Yolu Ege'ye Düşenlerin Dönmeden Önce Mutlaka Denemesi ve Alması Gereken Yöresel Coğrafi Tescilli Ürünler
Yolu Ege'ye Düşenlerin Dönmeden Önce Mutlaka Denemesi ve Alması Gereken Yöresel Coğrafi Tescilli Ürünler
12.05.2022 - 18:15
Son Güncelleme: 13.05.2022 - 11:03
Ülkemizin dört bir yanı her türlü ürüne ulaşabileceğimiz bir cennet... Hazır yaz sezonu da açılıyorken, hem gittiğiniz yerlerde tadın hem de eliniz boş dönmeyin diye coğrafi işaretli ürünleri sizler için yazdık. 'Ege'de hangi şehirden ne alınır?' ve 'Ege Bölgesi neyi ile meşhur?' diyorsanız eğer, coğrafi işaretli ve tescilli ürünler bölümümüzde bu dosya Ege bölgesine ait! Ege bölgesinin meyveleri, tarhanası, balı, zeytini, zeytinyağı... Aklınıza gelebilecek her türlü yöresel ürün için okumaya devam edin...
İzmir. Tam bir Ege şehri olan İzmir, yerel ve yöresel lezzetler açısından dosyası kabarık şehirlerimizden. İzmir'e uğradığınızda ise şunları muhakkak deneyin:
Ege inciri. Torbalı, Bayınır, Kiraz, Ödemiş, Tire, Beydağ ve Selçuk ilçelerinde üretimi yapılan Ege inciri 2003 yılında coğrafi tescil almış!
Aynı zamanda kuru incir olarak da satılıyor...
Kınık kuru domatesi. İzmir'in Kınık ilçesinde üretilen bu kuru domatesler, güneşin altında kurutularak elde edilir. Enfes bir tada sahip Kınık kuru domatesi, 2022 yılında coğrafi tescilini de aldı!
Kavacık üzümü. İzmir'in ilçesi olan Karabağlar'ın bir köyü olan Kavacık'ta yetişen bu üzüm türü, mor-siyah renkli; iri taneli, tatlı bir üzüm türüdür ve 2019 yılında coğrafi tescilini almıştır...
Ege sultani üzümü. İzmir'in Kemalpaşa, Menemen, Menderes, Bayındır, Torbalı ilçelerinde yetişen bu üzüm türü, çekirdeksizdir. Sarı-yeşil renkli kendine has bir lezzeti olan bu üzümler 2003 yılında coğrafi tescilini almıştır...
Bornova misket üzümü. İzmir'in Bornova, Menderes, Seferihisar, Urla, Torbalı ve Menemen ilçelerinde yetişen bu üzüm kokulu ve tatlı bir üzüm türüdür. Evliya Çelebi'nin bile 1671'de övgüyle söz ettiği bu üzüm türü 2021 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Kemalpaşa kirazı. İzmir'in Kemalpaşa ilçesinde yetişen bu kiraz Evliya Çelebi'nin de dikkatini çekmiş ve Seyahatnamesi'nde bu kirazdan bahsetmiştir. Etli ve lezzetli oan Kemalpaşa kirazı, 2021 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Gümüldür mandalinası (Gümüldür mandarini), İzmir'in Gümüldür, Özdere, Ahmetbeyli, Selçuk ilçelerinde yetişen yerel bir mandalina türüdür. Bu mandalina 1960'dan beri İzmir'de yetiştirilmektedir. 2020 yılında ise coğrafi tescilini almıştır.
Urla sakız enginarı. İzmir'in Urla, Çeşme, Karaburun, Balçova ilçeleri ve Mordoğan yöresinde yetişen Urla sakız enginarı İzmir'in en meşhur ürünlerinden biridir. 2017 yılında tescillenen bu enginar oldukça etlidir.
Çavuşdağı kuru fasulyesi. İzmir'in Kiraz ilçesinin dağlarında yetiştirilen bu kuru fasulye 2021 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Çeşme kavunu. İzmir'in Çeşme ve Urla ilçelerinin köyleri olan Ovacık, Çiftlikköy, Nohutalan, Zeytineli, Birgi ve Barbaros köylerinde yetiştirilen bu kavun oldukça dayanıklıdır. Olgunlaştıktan sonra 6 ay daha tazeliğini koruduğu için asma kavunu olarak da bilinir. 2021 yılında coğrafi tescilini de almıştır.
