Kadının Mal Olarak Görüldüğü Çağ Dışı "Süt Hakkı" Adetiyle İlgili Utanç Verici Detaylar
Kadını toplumdaki yeri ile ilgili eşitlikçi mücadeleler devam ededursun, bizden çok uzakta yaşanan bambaşka gerçekler var. Başlık parası olarak bildiğimiz ve kadını tamamen ticari bir mal olarak gören kavramın bir benzerinizi anlatacağız şimdi size: Süt hakkı. Konuyu bilenlerin belki eksikleri vardır, bilmeyenler şöyle buyursun...
Anadolu'nun çeşitli yerlerinde, özellikle kırsal kesimlerde yaygın olan "başlık parası" konusunu bilirsiniz. Çok kısa tanımlamak gerekirse evlenmek isteyen erkeğin, kızın ailesine ödediği yüklü miktardaki para ya da mal diyebiliriz. Bununla ilgili onlarca Yeşilçam filmi seyretmişizdir.
Filmler yıllar öncesine ait olsa bile günümüzde hala başlık parası kavramı bazı yerlerde geçerliliğini koruyor. Örneğin Mardin'in Midyat ilçesindeki Ahmet Düzenli, sattığı yeşil nohutlarla başlık parasını toplamaya çalışan bir damat adayı olarak geçtiğimiz yıllarda haber olmuştu.
Ahmet AKKUŞ/ MİDYAT (Mardin)(DHA)
Feodal yapının kadına gösterdiği değersizliğin en net örneklerinden biri olan başlık parasını sosyologlar kız tarafına ödenen bir tazminat olarak yorumluyor. Aynı zamanda bu para, kız tarafının düğün masraflarını çıkartması için bir ödenek.
Her ne kadar adını eskisi gibi duymuyor olsak da başlık parası artık farklı bir şekilde de anılıyor: Süt hakkı. Yani evlenmek isteyen erkeğin, kızın annesi için ödemesi gereken büyütme, yetiştirme ve bugünlere getirme bedeli.
Geçtiğimiz sene bu "süt hakkı" bedelinin bazı bölgelerde 20 bin TL olduğu ama pazarlıkla 5 bin TL'de mutabık kalındığı haberlerini internette çok rahat bulabilirsiniz.
Hatta kız kardeş abladan daha önce evlenirse, abla için ödenecek süt hakkının yarı yarıya düşmesi gibi akıl almaz bir durum da var bu konuda. Çünkü abla "evde kalmış kız" olarak görülüyor. Nerden baksan tutarsızlık, nerden baksan ahmakça...
Not: Liste 2017 yılına ait.
Diyanet'in bu konudaki açıklaması ise çok net: Başlık parası ve süt hakkı diye bir şeyin İslamiyet'te kesinlikle yeri yok. Sadece nikahta geline mehir verilmesi şartı var.
Yani kısacası kadının bir geçim kaynağı olarak görülmesi ve etinden, sütünden faydalanılacak bir mal olarak konumlandırılmasının farklı bir adı süt hakkı. Kibar Feyzo'daki bu isyanın ne kadar haklı işlendiğini bir kez daha anlamak mümkün.
Bu kötü sistemin içinde yaşamak için mücadele eden ve görmezden gelinen tüm kadınlar için bir yerlerde güneş yükselecek, buna inanıyoruz.
'Ve kadınlar bizim kadınlarımız:
korkunç ve mübarek elleri
ince, küçük çeneleri, kocaman gözleriyle
anamız, avradımız, yarimiz
ve sanki hiç yaşanmamış gibi ölen
ve soframızdaki yeri
öküzümüzden sonra gelen
ve dağlara kaçırıp uğrunda hapis yattığımız
ve ekinde, tütünde, odunda ve pazardaki
ve kara sabana koşulan ve ağıllarda
ışıltısında yere saplı bıçakların
oynak, ağır kalçaları ve zilleriyle bizim olan
kadınlar,
bizim kadınlarımız...'
Nazım Hikmet
Yorum Yazın