Fotoğrafta Etik Tartışması: Rahatsız mı Oldunuz?

Mülteci krizinin akışını değiştiren 3 yaşındaki Aylan Kurdi’nin fotoğrafının kullanılmasının ne kadar etik olduğuna dair yürütülen tartışmalar, Türkiye’de deklanşöre basan üç önemli isme soruldu. 

Çok zor koşullar altında Akdeniz’i geçen yüz binler, yaşamlarının en tehlikeli yolculuğu sırasında hayatını kaybeden binler, savaşların ve çatışmaların ortasında çocuklarının hayatını kurtarmak için ölümü göze alanlar, Avrupa’nın büyük şehirlerinde saldırıya uğrayan mülteci kampları, sınırlarda yaşanan çatışmalar…

Bütün bu rakamların ve haberlerin ortasında bütün dünyayı nefessiz bırakan bir kare… Tek bir kare, dünyayı sessizliğe gömen ve bu sessizliğin ortasında harekete geçiren… Bir fotoğraf ki bir süre önce Filistinli bir kız çocuğuna Almanya’yı terk etmesi gerektiğini söyleyen Almanya liderini yüz binlerce mülteciyi almaya ikna etti.

Bedeni Bodrum kıyılarına vuran 3 yaşındaki Aylan Kurdi’nin fotoğrafı, mülteci krizinin simgesi haline gelerek Batılı siyasetçilerin sonunda harekete geçmesine neden oldu. “İnsanlık kıyıya vurdu” etiketiyle sosyal medyada çokça paylaşılan bu kare, fotoğrafın ne kadar güçlü bir araç olduğunu tekrar hatırlattı herkese.

Aylan’ın fotoğrafının basın kuruluşları tarafından kullanılmasının ne kadar etik olduğu ise çokça tartışıldı. Almanya’dan Bild gazetesi, bu tartışmalara gazeteyi bir gün fotoğrafsız basarak yanıt verdi.

Bütün bu tartışmaların ortasında  Business HT'den Özge Özdemir, sözü fotoğrafçılara ve foto muhabirlere bırakmış.

Aylan Kurdi'nin fotoğrafı kesinlikle kullanılmalıydı çünkü bazı fotoğraflar vardır ki insanlık tarihinde yarattığı etki ile her zaman hatırlanacaktır. Bana göre Aylan Kurdi'nin fotoğrafı kesinlikle bugüne kadar çekilen ikonik fotoğraflar arasında yerini almıştır. Fotoğrafın çekildiği gün gazetede fotoğraf gündemini hazırlıyordum ve fotoğrafı gördüğümde çok etkilendim.

Bu dramı anlatan belki de en güçlü fotoğraf olduğu ve insanlara vicdan muhasebesi yaptıracak bir kare olduğu düşündüm. Nasıl Vietnam’da albayın öldürdüğü tutsak, yine Vietnam savaşında bombardımandan kaçan kız çocuğu, Halepçe katliamında Ramazan Öztürk'ün ölen anne ile kızının fotoğrafı ve Kevin Carter'ın Sudan'da akbabanın yanında çektiği ölmek üzere olan aç çocuk fotoğrafı insanların zihinlerine kazınmış olarak kaldıysa, Aylan Kurdi'nin fotoğrafları da kesinlikle unutulmayacak ve her baktığımızda insaniyet, vicdan gibi kavramları tekrar tekrar sorgulatacaktır.

Yürütülen tartışmalara baktığınız zaman şunu fark ediyorsunuz, konu Aylan'ın ya da mültecilerin yaşadığı durumun yansıtılmasından çok, bir ceset fotoğrafının yayınının rahatsız edici olup olmadığı gibi bir alana taşınıyor.

Bir tarafta birilerinin yemek masasında o fotoğrafı görüp rahatsız olması veya reklam veren şirketlerin ürünlerini böyle bir kare ile yan yana görmek istememesi, diğer tarafta insanlığın gerçekleri görmesi, yaşanan bir acının farkına varması ve sonucunda bir an önce tanık olunan acıların giderilmesi için çaba gösterilmesi.

Bu kareden rahatsız mı oldunuz? Gerçekleri görmekten aynı atmosferde bu gerçeklikle yaşamaktan rahatsız mı oldunuz? Olun... Olun ki uyanın... Foto muhabir, her zaman doğrunun ve insanlığın yanında olmalı. Gerçeklere gözümüzü kapatarak insanlığın yanında yer alamayız.

Eğer gazeteciysen haber değeri taşıyan bütün görüntüleri kullanırsın. Bu fotoğrafın kullanılması üzerinden etik tartışması yapılması bence anlamsız. Bu fotoğrafın tarihi değiştirip değiştirmediğini bilmek için henüz erken. Ama Avrupa ülkelerinin mültecileri kabul etmeme durumunu değiştirdiği kesin. Yani mültecilerin kaderini değiştirdiği kesin.

Fotoğraf tarihin değişmesinde, yazılmasında tabii ki de önemli bir etken. Gerçi günümüzde video daha ön planda bu anlamda ama geriye dönüp baktığımızda birçok fotoğrafın olayların akışının değişmesinde ne kadar etkili olduğunu görürüz.

Kaynak: Business HT