Ödemiş patatesi. Ödemiş ilçesinin yaylalarında yetişen bu patates iki türlüdür; sarı renklileri yemeklik, beyaz renklileri ise sanayiliktir. 2002 yılında coğrafi tescilini almıştır. az
Ödemiş çekişte zeytinyağı. İzmir ilinin Ödemiş, Tire, Kiraz, Beydağ, Bayındır ilçeleri ile Aydın ilinin Nazilli, Sultanhisar ve Yenipazar ilçelerinde üretilen bu zeytinyağı natürel sızma zeytinyağıdır. 2020 yılında coğrafi tescilini almıştır.
İzmir tulum peyniri. İzmir'in imza peynirlerinden biri olan İzmir tulumu, %50 koyun, %25 keçi ile %25 inek sütü kullanılarak yöreye özgü yöntemlere göre üretilip en az 4 ay süre ile olgunlaştırılan bir peynirdir. Aynı zamanda 2022 yılında tescillenmiştir de!
Bergama Kozak çam fıstığı. Kozak, Ege Denizi oluşurken başkalaşım geçirmiş; oldukça eski bir coğrafi kesimdir. Burada yetişen fıstık çamından elde edilen çam fıstığı 2011 yılında coğrafi tescil almıştır.
Bornova kınalı bamyası. İzmir'in Bornova, Urla, Çeşme, Karaburun, Balçova, Narlıdere, Güzelbahçe, Torbalı, Menderes ve Seferihisar ilçelerinde yetişen ve üzerindeki kırmızı lekeler yüzünden kınalı ismini alan bu bamya türü 2020 yılında coğrafi tescil almıştır.
Fotoğraf: Kaynak
Bozdağ kestane şekeri. İzmir'in Ödemiş ilçesinin köylerinde yetişen Akkoza, Tekkoza ve Karaaşı türü kestanelerden yapılan bu kestane şekeri 2000 yılında coğrafi tescil almıştır.
Sıra Aydın'da. Ege Bölgesinin turizm ve tarım açısından çok önemli şehri olan Aydın'a uğradıysanız eğer, işte denemeniz gerekenler:
Aydın kestanesi. Oldukça iri ve etli bir tür olan Aydın kestanesi 2010 yılında coğrafi tescil almıştır.
Aydın Memecik zeytini. Memecik, Ege Bölgesi'nin en yaygın zeytin türlerinden biridir. Büyük ve Küçük Menderes vadilerinde yaygın olarak yetiştiren bu zeytin 2021 yılında coğrafi tescil almıştır.
Aynı zamanda Memecik zeytininden üretilen Memecik zeytinyağı da oldukça meşhurdur ve coğrafi tescillidir.
Aydın Yamalak Sarısı Zeytini. Aydın'ın Kuyucak ilçesi Yamalak beldesinde üretilen bu zeytin türü sofralık bir yeşil zeytindir. 2021 yılında coğrafi tescilini de almıştır.
Aydın çam fıstığı. Aydın'da yetişen Pinus pinea Lin. ağacı kozalaklarından elde edilen çam fıstığı yöresel olarak günar, kuner, küna, künar, püste olarak adlandırılır. 2021 yılında coğrafi tescil belgesini almıştır.
Aydın inciri. Aydın'ın neredeyse tüm ilçelerinde yetişen bu incir türü ekseriyetle kurutma olarak tüketilir. 2007 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Bozdoğan cevizli sucuğu. Bu cevizli sucuk buğday nişastası, içme suyu, beyaz toz şeker ve ceviz içi ile yapılır. Bu sebeple rengi krem-beyazdır. 2020 yılında coğrafi tescili almıştır.
Fotoğraf: Kaynak
Dikmen çiçek/kekik balı. Aydın'ın Karacasu ilçesinde kekik, geven, çam, ardıç ormanından beslenen arıların ürettiği kekik kokulu bir bal türüdür. 2020 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Sultanhisar çileği. Aydın ili Sultanhisar ilçesi, Nazilli ilçesi İsabeyli Mahallesi, Köşk ilçesi Altıeylül Mahallesi, Serdaroğlu Mahallesi, Çarşı Mahallesi, Ovaköy Mahallesi, Beyköy Mahallesi ve Yavuzköy Mahallesi'nde yetiştirilen bu çilek, 1973'ten beri Aydın'da üretilir. Kırmızı renkli ve hoş kokulu bu çilek 2020'de coğrafi tescilini almıştır.
Söke tatlı maya ekmeği. 1937'den beri Söke'de yapılan bu ekmek yerel nohut mayasından yapılır. Tatlı maya ile fermante edilir. Söke tatlı maya ekmeği 2021 yılında coğrafi tescilini almıştır.
