Merkez Bankası Yeniden Dolar Sattı: Selvi'den Bloomberg'e Yıllar Sonra İtiraf Niteliğinde Detaylar Görüldü
Merkez Bankası'nın 'arka kapı' döviz müdahaleleri '128 Milyar Dolar nerede?' şeklinde bir siyasi söyleme dönüştüğünden bu yana tartışılıyor. Bir dönem ara verilen müdahaleler, 2021 Aralık ayından bu yana da sürüyor. Hatta Mayıs 2023 seçimleri sürecinde rezervlerdeki erime öyle bir hal aldı ki tarihi dip seviyeler görüldü. Yeni ekonomi yönetimi bir yandan rasyonel olmaktan bahsediyor, bir yandan müdahale olmayacağını söylüyor, diğer yandan rezervlerdeki güçlenmeyi vurguluyor ama en dış kulvardan müdahale de görülüyor. Hepsinin de bir açıklaması oluyor.
Merkez Bankası'nın kurdaki yükselişi dizginlemek amacıyla kamu bankaları aracılığıyla piyasalara yaptığı döviz satışlarına "arka kapı" ya da "dolaylı müdahale" gibi isimler veriliyor.
Bunlar TCMB'nin rezervlerinden kamu bankalarının döviz satışlarıyla piyasada talebi karşılayarak yükselişi engellemesi mantığına dayandığını artık sokaktaki çocuklar da öğrendi. Kurdaki yükselişin sınırlanarak, TL'nin değer kaybını azaltmak ve enflasyona geçişkenliğin engellenmesi gibi amaçlar taşıyan bu süreçte rezervlerdeki yük ayrı, KKM'deki yük de ayrı oluyor.
Önceki hafta, bayram tatilinin uzun olması, tatile girişte Londra TL swap faizleri, dolar/TL'de yükselişin hızlanması, faiz kararı, TCMB'den sadeleşme açıklaması gibi upuzun bir listemiz vardı.
TCMB'nin yeni başkanı Hafize Gaye Erkan'ın tatil öncesi son iş gününde banka üst düzey yöneticileriyle yaptığı toplantıdan detaylar ortaya çıktı.
En çok dikkat çeken de toplantıdaki sözlü yönlendirmeli sitem politikasından çok "döviz satışı yok" söylemine karşın yapılan döviz satışıydı.
Merkez Bankası Başkanı'ndan Habersiz Dolar mı Satılıyor?
Bloomberg ve Reuters bu satışın detaylarını yansıtırken, bir "kulis" bilgisi de seçim sonrası ekonomi konusunda bol bol yazan Abdulkadir Selvi'den geldi.
Öncelikle TCMB'nin net uluslararası rezervlerinin bayram öncesi 23 Haziran haftasında 8,72 milyar dolarla tarihinin en büyük artışını kaydettiği görüldü.
Merkez Bankası'nın net rezervleri 9,2 milyar dolara yükselirken, altın dahil toplam rezervleri de 2022 Kasım ayından bu yana en keskin artışla 107,56 milyar dolara çıktı.
1 milyar dolarlık döviz satışında Reuters'ın ve Bloomberg'in kaynakları amacın kuru baskılamak değil "piyasada sağlıklı fiyat oluşumunu sağlamak ve oynaklığı azaltan bir likidite sağlama işlemi" olduğunu söyledi.
Kamunun satışlarının yüksek KKM dönüşlerinin karşılanmasını amaçladığı, günlük döviz piyasasındaki hareketin kura müdahale amacı taşımadığı, kulis bilgileri de verildi.
KKM yükü ağır geldi.
Ekonomim'de Alaattin Aktaş da KKM yüküne dikkat çekmişti. Yılbaşından bu yana yaklaşık yüzde 40 yükselen dolar/TL, bu yükselişin yaklaşık yüzde 24,5'sini Haziran ayında yapmıştı. Bu da KKM dönüşlerinde aylık toplamda 166 milyar ila 192 milyar lira arasında bir yük oluşturacaktı.
Döviz mevduatları da kurlardaki yükselişle toplamdaki ağırlığını artırmıştı.
Ekonomim'den Şebnem Turhan'ın aktardığına göre, TL’de hızlanan değer kaybıyla seçim sonrası dolar TL karşısında yaklaşık yüzde 30, Euro da yüzde 33 oranında yükselmiş, BDDK verilerine göre toplam mevduatlar içinde döviz mevduat hesaplarının oranı yüzde 42,6’ya ulaşmıştı.
Toplam mevduatın dolar değeri kurlardaki yükselişin etkisiyle 479,5 milyar dolar olurken, 16 Haziran haftasında döviz mevduat hesaplarının dolar karşılığı 204,3 milyar dolar oldu.
Burada TCMB'nin "Nakit Yabancı Para Durumu" da devreye giriyor. Prof. Dr. Şenol Babuşcu da bu grafiği paylaşarak son durumu gösterdi.
Seçim sonrası da özellikle TCMB'nin yeni başkanıyla birlikte ekonomiye ağırlık vere Abdulkadir Selvi de Erkan'ın “Kuru baskılamak için döviz satışı yapılmayacak” söylemini direkt aktarırken, "Zaten Merkez Bankası Başkanı olduğu günden bu yana döviz satışı yaparak kuru baskılama yoluna gitmiyor" ifadeleri de ilgi çekti.
Bloomberg’in kamu bankalarının döviz satışına başladığı yönündeki haberini Selvi, 'Haber doğru' diyerek itiraf niteliğinde açıklayarak gereğini de yapmış oldu:
Ama kur seviyesine müdahale değil. Gerekçesi şu, Kur Korumalı Mevduat dönüşleri nedeniyle piyasada oluşabilecek döviz likiditesini fazlasıyla karşılamak için yapılan bir işlem. Amaç çok farklı. Eskiden kuru baskılamak için rezerv satışları oluyordu, şimdi tam tersine Kur Korumalı Mevduat’tan dönüşte oluşan döviz likiditesi ihtiyacını karşılamak için yapılmış bir satış söz konusu. Ve şeffaf, açık ve net bir şekilde doğrudan bankalara yapılmış bir satış. Netice itibarıyla Merkez Bankası piyasada oluşan döviz talebini de yönetmek durumunda.
Sosyal medyada da son rezerv artışı, KKM dönüşü,
Yeniden arka kapı satışları, uzmanların gündemindeydi.
Rasyonelliğin sağlanmasındaki engeller,
Yapılanların rasyonel politikalarla çelişmesi gibi birçok sorgulama görülürken,
Şeffaflıkla ya da kulis bilgileriyle durum giderek netleşti.
Bloomberg'den düşen bilgilere göre, Merkez Bankası, KKM dönüşünde talep eden özel bankalara da doğrudan döviz temini imkanı sağlayacağı aktarıldı.
Yorum Yazın
Belediye seçimlerine kadar tutarlar fiyatları tutabildikleri kadar seçimden sonra uçuşa geçeriz 😁