Tarihe Mal Olmuş 26 Efsane Şehir
Günümüzde sadece çok küçük bir kısmı kalmış olan dünyanın dört bir tarafından döneminin en güzel şehirleri olan kayıp kentler.
1. Angkor
Kamboçya'da bulunan bu şehir 9-15 yüzyıllar arasında hüküm sürmüş Kimer imparatorluğundan kalmıştır. En çok rağbet gören yapısı, dünyanın en büyük bağımsız dini yapısı olarak bilinen 'Angkor Wat' tapınağıdır.
2. Chan Chan
Kolomb öncesi Amerika'nın en büyük şehridir. Binalarının kerpiçten yapılmış olmasından dolayı kerpiç kent olarak bilinir. M.S. 850'de Chimu tarafından inşa edilmiş, 140 yılında İnka işgaline uğramıştır.
3. Ctesiphon
6. yüzyılda ortaya çıkmış ver döneminin en büyük şehirlerinden biri olmuştur. Döneminin en meşhur Mezopotamya kenti olması sebebiyle önce Roma imparatorluğu ardından da Bizans imparatorluğunun işgaline uğramış sonradan da 637 yılında müslümanlar tarafından alınmıştır.
4. Great Zimbabwe
11 yüzyılda Banatu insanları tarafında inşa edilmiştir, günümüze taş harabeleri ulaşmıştır. En kalabalık olduğu dönemde 18 bin kişinin yaşadığı düşünülmektedir. Siyasetteki ve ticaretteki değişiklikler ve iklimin dramatik şekilde değişmesinden dolayı insanlar şehri terk etmiştir.
5. Ani
5. yüzyılın en büyük şehirlerinden biri olarak öne çıkmıştır, 10. yüzyılda Ermenistan'ın başkenti olarak kullanılmış, bu dönemde birçok kilise yapılmıştır. 1319 yılındaki büyük deprem neticesinde Ani terk edilmiş ve unutulmuştur.
6. Leptis Magna
Roma imparatorluğunun öne çıkan şehirlerinden biri olan Leptis Magna Libya sınırların içinde yer almaktadır. Akdeniz ve Sahra ticaret yolları üzerinde bulunan zengin bir şehirdi. İmparator Septimius Severus'un zayıflamasıyla önemini kaybetmeye başlamış ve 642 yılında yıkılmıştır.
7. Calakmul
En büyük Maya şehirlerinden biridir. Tikal'in gücünü kırmak için kullanılmış ferah ve güçlü bir kenttir. Ormanın derinliklerinde keşfedilmiştir. 695 yılında Tikal ile yapılan savaşta nüfusunun büyük çoğunluğunu kaybetmiş, bu da Mayaların çöküşüne sebep olmuştur.
8. Mesa Verde
Kolorado'nun güneybatısında yer alır. antik Anasazi insanlarına ev sahipliği yapmıştır. Bilinmeyen bir sebepten dolayı 1300 yılında terk edilmiştir, ancak kalıntıları bugüne kadar ulaşmıştır.
9. Efes (Ephesus)
Kuruluşu milattan önce ikinci yüzyıla kadar dayanan ve içerisinde bulunan Artemis Tapınağı ile dünyanın yedi harikasından biri olarak kabul edilen Efes Antik Kenti, aradan geçen binlerce yıl ve yıkılan onca yapısına rağmen kültür turistlerinin yoğun ilgisiyle karşılaşan bir antik kenttir. Lydia Kralı Kroisos tarafından Bereket Tanrıçası Artemis için yapıldığı düşünülen ve yapımı 120 yıl süren Efes Antik Kenti, Helenistik Çağ’ın başkenti olmakla birlikte limanlara olan yakınlığı ve konumu itibariyle dönemin en önemli politika ve ticaret merkezlerinden biri halini almıştır. İçerisinde 58 antik yapı barındıran Efes’in bir çok binası günümüze kadar ulaşmamış olsa da bir çok kez yer değiştiğinden dolayı kalıntıları 8 km2’lik bir alana yayılmıştır. Ayasuluk Tepesi, Artemision, Efes ve Selçuk olarak 4 ana bölgeye ayrılan antik kent yılda ortalama 1,5 milyon turisti ağırlamaktadır.
1996 yılında bugünkü İzmir’in Selçuk ilçesinin 3 km uzağında keşfedilen Efes Antik Kenti başka bir deyişle Efes Harabeleri, Arkeolog Adil Evren başkanlığında yapılan araştırmalar sonucu ortaya çıkarılmıştır.