İncirliova deve sucuğu. Deve sucuğu, deve karkas etinin işlenmesi, baharatlarla yoğrulması ve dana bağırsaklara koyulup kurutulmasından elde edilir. Aydın'ın İncirliova İlçesi özelinde üretilen deve sucuğu, 2021 yılında coğrafi tescil almıştır.
Aynı zamanda Manisa'da da meşhurdur.
Diğer bir şehrimiz Manisa. Manisa, çok eski bir yerleşim yeridir. Manisa'ya giderseniz bu lezzetlerin tadına muhakkak bakın:
Akhisar domat zeytini. Manisa'nın Akhisar İlçesi ve çevre ilçelerinde (Gölmarmara, Salihli, Turgutlu, Saruhanlı, Kırkağaç) yetişen bu zeytin yerel Domat türü zeytindir. 2012 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Akhisar domat zeytinyağı da diğer bir meşhur üründür.
Akhisar uslu zeytini. Akhisar uslu zeytinini diğer zeytinlerden ayıran en önemli nokta bu zeytin ağaçlarının Manisa'da yetişmesi ve Uslu tipi zeytin fidanları olmasıdır. 2010'da coğrafi tescilini almıştır.
Akhisar Uslu zeytinlerinden üretilen Uslu zeytinyağı da en ünlü zeytinyağlarından biridir.
Alaşehir asma yaprağı. Manisa'nın Alaşehir ilçesinde üretilen asma yaprağı çekirdeksiz üzümlerin yapraklarıdır. 2021'de coğrafi tescilini almıştır.
Demirci hünnabı. Manisa'nın Demirci ilçesinde yetiştirilen bu hünnap, taze ve kurutularak tüketilir. 2020 yılında da coğrafi tescilini almıştır.
Kula leblebisi. Manisa'nın Kula ilçesinde yerel yöntemlerle elde edilen bu leblebi, 2019 yılında coğrafi tescilini almıştır...
Köprübaşı çileği. Manisa'nın Köprübaşı ilçesinde yetişen bu çilek hafif sert yapılı, yüksek kırmızılı ve hoş kokulu bir çilektir. 2021'de coğrafi olarak tescillenmiştir.
Kırkağaç kavunu. Kırkağaç ovasında yetişen bu kavun, saklanabilme açısından dayanıklı bir kavundur. Bu kavun öylesine meşhurdur ki her sene 12 Eylül'de Kırkağaç'ın kurtuluşu kapsamında Kırkağaç Kavun Festivali düzenlenmektedir! Kırkağaç kavunu 2008 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Mesir macunu. Manisa'nın en meşhur ürünlerinden biri olan mesir macunu tarihi çok eski olan ve 41 çeşit baharattan yapılan bir macundur. Manisa mesir macunu 2018 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Mesir macununun tarihi ise şöyledir: Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman'ın eşi ve Yavuz Sultan Selim'in annesi olan Hafsa Sultan Manisa'dayken hastalanır. Derdine bir türlü çare bulunamayan Hafsa Sultan'ın yaptırdığı Sultan Camii Medresesi'nin başına getirilen Merkez Efendi 41 çeşit bitki ve baharatların karışımından bir macun hazırlar. Hafsa Sultan'ı iyileştiren bu karışım, halk tarafından da ilgi görür. 477 yıldır, 21 Mart günü Manisa Mesir Şenlikleri günü olarak kutlanır.
Diğer bir ilimiz ise Denizli. Denizli müthiş travertenleriyle en çok turist alan yerlerden birisi. Denizli'ye uğradığınız zaman muhakkak tadına bakmanız gereken yöresel ürünler ise şöyle:
Babadağ kekik balı. Denizli'nin Babadağ ilçesinde yetiştirilen bu bal, arıların kekikle beslenmesi sonucu oluşur. 2020 yılında ise coğrafi tescilini almıştır.
Buldan kestanesi. Denizli'nin Buldan ilçesinde yetişen bu kestane türü, dolgun meyveleriyle bilinir. 2020 yılında coğrafi olarak tescillenmiştir.
