Levent Uysal Yazio: İnsanın Değerleri
Babamın bir formülü vardı, aslında her kızdığında her konuya bağlarken bu formülü anlatırdı. A = X + Y + Z.
Şöyle derdi babam: Eğer A hayatta başarıyı gösterirse formül şu şekildedir: A = x + y + z. Bu formülde x çalışmayı, y dinlenmeyi gösterir. “Peki, z neyi gösterir?” diye sorduklarında, büyük fizik bilgini, formülü şöyle tamamlar: “Z de çenenizi tutmayı...”
Kendimi hakkında ne çok konuşuyoruz diye düşünürüm hep. Değerlerimizi düşünür müyüz, hiç bunlara kafa yorduğumuz oldu mu? Ya da kendimizi sloganlaştırmaktan öteye geçtik mi acaba?
Gerçekten biz kimiz? Tek tek kim olduğumuza cevap verebiliyoruz ya da verdiğimizi sanıyoruz sadece.
Adımız, soyadımız, kimliğimizdeki diğer bilgiler ve özgeçmişlerimiz… Ancak gerçekte kim olduğumuz, ne olduğumuz, kim olmak istediğimiz, kimlere ve nelere önem verdiğimiz, hayallerimiz, hatalarımız, hırslarımız, değerlerimiz… Tüm bunlara cevap verebilmek o kadar da kolay değil, bunlar çoğunlukla kendimize sormadığımız veya sorduğumuzda geçiştirdiğimiz, dürüst cevaplar alamadığımız konular.
Birey olarak kimlik bulma yolculuğumuzun yanında, bir “biz” kimliğine dâhiliz, istesek de istemesek de, sevsek de nefret etsek de. Ailemize, kültürümüze, milletimize, ülkemize, ırkımıza, dinimize ve en tepede ise insanlığa dâhiliz. Her birinin “biz” kimliğinin bir parçasıyız. Peki, bu hepsinin en üstünde olan insanlık kim, ne istiyor, değerleri neler, biz bireyler olarak bu birleştirici kavramın nasıl bir parçası haline gelebiliyor, bu kavramın neresinde bulunuyoruz?
Değerlerimizi bilmek, kim olduğumuzu bilmek; yaptığımız işi neden yaptığımız konusunda netliğe ulaşmamıza ve buna bağlı olarak yolda kalmamamız, tutarlı bir hayat sürmemize yardımcı olur. Tüm eylemlerimiz ve kararlarımız, değerlerimizin temelinde gerçekleşir. Anthony Robbins’in, “İçindeki Devi Uyandır” isimli kitabında söylediği gibi: değerler kararlarımızı, dolayısıyla da kaderimizi yönlendiriyor. Değerlerini bilen ve onları takip ederek yaşayanlar hem kendi hayatlarının liderleri hem de diğerlerinin liderleri olabilir çünkü ancak değerlerinin bilincinde olan kişi yaşam hedeflerini tasarlayabilir. Kendini ve değerlerini bilemeyen biri, gideceği yolu, hedefini, atacağı adımları bilemez çünkü kendisi için neyin doğru ve önemli olduğunu göremez.
Pek çoğumuz öğrenmeye, belli yetenekler ve yeterlilikler kazanmaya çabalıyoruz. Bunun için yıllarımızı veriyor, servetler harcıyoruz. Ancak eğer değer verdiklerimizi bilmezsek, bu bilgi ve deneyimleri hayatlarımızda nasıl konumlandıracağımızı da bilemeyiz. Sahip olduğumuz yeterlilikleri doğru şekilde kullanamayız.
Konu sadece kendi değerlerimizin farkında olmak da değil. Etrafımızdakilerin değerlerini bilmek de gerekli çünkü ancak bu şekilde onların davranışlarını ve arkasındaki nedenleri anlamamız mümkün olabilir. Yani değerler yalnızca kendimizi değil, diğer tüm insanları ve insanlığı tanımamız için de gerekli. Peki, bu değerler nasıl belirlenecek? Bizim için ve insanlık için neyin önemli olduğunu, olması gerektiğini nasıl anlayacağız?
Yorum Yazın