Başörtünün 4000 Yıllık İlginç Tarihi ve Yıllar İçinde Değişen Sembolik Anlamı
Gerçekten bu kadar eski olduğunu bilmiyordum!
Günümüzde inançlı kadınlar tarafından kullanılan türban aslında hiç de yeni bir örtünme biçimi değil.
Zaten tarihe baktığımızda bunun çok eskiye uzandığını görüyoruz ama örtünme sadece bununla kalmıyor.
Örtünme sadece İslam'da değil Hristiyanlık'ta rahibelerin, Yahudilik'te de kadınların örtündüğünü görürüz.
Peki aslında örtünmenin sebebi ve çıkış noktası tam olarak neydi? Günümüzde kadınlar bağlı oldukları ve inandıkları dinin kuralları için örtünürken geçmişte bu durum nasıldı?
Örtünme 4000 yıl önce aslında bir saygı ve statü simgesiydi.
Babil İmparatorluğu'nda köleler ve soylu bir aileden gelmeyen kadınların başları açıkken sadece kraliyet ailesine mensup olanlar, zenginler ve soylular başlarını örtüyordu.
Bu örtünme sadece bir tül veya bez ile olmuyordu, tıpkı Antik Mısır'daki gibi kadınlar kafalarına saçlarını kapayacak şeyler de takabiliyordu.
Genellikle aşırı süslü ve işlemeli parçalar tercih ediyorlardı. Saçlarını örterek halktan ayrılıyor ve saygı değer biri olarak konumlanıyorlardı.
Tabii örtünme sadece halkı sınıflandırmak ve soylu sınıfını öne çıkarmak için kullanılan bir yöntem değildi, coğrafi bölgelere göre bir ihtiyaç halini de alabiliyordu.
Güneşten, sıcaktan ve kumdan korunmak için belirli bölgelerde kadın ve erkekler saçlarını ve kafalarını örtmeyi tercih ediyordu ama genel olarak bakıldığında örtünme dünyanın pek çok yerinde soyluluğun sembolüydü.
İlk başörtüsünün Sümerler tarafından ortaya çıkarıldığı düşünülüyor, zaten kadına önem veren bir topluluk olduğunu düşününce taşlar iyice yerine oturuyor.
Kadınların boşanma hakkının olması Sümerler'i dönemin diğer topluluklarından ayırıyordu. Kadının yeri toplumda oldukça önemliydi. Bu yüzden de kadının değerli ve önemli olduğunu göstermek için kadınların bir saygınlık belirtisi olarak başörtüsü kullanması bekleniyordu.
Sonraki imparatorluklarda da başörtüsü uygarlığın sembolü olarak yer aldı ve soylu, hak eden kadınlar başlarını örttüler.
Örneğin, bu çizim Bizans döneminden ve o zaman dahi kadınların örtünmesi soyluluğun sembolü olarak karşımıza çıkıyor.
Bir yandan da tek bir örtü ile kendilerini halktan ayırarak ekstra masraf yapmaktan da kurtuluyorlardı.
Yoksa diğer türlü pahalı mücevherler, şapkalar, bilezikler ve kıyafet takmaları gerekiyordu. Oysa bir örtü ile elit kesimden olduğunu fark ettirebiliyordunuz.
Sonradan ortaya çıkan dinlerde ise kimin hangi dine mensup olduğu anlaşılsın diye farklı örtünme biçimleri tercih edilmişti.
Diğer kişilerden inandığı din bazında ayrıldığı ve üstün olduğu anlaşılsın diye soyluların tercih ettiği başörtü geleceği kolaylıkla bu dönemde de kabul edildi.
Böylece başını örtme hakkı sadece elit kesime değil iman eden kadınlara da verilmiş oldu.
İnanan kesim de böylece halktan ayrıldı ve farklı bir şekilde konumlanmaya başladı.
4 bin yıl önce rahibeler de ikiye ayrılıyordu ve başörtüsü takma hakkı burada da sadece bir grup rahibede oluyordu ve onlar diğerlerinden üstün sayılıyordu.
O dönemde tamamen kendini Tanrı'ya adamış rahibeler 2 gruba ayrılıyorlardı. Her 2 grup da halk için değerli ve üstündü ama bir grup hayatı boyunca kimse ile birlikte olmayıp sadece rahiplere yardım ederken diğer grup bedenini halka sunuyordu. Bu gruba mabet fahişesi dense de onlar da halk için çok değerli ve saygı duyulan kişilerdi. Bedenlerini halk için sunmaları da tamamen inandıkları dinin bir gerekliliğiydi.
Mabet fahişeleri denen vücudunu halka sunan bu rahibeler örtünme hakkına sahipti çünkü onlar diğer rahibelerden daha üstündü.
Yapabilecekleri en son fedakarlığı yapıp bedenlerini dahi sunmuşlardı bu yüzden de onların örtünme hakları vardı. Bu rahibeler tapınağa gelen ve evli olmayan erkeklerle ücretsiz bir şekilde birlikte oluyor ve asla evlenmemeye yemin etmiş rahiplerle de yatıyorlardı.
Sonrasında bu başörtüsü tüm rahibelere bir hak olarak verildi.
İslam'a baktığımızda ise ilk yıllarda kadınların başını örtmediğine dair kayıtlar bulunuyor, yani İslam'a da örtü daha sonradan gelmiş.
Arap yarımadası sıcak olduğu için o dönemde kadınlar Afrika yerlilerine benzer şekilde daha açık dolaşıyorlarmış. Örtünme ile ilgili ayetler de Müslüman kadınların mahrem yerlerinin kapatılması (göğüs, bacak gibi) için inmiş.
Hala başörtüsünün zorunlu olup olmadığı tartışılmaktadır.
Örtünme yine İslam'da da inanılan dini belli etmek için kullanılıyordu, bunun yanı sıra İslam'ın yayılması ile birlikte dine katılmak isteyen kişilere başörtü toplumda ayrıcalık sağlıyordu.
Bu uygulama diğer pek çok dinde de vardı. O dine geçen kişi toplumda örtü takmaya hak kazanıyor ve toplumdan ayrılıyordu.
Yani aslında başörtü İslam ile birlikte gelen bir olgu değildi, tarihi 4 bin yıl öncesine kadar dayanıyordu.
Kişiyi toplumdan ayrıştıran, bir soyluluk belirtisi olan örtü zaman içerisinde dinlere de uyarlanmıştı.
Yorum Yazın