Denizli kekiği. Denizli'nin Pamukkale, Güney, Buldan, Çal ve Berkili ilçelerinin Çökelez Dağı Menderes Vadisine bakan yüksek rakımlı yerlerinde yetişen Denizli kekiğine halk arasında bilyalı kekik de denir. 2021 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Denizli leblebisi. Bu leblebi, sarı ve kırmızı renklerde olan Uşak, Kütahya, Balıkesir yöresinde yetişen tüylü ve kalın kabuklu nohutlardan yetişir. Üretim şekli gelenekseldir. 2009 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Denizli Çalkarası üzümü/Denizli Çalkarası. Mor-siyah renkli çekirdekli bir üzüm türüdür. Şarap yapımında kullanılır. 2020 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Honaz kirazı. Denizli'nin Honaz ilçesinde 1900'lerden beri üretilen ve burada yaşayan halkın büyük bir kesiminin geçim kaynağı olan Honaz kirazı 2021 yılında coğrafi olarak tescillenmiştir.
Kale biberi. Denizli'nin Kale ilçesinde üretilen bir biber olan Kale biberi, Taze, kızartma, salça, toz biber, pul biber, közleme, kurutulmuş (kızartma ve haşlama) olarak tüketilir. 2011 yılında coğrafi olarak tescillenmiştir.
Fotoğraf: Kaynak
Çameli fasulyesi. Denizli'nin Çameli ilçesinde geleneksel olarak yetiştirilen bu fasulye, 2018 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Diğer bir yaz turizmin cenneti olan Muğla'dayız. Muğla Ortaca, Dalaman, Köyceğiz, Fethiye, Marmaris, Milas, Datça ve Bodrum gibi tatil cenneti yerleriyle çok meşhurdur. Muğla'ya uğradığınızda denemeniz gereken yöresel ürünler ise şöyle:
Bodrum mandarini. Bodrum mandarini, Yarımada’nın Ortakent-Yahşi, Bitez, Gümüşlük, Turgutreis, Gündoğan, Konacık, Göltürkbükü beldeleri ve bu beldelere bağlı köylerde yetişir ve 2009'dan beri coğrafi tescillidir.
Fethiye Kaya inciri. Fehiye'nin çoğu yerinde yetişen bu incir türü siyah, ince kabuklu ve çok tatlı bir incirdir. Bu incirin en önemli özelliği toplandıktan sonra Mersin dalı ve kekik yapraklarıyla kaynatılan suya batırılıp kurutulur ve mersin yapraklarıyla muhafaza edilir. 2021 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Fethiye tahini. Muğla'nın Fethiye ve Seydikemer ilçelerinde üretilir. Sarı/altın susam olarak bilinen susamlardan yapılan Fethiye tahini 2021 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Kavaklıdere cevizi. Muğla'nın Kavaklıdere ilçesinde yetişen bu ceviz türü 2020 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Marmaris çam balı. Marmaris çam balı kızılçam, sarıçam, üzerinde yaşayan koşnili böceğin vücudunda bulunan şekerli sıvıyı belirli zamanlarda çam ağacının üzerine bırakması ve arının bu sıvıyı alıp kendi enzimleriyle işlemesi sonucu oluşur. Çam balına ait ilk kayıt 1840'tır ama bu balın daha eski zamanlardan beri üretilip, tüketildiği bilinmektedir. 2019'da Marmaris çam balı coğrafi olarak tescillenmiştir.
Milas yağlı zeytini. Bu zeytin, Milas'ta yetişen Memecik zeytininin salamura edilmesinin ardından Memecik zeytinyağında bekletilen bir zeytin türüdür. 2019'da coğrafi tescilini almıştır.
Milas zeytinyağı. Kadim zeytinyağlardan biri olan Milas zeytinyağının üretimi ve tüketimi milattan önce 2000 yılına dayandırılır. 2014'te coğrafi tescilini almıştır.
Muğla Göce tarhanası. Yarılmış buğday, tarhana otu ve süzme yoğurtla yapılan bu tarhana türü, ortası delik daireler şeklinde kurutulrur. Kuru börülce, kurutulmuş kırmızı biber, kemikli dana yahut koyun kaburga eti ile pişirilir. 2019'da coğrafi tescilini de almıştır.
Fotoğraf: Kaynak
Ege'nin diğer bir ili ise termal cenneti ve dinlenme tesislerinin başkenti Afyonkarahisar. Afyon'a gittiğinizde denemeniz gereken ürünler ise şunlar:
Afyon kaymağı. Manda sütünden elde edilen bu kaymak; mandaların haşhaş, ayçiçeği ve pamuk gibi yağlı tohumlar ve küspe yemesinden dolayı aromalı ve çok lezzetlidir. 2009 yılında da coğrafi olarak tescillenmiştir.
Afyon lokumu. 1900'lü yıllardan bu yana beyaz şeker, doğal mısır nişastası, limon tuzu ve dolgu maddeleriyle yapılır. Sade, sultan, sucuk tipi ve çeşnili olmak üzere 4 farklı şekilde üretilir. 2021 yılında da coğrafi işaretini almıştır.
