Su Emiliminden Bağlılığa Hayatımıza Bin Bir Etkisi Olan ADH Hormonu Vazopressin’le İlgili Her Şeyi Açıklıyoruz
Alkolün etkilerine fazlasıyla duyarlı olan Vazopressin, iç dengeyi korumak, üreyi geri emmek ve hafızayı ilgilendiren işlemleri hızlandırmak gibi önemli işlevlere sahiptir. Gündelik hayatımıza fazlasıyla etkisi olan bu önemli hormonu daha yakından tanımak isterseniz içeriğimize buyurun. 👇
Vazopressin, vücudumuzdaki en bilindik ve önemli hormonlardan biridir.
Arginin vazopressin olarak bilinen bu hormon, örneğin su, sodyum ve glikozun tutulma ve yeniden emilmesiyle sürdürülen elektrolit dengesi olan homeostazi için oldukça önemlidir. Ayrıca bu antidiüretik hormon, ağrıyı dindirerek ağrı kesici ilaç görevi de görüyor.
Vazopressini insanlara ek olarak çoğu memeli de üretiyor.
Bununla birlikte, çoğu insan bu hormonu, sentetik vazopressinin tıptaki kullanımından tanıyor. Öyle ki vazopressin, bazı diyabet türlerinin, kanamaların, kalp sorunlarının ve hatta ciddi enfeksiyonların tedavisinde yaygın olarak kullanılıyor.
Endokrinoloji dünyasında bu kadar fazla rolü ve işlevi olan çok şey bulunmuyor.
Ayrıca insanlar bu hormon yüzünden sıklıkla ilginç şeyler yaşıyor. Mesela bilim insanları, kişinin stres seviyesi arttıkça vücudunda salgılanan vazopressinin azaldığını keşfetti.
Salgılanan vazopressinin azalmasının can sıkıcı sonuçları var.
Bunlar arasında ödem oluşumunda artış, kalp sorunları ve böbrek hastalıkları da yer alıyor. Kısacası vazopressinin sağladığı iç denge bozuluyor. Bu nedenle vazopressin hormonunun salgılanma koşullarını, işlevlerini ve neden olabileceği sorunları bilmek faydalı olabilir.
Vazopressin 1950'de keşfedildi ve tanımlandı.
Vincent du Vigneaud tarafından keşfedilen bu hormon, dokuz taneye kadar amino asit içeren bir oligopeptittir. Bu hormonun üretiminden hipotalamus sorumludur. Vücudun farklı ihtiyaçlarına bağlı olarak hipofiz bezinin arka lobundan kan dolaşımına bırakılır.
Kan dolaşımına bırakılmasının birden çok nedeni var.
Kalpteki ve damarlardaki farklı reseptörler, kan hacminde ve basıncında azalma olup olmadığını algılar. Bu değişiklikler vücut tarafından tehlikeli görüldüğünden vazopressin salgılanır. Öte yandan, bu reseptörler vücuttaki fazlalık sodyumu tespit ettiğinde, susuz kalmadan önce susamamızı sağlamak için vazopressin salgılanmasını sağlar. Aynı şey, mideniz bulanıyor veya bir yeriniz ağrıyorsa da yaşanır. Vücudumuz stres, iltihaplanma ve bazı ilaçlara karşılık olarak da bu diüretik hormonu salgılar.
Alkol tüketimi vazopressin salınımını etkiler.
Maryland Üniversitesi'nde yapılan bir çalışmaya göre, alkol tüketimi vazopressin salınımını ve hormonun işlevlerini etkileyerek regülasyonu bozuyor.
Vazopressinin işlevleri, homoestatik süreçler ve sosyal süreçler olarak ikiye ayrılır.
Vücudun iç dengesini koruyan ve susuzluğu, hatta asit zehirlenmesini önleyen temel fonksiyonlarına ek olarak, bu antidiüretik hormon kişinin sosyal davranışlarında ve bilişsel süreçlerinde de stratejik bir rol oynuyor.
1. İç dengenin korunması
Bu oligopeptit vücudumuzun elektrolit dengesini korur. Aynı zamanda su, sodyum ve glikoz yoğunluğunu dengeleyerek kan hacminin uygun seviyede kalmasını ve toplardamarlardaki kanın sorunsuz şekilde kalbe geri dönmesini sağlar. Vazopressin aynı zamanda böbreklerin su tutmasına da yardımcı olarak idrar yapmaya ve atıkların sıklıkla ortadan kaldırılmasını kontrol etmeye yardımcı olur. Su tutulmaması durumunda kişi, sürekli susuzluk hisseder.
2. Kan basıncına etkileri
Vazopressin, kan basıncını artırma yetisiyle tanınır. Bazı çalışmalar, vazopressinin sistolik kalp durması esnasında epinefriden daha etkili olduğunu ortaya çıkardı. Çoğu zaman doktorlar iki hormonu bir arada kullanmayı tercih eder.
3. Ağrı kesici özelliği
Vazopressin, ağrıyı azaltmak gibi farklı süreçleri kolaylaştırmak için belirli nöronlarla etkileşime geçen bir nörotransmiter (sinir taşıyıcı) görevi de görür. Hatta Montreal Üniversitesi'nde yapılan bir çalışma bu konuda epey ilginç sonuçlar elde etmiştir. Vazopressin stres durumunda ağrıyı azaltır. Diğer bir deyişle, yüksek kaygı ve stres durumundayken sentetik vazopressin alarak kas ve baş ağrısını azaltabilirsiniz.
4. Hafıza ve öğrenmeye katkısı
Vazopressin hafızayı ve öğrenme yetisini iyileştirme yeteneğine de sahiptir. Bilim insanları, hipokampustaki bu amino asit dizisinin anıların oluşumunu kolaylaştırdığına inanıyor.
5. Bağ kurmaya katkısı
Vazopressin anne ile çocuğunun bağlanma sürecine yardımcı olur. Araştırmalarda babaların bağ kurmasında da etkili olduğu görülmüştür. Vazopressin, hamilelik ve yeni doğan dönemlerinde babaların koruma, gözetme ve dikkat etme içgüdülerini artırır.
Araştırmacılar bu hormonun diğer fonksiyonlarını da araştırmaya ve deneylerle kanıtlamaya devam ediyor.
O kadar çok etkisi var ki, bazı ülkelerde madde bağımlılığı temelli hafıza kaybını tedavi etmek için vazopressin bazlı burun spreyi bile üretildi. Endokrinoloji gelecekte daha pek çok şeyi ortaya çıkaracak. Bilim insanlarının vazopressin ve diğer hormonlarla ilgili yeni birçok şeyi ortaya çıkarması mümkün...
Yorum Yazın