD’li bir kaynağın söylediğine göre SDG El Bab’a ilerlemek istese de ABD liderliğindeki koalisyonun bunu desteklemeyeceğini düşünüyor:

“Türkiye, Afrin ve Kobani kantonlarının birleşmesini istemiyor, ABD de bu hassasiyeti dikkate alıyor. Bu sebeple Menbic’den PYD unsurlarının çekilmesi için bastırıyor. El Bab’a yürüyecek olan Türkiye destekli ÖSO birliklerini de destekleyecek gibi görünüyor. Bir yıla yakın süredir gönderilmeyen HIMARS füzelerini de El Bab operasyonunda Türkiye’ye destek vermek üzere gönderildiğini düşünüyoruz. Gerçekçi olalım, bu durumda biz El Bab’a ilerlemek istesek de koalisyon desteği olmadan bunu yapamayız. Ancak elimizde olan bölgelerden de çıkmak istemediğimiz için bazı çatışmalar kaçınılmaz olacaktır.”

Ankara’nın bir yıla yakın süredir ABD’den talep ettiği ama alamadığı HIMARS füzeleri, geçtiğimiz günlerde Gaziantep’te konuşlandırıldı. Bu sistemle birlikte 50 Amerikan askeri personeli de Gaziantep’e geldi.

Amerikan askerlerinin sistemin kullanımı teknik uzmanlık gerektirdiği için mi yoksa füzelerin ne amaçla kullanıldığını görmek amacıyla mı geldiği ise belirsiz.

Türkiye sınırında IŞİD’e karşı verilen mücadeleyi ve sağlanan ilerlemeyi desteklediğini belirten ABD’li yetkili Al Jazeera’ye, görüşmelerle ilgili de şunları söyledi:

“Suriye’de Türk ordusu ve IŞİD’e karşı savaşan diğer güçler arasındaki sükûneti memnuniyetle karşılıyoruz. Bu gelişmeyi, bölgede IŞİD’e karşı mücadele eden gruplar arasındaki herhangi bir çatışmayı engellemek açısından cesaret verici buluyoruz...

ABD daha önce de açıkça belirttiği gibi, Türkiye ve muhaliflerin sınır boyunca batı yönünde yapacağı IŞİD karşıtı operasyonları desteklemeye hazır. Fırat’tan Mare hattına kadar olan bölgenin kapatılması hedefinin tamamlandığını görmek istiyoruz. IŞİD karşıtı olmayan herhangi bir Türk manevrasını desteklemiyoruz ve desteklemeyeğiz.”

Fırat Nehri’nden Mare hattına kadar olan bölgede Türkiye’nin operasyonlarını destekleyeceğini belirten ABD’li yetkili, “Buna El Bab’ın dâhil olup olmadığı” sorusunu ise, bunun ‘operasyonel detay’ olduğunu belirterek cevaplamadı.

Yetkili, SDG’nin IŞİD karşıtı operasyonlarını da desteklemeye devam edeceklerini; SDG’nin etkili bir güç olduğunu ve bunun için ‘fedakârlık yapmaktan kaçınmayacağını’ kanıtladığını belirtti:

“YPG’nin Fırat’ın doğusunda kalma konusunda ABD’ye verdiği sözleri tutması gerektiğini vurgulamaya devam ediyoruz. YPG’nin Fırat’ın batısındaki herhangi bir manevrasını, aynı zamanda IŞİD karşıtı olmayan güçlere karşı herhangi bir hareketini desteklemiyoruz ve desteklemeyeceğiz. Askeri koalisyonumuzun hedefi IŞİD’i yok etmek ve en sonunda Rakka’yı IŞİD’den temizlemek olarak kalmalıdır. Bir sonraki hedefimiz bu ve bu bakışı kaybedemeyiz.”

PYD’li kaynaklar, Washington’ın bu tavrının bir ‘hayal kırıklığı olmadığını, başka bölgelerde YPG ile birlikte çalışmaya devam edeceğini’ belirtti. Aynı kaynaklar, Washington ve Ankara arasındaki görüşmeler sürerken kendilerinin de artık bir koridor için değil ancak Menbic’den Afrin’e geçişin sağlanabileceği bir yöntem için bastırdıklarını, bunun görüşmelerinin sürdüğünü söylüyor:

“Washington, IŞİD’le savaşında YPG’den vazgeçmeyecek. ABD, YPG ile birlikte Rakka’da IŞİD’e karşı savaşmak istiyor. Biz Rakka’da savaşmanın karşılığında Afrin’e giden yolun bizim için açık kalmasını talep ediyoruz. Koridor olmasa da Afrin'e geçişe imkan sağlayabilecek bir formül aranıyor.

PYD şu an Afrin'den doğuya, Tel Rıfat'a yürüyecek birliklerini hazırlıyor. Ama ABD 'evet' demeden oradan harekete geçmek pek mümkün değil. Birkaç gün bekleyip Washington-Ankara görüşmelerinin sonuçlanmasını beklememiz gerekiyor.'

El Bab’ın yaklaşık 10 kilometre güneyinde rejim unsurları kontrolü elinde bulunduruyor. Rejim kontrolündeki bölge, batıda YPG’nin elindeki Tel Rıfat’a kadar uzanıyor.

Ece Göksedef, Al Jazeera Türk