10. Hatra
Parthian İmparatorluğu döneminin güçlü şehirlerindendir. Romalılar tarafından çeşitli kereler işgal edilmek istenmiş ancak kalın surları ve kuleleri buna imkan vermemiştir. 241 yılında Sasaniler tarafından alınmış ve tamamıyla yok edilmiştir.
11. Urgench
Özbekistan'daki Amu-Darya nehrinin kenarına kurulmuştur. 12 ve 13'üncü yüzyıllarda çok güç kazanmış hatta Harezmi imparatorluğuna başkentlik yapmıştır. 1221 yılındaki Moğol istilasında kadınlar ve çocuklar köle yapılırken nüfusun geri kalanı katledilmiştir.
12. Hvalsey
M.S. 985 yılında, Grönland üzerindeki en büyük 3 Viking yerleşim yerlerinden biridir. İzlanda'dan gelen çiftçiler yerleşim alanı olarak kullanmıştır. En kalabalık olduğu dönemde 4.000 kişi yaşamıştır. 14. yüzyılın ortalarında nüfusu azalmıştır.
13. Tiwanaku
Bolivya'da Pre-İnka (İnka-öncesi) kültürüne ait önemli harabelerin bulunduğu küçük bir şehirdir. Tiwanaku'nun nüfusu günümüzde 800 kişidir, şehir deniz seviyesinden 4.000 m yüksekte, Altiplano'nun verimsiz düzlüğünde bulunur. Tarihi Tiwanaku şehri, MÖ 1500'den MS 1200'e kadar Titikaka Gölü çevresinde Kolomb-öncesi bir kültürün dini ve yönetimsel merkeziydi.
14. Machu Picchu
Dünyadaki kayıp kentlerin en bilinenidir. 1911 yılında Hiram isimli Hawaii'li tarihçi tarafından keşfedilene kadar Urubamba vadisinde saklı kalmıştır. İnkalara ait, etrafı tarım alanları ile çevrili, aşağılardan bakıldığında tamamen görünmez tarihi bir şehirdir.
15. Vijayanagara
Hint Yarımadası’nın güneyinde, Dekkan platosunda konuşlanmış Vijayanagar imparatorluğu zamanında en güçlü dönemlerini yaşamış bir şehirdir. En kalabalık olduğu dönemde nüfusu 500.000'i bulmuştur. İmparatorluk, 1565 yılında Dekkan sultanlıkları karşısında aldığı büyük yenilgiden sonra yıkıldığı tarih olan 1646 yılına kadar yavaş bir çöküş içine girmiştir.
16. Palenque
Meksika’nın Chiapas eyaletinde Usumacinta ırmağı yakınındaki eski bir Maya kentidir. Kentin kurulma alanı pek büyük olmamasına karşın, içerdiği yapı ve yontular muhteşemdir. Kentin 2005’e kadar keşfedilen kısmı 2,5 km²’dir, bu keşfedilmiş kısım kentin gün ışığına çıkarılamamış kısmının % 10’u bile değildir. Kentin keşfedilmemiş kısmı ormanla kaplıdır ve bu sık ağaçlı orman yüzünden kentin bini aşkın yapısına ulaşılamamaktadır. Palenque kenti Unesco tarafından 1987’de Dünya Mirası Listesi'ne alınmıştır.
17. Teotihuacan
MÖ 2. yüzyılda inşa edilen şehir Meksika vadisinde yer alır. 6. yüzyıldan itibaren nüfusu büyük bir hızla azalmıştır. Günümüzde Aztekler tarafından inşa edilen piramitleri hacı olmak isteyenlerin ziyaret merkezidir.
18. Mohenjo Daro
Hz. İsa dan 2500 yıl önce Hindistan'ın büyük ırmağı İndus'un vadisinde bulunan, sulama tesisleri ve kanalları, evleri, tapınakları ve dükkanları olan bir büyük kenttir. Şehrin nasıl yok olduğuna dair muhtelif teoriler mevcuttur, yollarında bulunan taşlaşmış iskeletler şehrin yakınlarına bir meteor düşmesi neticesinde yok olduğu düşünülmektedir.
