TCMB Düzenlemelerinin Krediye Ulaşımda Etkisi: Kredi Faizleri Düştü mü? Bankalar Kredi Veriyor mu?
2021 Eylül'de başlayan yıl sonuna değin devam eden faiz indirimi silsilesi, 7 ay ara sonrasında 2022'nin Ağustos'unda da devam etti. Faiz kararları sonrasında piyasalarda kur ve enflasyon dengesinin bozulmasıyla oluşan fiyatlamaların dengesizleşmesi, tüketimi ve alım gücünü vururken, yapılan düzenlemeler üretim tarafını da etkiledi. Özellikle kredilerdeki bozulma ve özsermayelerdeki erime bankalarla üreticileri karşı karşıya getirdi. Yakın süreçte Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu başlığında yaşanan tartışmalar, sorunun su yüzüne çıkmasına neden olunca 'Bankalar kredi veriyor mu? Kredi faizleri kaç? Faiz oranları düşecek mi?' gibi sorular halen sorulmaya devam ediyor.
Yapılan düzenlemeler bankaların kredi iştahında etkili oldu. Kredilere zorunlu karşılıklar, tahvil alımlarında düzenleme gibi makroihtiyati tedbirler piyasayı etkiliyor
Bankaların düzenlemelerle tahvil alma gibi yükümlülüklerinin oluşması kredi verilmesini zorlaştırdı.
Açıklanan Orta Vadeli Program'daysa bankaların ihracat, istihdam, yatırım amacıyla kredileri artırması öngörülüyor. Böylelikle üretim ve ihracata hedeflerine ulaşarak döviz girdisinin de artırılması hedefleniyor.
Birkaç ay önce ilk olarak TOBB başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu'nun sosyal medyada dile getirmesiyle başlayan, İSO Meclisi'nde TCMB Başkanı ile sanayicilerin arasında gelişen diyaloglarla artan tartışmada kredilerin erişimleri ve maliyetleri gündeme gelmişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın da sorunun 'finans kesimi ile reel sektör arasında' olduğunu bir konuşmasında vurgulamasıyla kamu bankalarının yöneticileri reel sektör temsilcileriyle bir araya gelmişti.
Ardından da düzenlemeler birbirini izlemiş ve kredi faizleri yüzde 40-50 bandından yüzde 20'lere kadar indirilmişti. Ancak! Sınırlamalar da vardı. Yapılan düzenlemelerde bankalara tahvil ZK'lar da eklenince kredi verme isteği azaldı.
Kısa vadeli kredilere karşılık uzun vadeli tahvil tutmak istemeyen bankaların kredi yenilememesiyle bazı firmalardan öz kaynaklarıyla kredi kapattıkları belirtiliyor.
Sözcü'nün aktardığına göre, Reuters'ın ulaştığı üst düzey bir bankacılık kaynağı ZK tahviller için, bankaların 'likidite sağlamayan bir menkul kıymet' istemediğini söylerken, 'risk almayarak kredi vermemelerini normal' görüyor. Başka bir kaynak da birçok bankanın risklerini dengeleyerek bazı kredilerini yenilemediğini açıkladı.
Kredilerde ilk düzenlemeler sonrası "nisan ayında kur etkisinden arındırılmış 13 haftalık ortalama yıllıklandırılmış kredi büyümesi" yüzde 50 seviyesinde gerçekleşti.
Bu oran yüzde 20’ye gerilerken, son uygulamaların etkisiyse henüz tam ölçülmedi.
Yılbaşından bu yana kurumsal kredilerde TL cinsi büyüme yüzde 57,8 oranında olurken, KOBİ kredileri yüzde 58,8, büyük firmalarda bu oran yüzde 56,5 seviyesinde olarak görülüyor.
30 Ağustos'ta TCMB’den banka genel müdürlerine gönderilen detaylı “Menkul Kıymet Tesis Hakkında Tebliğin Uygulanması hakkında” başlıklı yazı sonrası bankalar da karşılık olarak tereddüt ve değişiklik taleple önerilerini Merkez Bankası’na iletti.
Bankalardan TCMB’ye iletilen sorunlar arasında faktoring leasing şirketlerini kapsamayan düzenlemelerde haksız rekabet, uzun vadeli proje kredilerinde uygulanan düzenlemeler, birleşme satın alma işlemlerindeki belirsizlik, yatırımlık arsa ve bina alımlarının çerçevesi, fatura karşılığı kredinin banka ilişkileri gibi birçok konu bulunuyor.
Merkez'den, "benden fonluyorsan benim istediğime kredi vereceksin" mi deniliyor?
TCMB tarafından fonlanarak kullandırılan krediler için bir kaynak, KOBİ payının yılbaşından bu yana yüzde 5'ten 25’e ulaştığını ve bunun artacağını belirterek, amaca uygun olmayan kredilere dikkat çekiyor ve düzenlemelerin devam edeceğini söylüyor:
İçeride ve dışarıda döviz cinsi kredileri kapamak amacıyla döviz talebi oluşturulacak yatırım odaklı olmayan kredi talebi bulunuyor. Türkiye’nin kredi yapısını değiştirecek adımlar atılıyor. Kredilerin doğru amaca yönlendirilmesi adına gerekmesi halinde bu tür adımlar devam edecek.
Bankacılar da TCMB’nin kendilerine verdiği mesajın, "Sayemde sağladığın ucuz finansmanla benim istediğim şekilde kredi ver, istemiyorsan benden aldığın kaynağı Hazine'ye tahvili olarak iade et” olduğunu belirtiyor.
Şirketlerin tahvil almamak adına yaptıkları teklifler Merkez'den geri döndü.
Kaynaklar, bankaların TL tahvil tutma konusundaki isteksizliği için, cezai şartları olan üç kat döviz mevduatın TCMB’ye gönderilmek istenmesinin dahi cuma gönderilen yazıyla reddedildiğini tahvil harici kabul olmadığı belirtildi.
Kredi maliyetleri düşerken bu kredilere ulaşamayan şirketlerden hazır giyim sektörü temsilcilerinden biri rotatif kredi faizlerinin yüzde 40-45 seviyelerinden 24-25 seviyelerine gerilediğini ancak bankaların kredi kullanımında çok titiz olduklarını belirtti.
Plastik sektöründen bir temsilci de finansman tablosu sorunlu olan firmaların düzenleme sonrası daha da zorlandığını belirterek, krediye erişilebilirliğin azalarak vadelerin kısaldığını belirtti. Sektörlerde bu durumda KGF paketleri beklentisi büyüyor.
Kaynaklar yeni krediye ulaşamayan şirketlerin öz kaynaklarıyla mevcut kredilerini kapattıklarını açıklıyor.
Yine bir tekstil sektörü temsilcisiyse, döviz ve hammadde fiyatlarındaki yükselişle işletme sermayesi ihtiyaçlarının son iki yılda 4 kat arttığını söyleyerek, 'Öyle bir sarmala girdik ki firmaların işletme sermayesi sıkıntısı çektiği bir ortamda nasıl olacak bu?' şeklinde konuştu.
TCMB, 7 ayın ardından Ağustos 2022'de yaptığı faiz indirimi sonrası da yaptığı düzenlemelerle birlikte bankalara yazı şeklinde iletilmesi ya da Resmi Gazete'de yürürlüğe giren düzenlemelerle 10’a yakın değişiklik yapmış oldu.
Yorum Yazın
Ticariyi bilmem ama şu an gidip bu çakma faiz oranlarıyla Devlet bankalarından alabileceğiniz max konut kredisi 500bin tl. Bunun üstünde kredi vermiyorlar. Y... Devamını Gör