Umut Nur Sungur Yazio: Barış için Sanat
2020 yılını geride bırakırken tahmin ediyorum ki hepimiz yeni gelen yılın sağlık, huzur ve barış getirmesini umuyoruz. Çoğumuz genellikle bir yenilik söz konusu olduğu zaman kendimiz ve sevdiklerimiz için bu yeniliğin sağlık ve huzur/barış getirmesini dilemez miyiz? Her zaman barış için dua etmez miyiz?
Gandhi şöyle demiş: 'Bu dünyada gerçek barışı öğreteceksek ve savaşa karşı gerçek bir savaş yürüteceksek, çocuklardan başlamalıyız.' Peki, çocukların yaşamlarının ilk 3 yılında, içinde bulundukları ortamın ve deneyimlerin, onların barışçıl mı yoksa şiddet eğilimli mi olacaklarını belirleyebileceğini biliyor muydunuz?
Peki barışı inşa edebilmek için nereden başlamalıyız?
Sanırım öncelikle kendimizle barış içinde olmaya çalışmakla başlayabiliriz. Sonra, insanlar arasında anlaşma, huzur ve uyumu yakalayabilir ve sonunda şiddetin ve savaşın olmadığı bir dünyaya ulaşabiliriz. Dalai Lama’nın dediği gibi: 'Kendimizle barış yapana kadar dış dünyada asla huzuru sağlayamayız.' İnsan ırkının hayatta kalabilmesi, kültürün devamı, yaşam kalitemiz… Bütün bunlar barışa bağlı değil mi?
Kültürler arasındaki duvarları yıkmanın ve çeşitliliği kutlamanın zamanı gelmedi mi?
Dünyamızın ihtiyaç duyduğu barışı teşvik etmenin yollarından biri de sanat olamaz mı? Sanat, geleceği yeniden hayal etmenin, köprüler kurmanın, karşılıklı anlayış ve empati geliştirmenin, arkadaş edinmenin, farklılıklarla birlikte yaşamanın yollarını keşfetmenin, duyguları ifade etmenin, özgüven inşa etmenin, farklı fikirlerle karşı karşıya gelmenin, başkalarının görüşlerini dinlemeyi, işbirliği içinde çalışmayı ve nasıl esnek ve açık fikirli olunacağını öğrenmenin bir yoludur. Bunların hepsi barışı desteklemeye yardımcı olabilecek nitelikler değil mi sizce de?
Sanat, insanların farklı bakış açılarını görebilmelerine aracı olabiliyorsa, o zaman bunu fark eden insanın düşünceleri de değişebilir. Ve belki o zaman, sanat, dünyayı da değiştirebilir.
Tarih boyunca Picasso, Goya, Dali, Rubens gibi dünyanın en etkili sanatçıları, sanatlarında savaşın insanların ve yaşamlarının üzerindeki etkilerini gösterdiler. Geçmişteki savaşlara tuvalleri üzerinde hayat vermekten çok, toplumu ve karar alıcıları, yaklaşan savaşlar ve bu savaşlara son vermezlerse neler beklenebileceği konusunda uyaran eserler ürettiler.
Picasso’nun "Guernica" isimli eseri aslında bir açıklamaya ihtiyaç duymuyor. O bir barış mesajı. Tamamen yıkım içinde resmedilmiş bir dünya…
“Guernica”, 1937, Pablo Picasso
Resmi renklendirmek için kullanılan grinin tonları, karakterlerin jestleri, bu bombalamada herkesin öldüğü fikri - askerler, siviller, hatta hayvanlar - barışa karşı karanlık ve gaddarlık arasındaki savaşa dair anlar… Savaşa karşı zamansız bir mesaj.
Paul Rubens’in “Barış ve Savaş” isimli eseri, Rubens'in İspanya Kralı IV. Philip adına diplomatik görev için İngiltere’de bulunduğu dönemde Kral I. Charles’a İspanya ve İngiltere arasındaki barışı teşvik etmek için yaptığı ve hediye ettiği tablosudur.
“Peace and War”, 1629, Paul Rubens
Bu çalışmada Rubens, barışın Avrupa'ya ve insanlığa getirebileceği güzelliği aktarmak için eski Yunan ve Roma mitolojik konularından ve sembollerinden yararlanmıştır. Barış (Pax olarak da bilinir) bu çalışmanın odak noktasıdır ve göğsünden süt fışkırtırken gösterilen yeryüzü tanrıçası Ceres'in kişiliğinde temsil edilir. Bu jest, barışçıl ilişkilerin insanlar arasında refahı beslediğini ve insanlığın barıştan sosyal ve ekonomik olarak zenginleşebileceğini göstermektedir. Barışın arkasında, büyük bir kalkan tutan asker olarak resmedilen bilgelik tanrıçası Minerva, ortamdaki uyumu ve barışı savaş tanrısı Mars’tan ve yıkımlarından korumaya çalışmaktadır. Resmin sağ alt köşesinde Rubens, barıştan en çok yararlanacak olan çocukları, insanlığın geleceğinin sembolleri olarak resmetmektedir.
Sanat, hem barışı destekleyen, hem de savaşın yıkıcı etkilerinin üstesinden gelmemize yardımcı olan bir araç olabilir. Ve sanat, özellikle, içinde bulundukları topluluklardaki çatışmalardan doğrudan veya dolaylı olarak etkilenen çocuklar için olumlu bir dikkat dağıtıcı olabileceği gibi, aynı zamanda onlara duyguları, düşünceleri ve gelecekle ilgili umutları için bir çıkış noktası da olabilir.
Herkese mutlu, sağlıklı, huzurlu, sanat ve barış dolu yeni bir yıl diliyorum.
Yorum Yazın