Uzman Nörologlar Açıklıyor: Beynimiz Hasar Aldıktan Sonra Kendini Nasıl Toparlar?
Tüm düşünce ve hareketlerimizin ana kaynağı olan beynimizin henüz sınırlarını görmüş, gizemlerini tam olarak çözebilmiş değiliz. Ancak hızla ilerleyen teknolojiyle beraber kafa travmaları ve beyin hasarlarının iyileşme süreci geçmişten daha parlak görünüyor! Nöroloji uzmanlarının anlatımıyla beyin hasarları hakkında bilmeniz gerekenleri sizler için derledik... 👇
Doğada yaşayan bazı canlı türleri kendi yaralarını kolayca iyileştirebilen ve hatta kayıp uzuvlarını yeniden yaratabilen kapasitede yapılara sahiptir.
Örneğin balıklar ve semenderler hasar almış beyin hücrelerini iyileştirebilirken tehlike anında kuyruklarını bırakan kertenkeleler yeniden uzatabilirler.
Ancak canlılar arasında memeliler sınıfına giren biz insanlar ve bazı hayvan türleri için temel yaşam fonksiyonlarının neredeyse tamamı beyin sayesinde gerçekleşir.
Cambridge Üniversitesi'nde nöroloji uzmanı olan Profesör James Fawcett, bu konuda yaptığı çalışmalar akabinde şöyle söylüyor;
'Alt omurgalı canlı türleri yaşamları boyunca sinir hücrelerini başarıyla yenilemeye ve değiştirmeye devam ederler ancak memeliler için aynı durum söz konusu değildir.'
"İnsan vücudu, sinir sisteminin birkaç ufak kısmı dışında nöron üretmeyi doğmadan önce tamamen bırakır. Bu yüzden derimizde oluşan yaralar cilt hücreleriyle yenilenebilse de beynimizde oluşan hasarların aynı şekilde iyileşmesi mümkün değildir."
Peki beyin hücrelerimizin zarar aldığı durumda vücudumuz ne yapıyor?
Beynimiz hasar aldığı zaman yapabileceği tek seçeneği yürümek, konuşmak ve diğer yaşam mekanizmalarımızı gerçekleştirebilecek beyin hücreleriyle hayatımızı devam ettirmek oluyor.
Bazı bölgelerdeki beyin hücrelerinin yok olması hayati tehlikeye neden olmayabiliyor. Ancak beynin aldığı hasarın asıl etkisi yaralanmanın türüne, bölgesine ve ağırlığına bağlı olarak değişiyor.
Geride kalan hücrelerin yeniden yapılanması gibi bir durum bazı vakalarda söz konusu olabiliyor. 'Nöroplastisite' ismi verilen bu durumda beyin, fizyolojik olarak değişiyor ve kaybettiği hücrelerin görevlerini dağıtarak yaşamanın farklı yollarını buluyor.
Bu durumu aslında bir navigasyon cihazının çalışmasına benzetebiliriz; eğer varmak istediğiniz noktaya giden en kısa yol kapalıysa navigasyon sizin için aynı noktaya çıkan farklı yollar bulmayı deniyor.
Nöroplastisite süreci aynı zamanda biz yeni bir şey öğrenmeye çalışırken ortaya çıkıyor. Bu süreç hem sinir hücrelerimize hem de sinir uyarılarını hızlandıran 'glial' adı verilen destek hücrelerine dayanıyor.
Kafa ve omurga travmaları üzerine uzmanlaşan Neuro Skills şirketinin CEO'su Mark Ashley ise 'Bütün beyin hücrelerimiz binlerce farklı bağa sahip olduğu için beynimiz sinyalleri değiştirme kabiliyetine sahip' diyor.
Örneğin hasar sırasında kaybettiğimiz duyma yetimiz beynin farklı bir tarafına yönlendirilerek yeniden çalışması sağlanabiliyor.
Beyin hasarının ardından yapılan rehabilitasyon programları, beynin bu doğal değişim sürecinden en iyi şekilde yararlanmaya çalışır ve günlük 17 saate kadar terapi gerektirebilir. Uzmanlar bu konuda terapi saatleri ne kadar uzarsa sürecin o kadar iyi olacağını ve hızlanacağını söylüyorlar.
Özetlemek gerekirse; beyin hasar aldığı zaman kaybettiği hücreleri ve hücrelerin fonksiyonlarını, geride kalan nöronların görevlerini değiştirerek kapatmaya çalışıyor.
Rehabilitasyon ve tedavi ise bu süreci olabildiğince hızlandırmaya yardımcı oluyor...
Bu içerikler de ilginizi çekebilir;
Her Şey Vücudumuzun Bir Oyunu mu? Neden Aşık Olduğumuzu Açıklıyoruz!
Yorum Yazın
Beynim bi işe yarıyor mu