‘Midyat ve Erciş'in İl Olması Gündemde’

Hükümet, Mardin'in Midyat, Van'ın Erciş ilçelerini il yapmayı, Şırnak il merkezini Cizre, Hakkâri il merkezini de Yüksekova olarak değiştirmeyi planlıyor. Şırnak'ın isminin Nuh Şehri olması tartışılıyor. Midyat ve Erciş'in il olması halinde, HDP'li belediyelerin yönetiminde olan Mardin ve Van, Büyükşehir Belediyesi ünvanlarını kaybedecek.

Al Jazeera Türk'ten Didem Özel Tümer'in haberine göre AK Parti Hükümeti, Türkiye'nin il sayısını 83'e çıkarmayı planlıyor. Mardin'in Midyat, Van'ın Erciş ilçelerinin il yapılması gündemde. 

Bu iki ilçenin il yapılması ile Mardin ve Van, nüfusları 750 binin altına düşeceği için büyükşehir belediyesi statülerini kaybedecek. Her iki büyükşehir belediyesi de HDP yönetiminde.

Al Jazeera'ye bilgi veren kaynaklar, konu üzerinde çalışıldığını ancak son kararın verilmediğini söyledi. Kaynaklara göre Hükümet, HDP'li belediyelerin gelir kaynaklarının PKK'ya aktarılmasını engellemek için belediyeler kanununda yapacağı değişikliklerle birlikte konuyu değerlendiriyor.

2012 yılında Meclis'te kabul edilen 6360 sayılı 13 ilin büyükşehir belediyesi yapılması ve 26 ilçe kurulması hakkındaki kanun ile, büyükşehir belediyesi olmak için nüfusun en az 750 bin olması şartı getirildi.

2015 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verilerine göre, Mardin'in nüfusu 796 bin 591. İl yapılması planlanan Midyat ise ilin nüfusu en kalabalık 4. ilçesi. Midyat nüfusu 105 bin 952. Midyat'ın il olması halinde Mardin nüfusu 690 bin 639'a düşüyor. Midyat'a bağlanacak diğer yerleşimlerle Mardin nüfusu daha da azalacak.

Midyat AK Partili bir belediye. Belediye Başkanı Şehmus Nasıroğlu, DP'den (Demokrat Parti) üç dönem belediye başkanı seçildikten sonra 2011 yılında AK Parti'ye geçti. Nasıroğlu, geçtiğimiz günlerde de Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile bir görüşme yaptı.

Van'ın nüfusu ise ADNKS verilerine göre, 1 milyon 96 bin 397. Van'ın nüfus açısından en büyük ikinci ilçesi olan Erciş'in nüfusu ise 173 bin 795. Erciş'in il olması halinde Van'ın nüfusu 895 bin 602'ye düşecek. Erciş'e bağlanacak başka ilçelerle birlikte Van'ın nüfusu 750 binin altına inecek ve o da büyükşehir statüsünü bu şekilde kaybedecek. Erciş, HDP'li bir belediye.

Kamuoyu gündemine eski Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun yaptığı açıklama ile gelen Şırnak il merkezininin Cizre, Hakkâri il merkezinin de Yüksekova yapılmasının da hâlâ gündemde olduğu öğrenildi.

Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş, 6 Haziran 2016 tarihli Bakanlar Kurulu toplantısından sonra, bir soru üzerine 'Bazı şehirlerin taşınması ile ilgili konu gündemimizde değildir' değilmişti. Kabine değişikliğinin ardından Davutoğlu'nun gündeme getirdiği konudan vazgeçildiği düşünülmüştü. Ancak Al Jazeera'ye bilgi veren kaynaklar, konunun hâlâ gündemde olduğunu, Meclis'in kapanmasına yakın Meclis'e sevk edilecek muhtemelen torba yasa ile hayata geçirilmesinin düşünüldüğünü söyledi.

AK Partili kaynak, bu konunun terörle mücadele kapsamında ele alınmadığını belirtti. Yaklaşık iki yıl önce Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın başbakanlığı döneminde ilk kez gündeme geldiğini, ancak kamuoyuna açıklanmadığını söyledi. Kaynak, 'Her iki ilde de şehrin gelişimi merkez ilçe olmayan Cizre ve Yüksekova yönünde. Şırnak'ın il yapılması baştan yanlış verilmiş bir karar' dedi.

Şırnak 1990 yılında Turgut Özal hükümeti tarafından PKK'ın bölgede öne çıkması üzerine il yapıldı. Şırnak, Siirt iline bağlı bir ilçeydi. İl olunca Siirt, Mardin ve Hakkâri’den alınan topraklarla oluşturuldu. Cizre, İdil ve Silopi Mardin’den; merkez ilçe ve Güçlükonak Siirt’ten; Beytüşşebap ve Uludere Hakkâri’den dâhil edildi.

Hakkâri ise 1926 yılında il statüsü kazandı. 1933'te il olma kararı kaldırıldı, Van'a bağlandı. 1936'da yeniden il yapıldı.

Üzerinde durulan bir başka konu ise bazı yerleşim yerlerinde Kürtçe adlarına geri dönülmesi ya da şehrin ününe uygun ada geçilmesi.

Şırnak'ın 'Şehr-i Nuh' yani Nuh şehri olarak bilindiğini söyleyen kaynaklar, şehrin yeni adının bu şekilde değişebileceğini söyledi. Nuh'un gemisinin Şırnak'taki Cudi Dağı'nda olduğu rivayet edilir. Hali hazırda şehirde Nuh adı kulanılan çok sayıda kurum, kuruluş var.

Bunun dışında, başka bazı yerleşim yerlerinin de adlarının değişmesi de gündemde.

Bakanlar Kurulu’nun ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, Midyat ve Erciş'in il olacağına yönelik haberlerin hatırlatılması üzerine şöyle konuştu:

“Böyle bir konu bakanlar kurulunda gündeme gelmedi. Bir gazetedeki açıklamayı esas alarak fikir beyan edemeyiz. Bunlar tartışıldığı zaman gündeme gelir, sizinle paylaşırız.”

Didem Özel Tümer, Al Jazeera Türk