Lale Devri'nde Osmanlı Yaşantısını Resimlerle Belgeleyen Batılı Ressam Jean Baptiste Vanmour Kimdir?
Osmanlı'nın gizemli ve renkli dünyasını Batı'ya taşıyan eşsiz bir sanatçı, Jean Baptiste Vanmour... Lale Devri'nde İstanbul'da yaşayan bu Flaman asıllı Fransız ressam, Osmanlı İmparatorluğu'nda geçirdiği uzun yıllar boyunca, dönemin sosyal yaşantısını, kültürel çeşitliliğini ve zenginliklerini tuvallerine aktardı. Düğünler, gezintiler, okul yolculukları ve daha pek çok sahne, Van Mour'un elinden çıkan eserlerde adeta can buldu.
Gelin, Jean Baptiste Vanmour'un hayatını, eserlerini ve sanatını birlikte keşfedelim.👇
Flaman kökenli Fransız bir ressam olan Jean Baptiste Vanmour, 9 Ocak 1671'de doğdu.
1699'da Paris'e taşındığında Comte de Ferriol adlı bir hayırseverin himayesine girdi.
Genç Bir Türk Kadını ve Onun Çocuğu
Ferriol, aynı yıl İstanbul'a elçi olarak atandığında Vanmour'u da yanına aldı ve ona Osmanlı karakterlerini yerel kıyafetlerle çizme görevi verdi.
Mour'un çizimlerinin sahte kopyaları İtalya, Almanya, İngiltere ve İspanya gibi birçok ülkede yayıldı ve sanatçı bu dönemde batıda tanınan bir ressam olmaya başladı.
III. Ahmed’in Avrupalı Elçiyi Kabulü
Jean Baptiste Vanmour’un İstanbul'a geldiği yıllar Osmanlı Devleti'nin Batı'ya açılmasında önemli bir dönüm noktasıydı.
Büyükelçi Alayı
Osmanlı, 1699 Karlofça Anlaşması'yla Batı'ya olan geri kalmışlığını kabul etti ve diplomasiye daha fazla önem verdi.
Osmanlı'nın bu döneminde Fransa, Hollanda, İngiltere, Venedik ve Avusturya elçilikleri kuruldu.
Topkapı Sarayı'nın İkinci Avlusundan Geçen Büyükelçi Heyeti
Vanmour; Ferriol, Puchot, Bonnac, Picon ve Villeneuve olmak üzere beş Fransa elçisiyle tanıştı, ayrıca İsveç ve Hollanda büyükelçisinden de siparişler aldı.
Vanmour'un eşsizliği, resimlerinde Lale Devri'ni tarihe en önemli görsel belgeler olarak işlemiş olmasında yatmaktadır.
Sohbet
Osmanlı'daki Mevlevi dervişleri ve semazenler gibi çeşitli tarikatlar, Vanmour'un ilgisini çekti ve sanatçı bunları eserlerine dahil etti.
Dervişler Yemekte
Vanmour'un İstanbul'da uzun süre kalmış olması ve resimlerindeki gerçekçilik, bu mekanları büyük olasılıkla ziyaret ettiğini gösterir.
Bunun en iyi örneği, Galata Mevlevihanesi'nde geçen 'Dönen Dervişler' resmidir.
Vanmour'un İstanbul'daki gündelik yaşamı konu edinen resimleri, İstanbul'un kozmopolit yapısını da belgeler.
'Khorra Oynayan Rum Erkekler ve Kadınlar' adlı resimde, kırsal bir alanda müzik yapıp geleneksel danslarını oynayan Rumlar görülmektedir.
Ayrıca "Kart Oynayan Ermeni Topluluğu" adlı resimde, bir grup Ermeni’nin kart oynarken eğlendiğini ve erkeklerin kürk yakalı kaftan gibi geleneksel kıyafetler giydiğini gözlemleyebiliriz.
"Hanımların Hünkar İskelesinde Boğaz Gezintisi" resminde zengin İstanbul halkının yaz günlerinde Boğaz'da yaptığı turları görüyoruz.
"Okulun İlk Günü" adlı resimde bir grup kadın ve okula yeni başlayan bir kızın annesi görülüyor.
Kadınların Müslüman olduğunu, dönemin kıyafet kanunlarına göre sadece Müslüman kadınların kamusal alanda sarı terlik ve renkli kıyafetler giyebileceğini görüyoruz.
Vanmour'un çizdiği üç farklı düğün teması, Rum, Ermeni ve Türk düğünlerinin arasındaki farkları sergilemektedir.
"Ermeni Düğünü" resminde Boğaz kıyısında yürüyen bir grup insan, müzisyenler ve evliliği kutsayan bir rahip görünmektedir.
"Boğaz’da Düğün" adlı resimdeki Türk düğününde tahtırevanda taşınan gelinin damadın evine götürülme anını resmedilmektedir.
"Rum Düğünü" resmi ise evde gerçekleşen bir düğün anında süslü başlığıyla oturmakta olan gelin, düğün hediyelerini kabul etmektedir.
Bu resimlerde Vanmour'un Müslümanlar ile gayrimüslimlerin giyimlerindeki ayrıntıları, kumaş ve aksesuar farklılıklarını dikkatle işlediğini görüyoruz.
Haremde Dans
Çalışmalarıyla Osmanlı toplumunun Lale Devri'ndeki yaşantısına ışık tutan Vanmour, geriye belge niteliğinde eserler bırakmıştır.
Jean Baptiste Vanmour'a ait 65 tablo, Hollanda'nın en büyük sanat koleksiyonlarına ev sahipliği yapan Rijks Müzesi'nde sergilenmektedir.
Bu içerikler de ilginizi çekebilir. 👇
Osmanlı'da Lale Devri Hangi Padişah Döneminde Yaşanmıştır?
Yorum Yazın