19. Petra
Ürdün'ün güneyinde Musa Kanyonunda yer alır. Antik Nabatea Krallığının başkenti olmuş, terk edilmiş şehirdir. Çinlilerin ipek ve baharat ticareti yaptıkları yol üzerine inşa edilmiştir. Sayısız deprem şehrin su sistemini alt üst etmiştir, bu da 6. yüzyılda insanların şehri terk etmesine sebep olmuştur. 1812 yılında İsveçli bir gezgin tarafından keşfedilmiştir.
20. Palmira
Kent, Humus Valiliği'nin, Palmira İli'ne bağlı bulunmaktadır. Şam'ın 215 km kuzeydoğusunda, Humus'un 155 km doğusunda ve Fırat'ın 120 km güneybatısında bir vaha üzerinde kurulmuştur. Suriye çölünün ticari kervanlarının geçiş noktasında olması sebebiyle 'Çölün Gelini' de denilen şehrin isminin bulunan ilk bilgilere göre Tedmur, Tedmür, Tadmur veya Tudmur olduğu Mari'de bulunan Babil tabletlerindeki kayıtlardan anlaşılmıştır. Fransız arkeologlar tarafından 1933 yılından itibaren antik Mari şehrinden çıkarılan 25.000 tabletten anlaşıldığına göre Palmira'nın tarihi MÖ 19. yüzyıla kadar gerilere gitmektedir. Yunan ve Roma kaynaklarında ise 1. yüzyıldan itibaren kayıtlara rastlanılmıştır.
21. Tikal
Tikal, bugünkü Guatemala'daki yağmur ormanlarındaki Peten ilinin kuzeybatısında bulunan en büyük Maya kenti ve tören merkezidir. Güney düzlüklerindeki öteki Maya merkezleri gibi Tikal da orta oluşum döneminde (M.Ö. 900-300) küçük bir köydü. Geç oluşum döneminde (M.Ö. 300-M.S. 100) büyük piramit ve tapınakların yapılmasıyla önemli bir tören merkezi haline geldi. Klasik dönemde büyük saraylar, piramitler, alanlar yapıldı. Maya hiyeroglif yazısı ve karmaşık takvim sistemi ortaya çıktı, anıtsal heykeller ve vazo resimleriyle üstün bir Maya sanatı gelişti.
22. Pompei
Yanındaki Vezüv yanardağı'nın MS 24 Ağustos 79 yılında patlamasıyla Pompei tamamen kül ve toprak altında kaldı. Şehir 18. yüzyılda tekrar gün yüzüne çıkarılmıştır.
23. Sanchi
Bu şehrin inşası bin yıldan uzun sürmüştür, 3. yüzyılda başlamış ve 13. yüzyılda tamamlanmıştır. Hindistan'da Budizmin düşüşe geçmesiyle birlikte şehir de önemini yitirmiştir. 1818 yılında bir İngiliz subayı tarafından keşfedilmiştir.
24. Timgad
Cezayir'de bulunan bir Roma kolonisidir. MS 100'de İmparator Trajan tarafından kurulmuştur. 5. yüzyıldaki Vandal istilası, 2 yıl sonra gelen Barbar istilası neticesinde şehir 1881 yılındaki kazılara kadar tarih sahnesinden silinmiştir.
25. Persepolis
Pers imparatorluğunun başkentidir. Pers imparatorluğunun tören merkezi ve başkentidir. Kent güzelliğiyle bilinmektedir, En görkemli günlerini yaşadığı dönemlerde güzel sanatların başkenti haline gelmiştir. MS 331 yılında Pers imparatorluğunu işgal etmek isteyen Büyük İskender tarafından şehir yakılmıştır.
26. Hattuşaş
Kent, tarih sahnesinde, Hitit İmparatorluğu'nun MÖ 17. ile 13. yüzyıllar arasında başkenti olarak yer almıştır. Hitit Devleti'nin başkenti olan Hattuşaş sanat ve mimarlık alanında gelişmeler göstermiştir. Hattuşaş sözcüğü Hattus sözcüğünden yani Hatti insanlarının verdiği orijinal addan gelir. Hattuşaş çok geniş bir alana yayılmıştır. Yapılan kazılarda 5 kültür katı ortaya çıkmıştır. Bu katlarda Hatti, Asur, Hitit, Frig, Galat, Roma ve Bizans dönemlerinden kalma kalıntılar bulunmuştur. Kalıntılar Aşağı Kent, Yukarı Kent, Büyük Kale (Kral Kalesi), Yazılıkaya'dan oluşmaktadır.