Afyon manda yoğurdu. Afyon'da bulunan Anadolu mandalarından üretilen manda yoğurdu 2021 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Afyon pastırması. Sığır ve manda karkas eti kullanılarak üretilen Afyon pastırması, 2005 yılından beri coğrafi tescilli bir üründür.
Afyon sucuğu. Manda eti, sığır karkas eti, iç yağı, kırmızı acı ve tatlı biber, kimyon, sarımsak, şeker, karabiber, yenibahar, zencefil ile üretilen Afyon sucuğu, 2005'te coğrafi tescil işaretini almıştır.
Afyonkarahisar patatesli ekmeği. Bayatlama süresi oldukça uzun, patatesli ve ekşi mayayla yapılan bu ekmek 2018 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Sandıklı haşhaş ezmesi. Afyon'nun Sandıklı ilçesinde geleneksel yöntemlerle üretilen haşhaş ezmesi 2022'de tescil almıştır.
Sandıklı kürek helvası. Sandıklı ilçesinde 1932'den beri üretilen bu helva, şeker şurubu ağdasına tahin karıştırılırken kürek kullanılmasından dolayı bu ismi almıştır. 2022'de coğrafi olarak tescillenmiştir.
Şuhut patatesi. Afyon'un Şuhut ilçesinde üretilen Şuhut patatesi kışlık ve depolamaya dayanıklı bir patates türüdür. 2022'de coğrafi olarak tescillenmiştir.
Seramik şehri Kütahya'da sıra. Kütahya'ya uğrarsanız denemeniz gereken yöresel ürünler ise şunlar:
Kütahya bitli helva. Kütahya bitli helvası şeker, su ve limon tuzunun kaynatılarak çırpılması, bakır kazanlarda kaynatılması; kaynayan karışıma çöven suyu eklenerek çırpılması ve son olarak bu karışımın susamların üzerine dökülmesiyle elde edilir. 2021 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Fotoğraf: Kaynak
Kütahya köpük helvası. Şeker, su, çöven otu ekstratı ve limon tuzunun karıştırılmasıyla elde edilir. Parlak beyaz renkte ve köpük görünümünde bir helva türüdür. 2020 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Kütahya kızılcık tarhanası. Yörede ekşi tarhana olarak bilinen kızılcık tarhanası yapımında kızılcık, buğday unu ve tuz kullanılır. Pembe bir renge sahiptir. 2021 yılında ise coğrafi olarak tescillenmiştir.
Paşa helvası. 1898 yılında Osmanlı Valisi Fuat Paşa için yapıldığı söylenen bu helva susamlı bir helva türüdür. 2021 yılında coğrafi olarak tescil ettirilmiştir.
Tavşanlı leblebisi. Kütahya'nın Tavşanlı ilçesinde tamamen ekolojik nohutlardan yani hiçbir kimyasal ilaçlama ve gübrelemeye tabi tutulmayan nohutlardan elde edilir. 2004 yılında coğrafi tescilini almıştır.
Ege Bölgesi'ndeki son ilimiz ise Uşak. Uşak'a uğrarsanız eğer, şu yerel ürünleri denemelisiniz:
Uşak gelin helvası. Uşak şeker pancarı, ceviz ve yerli susamdan üretilmiş tahin kullanılarak hazırlanır. Rengi kırmızı pancar boyası sayesinde kırmızıdır ve 2022'de coğrafi tescilini almıştır.
Uşak tarhanası. Uşak Tarhanası; buğday unu, tam yağlı yoğurt, kırmızıbiber, soğan, domates ve nanenin karışımı ile hazırlanan hamurun en az 21 gün fermente edildikten sonra, temiz bez üzerine serilerek ve belli aralıklarla boyut küçültülerek gölgede kurutulan granül yapıda bir tarhana çeşididir. 2017 yılında coğrafi olarak tescil edilmiştir.
Yorum Yazın
Balıkesir nerde yahu Etin, peynirin, zeytinin, tatlının, termalın hasosu şehir nerede? Ruyaniza az tuzlu manyas peyniri girsin sjsj
Marmara da olabilirmi acaba
Admin uşak diye Antalya fotosu koymakta nedir??
Uşak clandras köprüsüne ait bir fotograf antalya degil
Baba tarafından Bozdoğan, anne tarafından Nazilliyim. Cevizli sucuk çoğunlukla Nazillide satılır. Nazillide özellikle perşembe pazarından bulunur. Bozdoğanda... Devamını Gör