Zeka Denince Hemen IQ’dan Bahsedenler, Çoklu Zeka Modeli Size Bildiklerinizi Unutturacak!
IQ (Intelligence quotient veya zeka ölçütü), genellikle insan zekasını ölçmek için bildiğimiz tek ölçüt/araç.
Peki, zeka kadar geniş bir kavramı birkaç mantık sorusuna ve analitik sorulara verilen cevaplarla elde edilen bir sayıya indirgemek doğru mu?
Mesela okulda, derslerde hep başarılı olan ama bir türlü arkadaş edinemeyen arkadaşlarımızı hatırlıyor muyuz?
Ya da ailesi bir rahat bıraksa dünyaca ünlü bir müzisyen olabilecek kadar yetenekli ama 4 yıldır üniversite sınavını kazanamamış yan komşumuzu? Veya bilimle pek işi olmamasına rağmen tüm dünya tarafından bilge olarak kabul edilen Mevlana’yı? Yıllardır çocuklarımızın değerini akademik başarılarıyla ölçüyoruz. Acaba daha gerçekçi olunabilir mi?
Bilim dünyası IQ’nun “batı” bazlı bir ölçüt olduğunu, herkese ve her kültüre genellenemeyeceğini fark edeli bir süre oluyor.
Peki IQ hiç mi önemli değil? Hayır tabii ki de önemli ve “zeka” denilen geniş kavramın bir bölümünü ölçmek için oldukça yerinde bir konsept. Ancak insan zekası sandığımızdan çok daha kabiliyetli.
Gelin Zeka = IQ denklemini bir de beraber bozalım, eksiklerini tamamlayalım.
1. Müzikal Zeka
Müziksel zeka: ton, perde, ritim, tını gibi konseptleri duyarak seçebilme; algılayabilme yetisidir. Genellikle bu zekası yüksek insanlar çoğu kişinin duymadığı sesleri ve ritim değişikliklerini duyar, bir şarkıdaki enstrümanları aynı aynı farkeder ve belli müzikleri dinlerken veya yaratırken mental orgazm da diyebileceğimiz hissi yaşarlar. En önemlisi de, müzikten zevk almayı bilirler.
Örnek Insanlar: Ludwig Van Beethoven, Eric Clapton, Neşet Ertaş
2. Vücutsal-Kinestetik Zeka
Beden derslerini hatırlayın. İki tıp insan vardı, “Oley be özgürlük!” diye bağırıp koşup oynamaya başlayanlar; bir de eşofman giyinmekten pek memnunsuz bir an önce köşeye geçip dedikodu yapmayı bekleyenler. Fazla söze gerek yok. Vücudunun; detaylarıyla ve bir bütün olarak farkında olan, onu kullanmayı ve kontrol etmeyi bilenler, çeşitli sporlara yeteneği olanlar… Hepsi vücutsal-kinestetik zekasını antrenman yaparak geliştiriyor.
Örnek insanlar: Usain Bolt, Michael Phelps, Tan Sağtürk,
3. Mantıksal / Matematiksel Zeka
Bildiğimiz IQ’ya çok yakın bir zeka çeşididir. Matematik, fizik, bilimsel hipotez kurma ve ölçme, mantıksal süreçlerden sonuca ulaşma ve pozitif bilim dallarını derinden anlayabilme yetisi de diyebiliriz. Eğitim sistemimizin neredeyse tek önemsediği zeka çeşididir.
Örnek insanlar: Newton, Neil Degrass Tyson, Cahit Arf
4. Varoluşsal Zeka
Kimiz, nerden geldik? Kafamızın içindeki ses de kim? Evrendeki tek canlılar biz miyiz? İnsanlık olarak doğru mu yaşıyoruz? Ölümden sonra ne olacak? Tanrı var mi?.. Gibi soruları sık sık kendinize soruyor, etraftan aldığınız ilk cevapla yetinmiyor ve bazen bunları düşünürken çıldıracak gibi oluyorsanız varoluşsal zekanız gelişiyor demektir! Kim bilir, bunlar gibi derin konuları anlamaya ve deneyimlemeye başladığınızda bilge bir insan olup mutlu mesut yaşayabilirsiniz :)
Örnek insanlar: Mevlana, Ahmed Yesevi, Osho, Andrei Tarkovsky, Rene Decartes
5. Linguistik/Dilsel Zeka
“Ay dile hiç yeteneğim yok! Bir türlü öğrenemedim su ingilizceyi.” Bir yanda dillerin zorluğundan şikayet edenlerimiz, diğer yanda 3 hafta Ingiltere’de kalıp Elton John’dan farksız bir Ingiliz aksanıyla dönen arkadaslarımız… Işte her yeni öğrendiği dili yalayıp yutan , inanılmaz şiirler yazan, etkileyici konuşmalar yapıp hepimizi derinden vuran insanlar dilsel zekaları yüksek kişilere örnek verilebilir.
Örnek Insanlar: William Shakespeare, Sezen Aksu, Ziad Fazah
6. Duygusal Zeka
Bu, yukarıda saydıklarımızdan daha alışık olduğumuz bir isim. Başkalarının duygu ve düşüncelerini anlayabilme, insanlar ile sağlıklı ilişkiler kurabilme, kendi kendini motive edebilme, hayatına kolaylıkla yön verebilmeden insan sarraflığına kadar her şey; duygusal zekamızı geliştirmekten geçiyor. Başarılı filozoflar, psikologlar, spiritüel liderler genellikle yüksek duygusal zekaya sahiptir.
(Empati kurmayan bencil insanlara ağız dolusu bir “gerizekalı” çekmek isterseniz diye aklınızda bulunsun.)
Örnek Insanlar: Carl Jung, Oprah Winfrey, Gandhi
7. Görsel-Uzaysal Zeka
Yaşadığı evrenin yapısını doğru algılamak, zihnindeki görselleri gerçek hayata benzer bir şekilde geçirebilmek görsel-uzaysal zekanın göstergelerindendir. Mimar, ressam, astronom, grafik tasarımcı ve pilotlar bu zekanın getirdiği yeteneklere ihtiyaç duyulan bazı mesleklerdir.
Örnek insanlar: Albert Einstein, Leonardo Da Vinci, Nicola Tesla, Mimar Sinan
8. Natüralist Zeka
Doğayı anlamak, onun değerini kavramak ayrı bir zeka belirtisidir. Hayvanlarla iletişim kurabilmek, doğanın mucizelerini görebilmek ve doğanın kendisinden ilham almak natüralist zekanın yüksek olduğunun belirtileridir. Bu insanlar açık havadaki aktivitelerden hoşlanır, çevre kirliliğinden hiç haz etmezler.
Örnek insanlar: Edward Michael Grylls, Jacque Fresco, Bob Hunter, Aborjinler
Yorum Yazın
. Aslında herkes dahidir. Ama siz kalkıp bir balığı, ağaca tırmanma yeteneğine göre yargılarsanız, tüm hayatını aptal olduğuna inanarak geçirir. harda gorduy... Devamını Gör
biri editöre IQ testi yapmış o da düşük çıkmış heralde:D
IQ'dan daha önemli olan sahip olduğun zekayı nasıl kullandığındır. Biz ona akıl diyoruz.
tam tersi olabilir mi? daha onemli olan zaten varolan akli nasil kullandigidir bizde ona zeka deriz.