CERN'in Başına Geçecek Yeni İsim Belli Oldu

İsviçre’de altmış yıl önce kurulan Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nin (CERN) fizik laboratuarlarının genel direktörlüğünü, 2016 yılından itibaren ilk kez bir kadın bilim insanı yürütecek.

Dünyanın en büyük parçacık fiziği laboratuarı olan CERN’in 2009 yılından beri genel direktörlüğünü yapan Rolf-Dieter Heuer’ın görevi 2015 yılının sonunda sona eriyor. 1 Ocak 2016 tarihinde ise bu görevi, İtalyan fizikçi Fabiola Gianotti üstlenecek.

Evrenin varoluşu ve atom altı parçacıklarıyla ilgili önemli deneylerin yapıldığı merkez, 1954 yılında 12 ülkenin katılımıyla kuruldu. 21 tam üyesi ve Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 3 ortak üyesi bulunan CERN, dünyanın en büyük atom altı parçacık çarpıştırıcısı olan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nı (LHC) da barındırıyor.

2012 yılında CERN’deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı projesinde yer alan bilim insanları, ortaya çıkarıldığı düşünülen parçacığın, “Maddenin neden kütlesi var?” sorusunun anahtarı olarak görülen Higgs parçacığı olduğu yönündeki kanıtlarının güçlendiğini açıklamıştı.

‘Tanrı parçacığı’ olarak da adlandırılan Higgs Bozonu’nu bulan ATLAS deneyindeki 39 farklı milletten 3.000 kişilik ekibin başında ise Fabiola Gianotti bulunuyordu.

4 yıla yakın süren ve modern fiziğin en büyük gizemlerinden birinin aydınlatılmasından dolayı tarihin en büyük araştırma projesi olarak tanımlanan deneyin koordinatörü Gianotti, 2012′de Time dergisinin ‘Yılın Kişileri’ listesinde beşinci sırada yer almıştı.

Müzisyen kimliğiyle de öne çıkan 52 yaşındaki Gianotti’nin genel direktörlük için rakipleri ise, Manchester Üniversitesi’nden İngiliz fizikçi Terry Wyatt ve Atomaltı Fizik Amsterdam Ulusal Enstitüsü Direktörü Frank Linde idi.

Bu prestijli göreve seçilmesinden ötürü çok gurur duyduğunu ve mutlu olduğunu ifade eden Gianotti, amacının her zaman ‘barışın ve bilimin hizmetinde çalışmak’ olduğunu dile getirdi.

Bu görevde başarılı olmak için çok çalışacağını belirten Gianotti, geçen yıl onarım için deneylerine ara verilen Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nın, 2015 yılında tekrar faaliyete geçeceğini de hatırlattı.

Gianotti’nin 5 yıl kalacağı bu önemli göreve seçilmesi İtalya’da heyecan yarattı. Cumhurbaşkanı Giorgio Napolitano ile Başbakan Matteo Renzi ünlü fizikçiyi tebrik etti.

Eğitim, Üniversite ve Araştırma Bakanı Stefania Giannini bu durumun, İtalyan biliminin büyük başarısı olduğuna dikkat çekti.

Dışişleri Bakanı Paolo Gentiloni ise, Gianotti’nin bu göreve seçilmesinin, İtalya ve tüm dünyada görev yapan İtalyan araştırmacılar için onur verici olduğunu belirtti. İtalya bilim dünyasından da memnuniyet mesajları yağdı.

Ülke basınında yer verilen haberlerde, İtalyan fizikçi Edoardo Amaldi’nin de CERN’in kurucuları arasında bulunduğu hatırlatıldı. CERN’in üst yönetiminde daha önce iki İtalyan fizikçi de görev almıştı. Nobel ödüllü parçacık fizikçisi Carlo Rubbia 1989-1994, Luciano Maiani ise 1999-2003 yılları arasında CERN’in genel direktörlüğünü yapmıştı.

• DHA