Kendini İnsanlığa Adamış Bir İnsan; İrena Sendlerova
Çocuğunu aldığı anne çaresizce arkalarından seslenir “Söz ver bana, çocuğum yaşayacak!” İrena bir saniyeliğine döner ve hızla cevap verir “Sana bu sözü veremem, ancak seninle kalırsa kesin öleceğine dair söz verebilirim.”
1940-43 yılları arasında Nazilerin Polonya'da yahudileri yerleştirdiği Varşova gettosundan 2.500 çocuğu kurtaran, geçmişlerini kayıt altına alan ve onlara yeni bir hayat bahşeden kadının kısa hikayesi.
Kaynaklar:
http://en.wikipedia.org/wiki/Irena_Sendler
1. Tam adı İrena Krzyżanowska, 15 Şubat 1910 yılında Otwock, Polonya'da doğdu.
2. Koyu katolik bir ailede yetişti, kendisi de iyi bir katolikti.
3. Daha yedi yaşındayken tifüsten kaybettiği babasının ölmeden önce ona söylediği, “Boğulan birisini görürsen, atlayıp onu kurtarmayı denemelisin, yüzme bilmiyor olsan bile.” sözleri onun gelecekteki yolunu aydınlattı.
4. Babası doktor ve ilk Polonyalı sosyalistlerden biriydi.
Hastalarının çoğu Yahudi olan babası, onu sosyal statüleri ve etnik kökenleri ne olursa olsun insanları sevmesi ve saygı duyması için yetiştirmişti.
5. 1930’larda öğrencisi olduğu Varşova Üniversitesi’nde, aynı sırada oturamayacakları söylenen Yahudi arkadaşlarını yalnız bırakmamak adına “Bugün ben de Yahudiyim” demiş ve okuldan atıldı.
6. Sağlık ocaklarında hemşirelik yapan İrena, Varşova Gettosu’ndaki insanlık dramına seyirci kalamayarak Almanların tifüs salgını korkusundan yararlanıp, sağlık kontrolü yapmak gerekçesiyle gettoya girip çıkmaya başladı.
7. Gettoda yaşayan çocukları oradan gizlice çıkarmak ve hayatlarını kurtarabilmek için, ambulansta sedyenin altından sırt çantalarına, kanalizasyon borularından yer altı tünellerine, el arabasındaki çuvallardan, bavullara ve hatta ceset torbalarında çocukları taşımaya kadar her yolu kullandı.
8. Getto dışına çıkarılan çocuklara sahte isimler verip, Yahudilerin yaşamamış olduğu bölgelere yerleştiriyordu.
9. Savaş sonunda ailelerinin çocuklarına kavuşabilmesi için; çocukların isimlerini sigara kağıtlarına yazıp cam kavanozlara yerleştirerek komşusunun elma ağacının dibine gömdü.
10. Jolanta kod adlı İrena Sendler, Gestapo tarafından tutuklanarak aylarca işkence gördüğü Pawiak Hapishanesi’ne atıldı.
11. Gördüğü işkenceye rağmen Zegota ekibini ele vermedi.
Zegota tarafından Alman gardiyanlara ödenen rüşvet sayesinde kolları ve bacakları kırık, bilincini kaybetmiş vaziyetteyken atıldığı odunluktan sağ kurtuldu.
12. Savaş sonunda hiçbir çocuğun ailesi hayatta kalamadığı için Zegota üyelerinden Adolph Berman 400 çocuğu İsrail’e götürdü.
Bir bölümü de yeni ailelerinin yanında yaşamaya devam ettiler.
13. İrena ise savaştan sonra da sosyal yardım kuruluşlarında çalışmaya devam etti.
14. 2007 yılında Polonya Devlet Başkanı Lech Kacyznski, İrena’yı Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterdi. Ancak ödül, 1993- 2001 yılları arasında ABD Başkan Yardımcılığını yapan Al Gore’a ve Devletler Arası İklim Değişikliği Paneli’ne verildi.
15. Yahudi çocukların hayatını kurtarmak pahasına hiç tereddüt etmeden kendi hayatını tehlikeye attı.
2500 çocuğun hayatın kurtarırken o zamanın şartlarında en akılcı yöntemlerle kimliklerini kayıt altına aldı ve bu çocukların hem geleceklerine hem de geçmişlerine sahip çıkmış oldu. Nitekim 1942 yılında İrena’nın kurtardığı 2500 çocuktan biri olan Elzbieta Eicowska bir konuşmasında İrena için “O sadece bizleri değil, çocuklarımızı, torunlarımızı ve gelecek nesillerimizi kurtarmış oldu” dedi.
16. “Ben normal olanı yaptım. Daha fazlasını yapabilirdim. Bu pişmanlık beni ölene kadar takip edecek”
17. 2007 yılında bir televizyon kanalı ile yaptığı röportajında insanlığa son nasihatini etti;
“İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra insanlığın bazı şeylerin farkına vardığını ve bir daha asla yaşanmayacağını düşünmüştük. Oysa hiçbir şeyin farkına varılmamış. Din, etnik köken ve milliyetlere dayalı savaşlar hâlâ devam ediyor. Ancak her şey farklı olabilir; yeter ki sevgi, alçakgönüllülük ve hoşgörü bizlerle olsun”.
18. İrena Sendlerova, 12 Mayıs 2008 tarihinde, 98 yaşında Varşova'da öldü.
