Eğer Bir Yere Dokunduğunuzda Elektrik Çarpıyorsa Dikkat Edin! Doktorlar "Patlamalar" Konusunda Uyarıyor...
Ara sıra birine dokunduğumuzda ya da bir yere temas ettiğimizde elektrik çarparız. Bu çarpmanın etkisini bazen hafif bazen de güçlü bir şekilde hissederiz. Peki, neden elektrik çarptığımızı hiç düşündünüz mü? Birçoğunuzun 'Statik elektrikten.' dediğini duyar gibiyiz. Elbette bunun sebebi statik elektrikten kaynaklanıyor. Ancak statik elektrik deyip geçmeyin çünkü zararı büyük olabilir! Gelin, konuyu daha detaylı bir şekilde ele alalım.
Elektrik vücudumuzda nasıl meydana gelir?
Statik elektriklenmeyi yani durgun elektriği hepiniz duymuş olmalısınız. Sürtünme ve bulunulan ortam nedeniyle oluşan elektrik, insan vücudunda birikir. Bunun yanı sıra vücudumuz da kendi kendine elektrik üretir. Dış kısmı potasyum, iç kısmı ise sodyum sıvısı ile kaplı olan trilyonlarca hücre; görevini aynı anda yerine getirir. İşte bu hücrelerin etrafında elektriksel gerilim farkı oluşur.
Vücudumuzun ürettiği elektrik miktarı ne kadar?
Hücrenin dışındaki yük miktarı ile içindeki yük miktarı arasındaki fark, 50 milivolt. Vücudumuzun ürettiği elektrik ise 40 Wattlık bir ampulünün aydınlatmasına yetecek seviyede enerjiye sahip.
Vücudumuzda elektrik birikmesine sebep olacak şeyler neler?
Bazı nesnelerle temas ettiğinizde elektrik ile yüklendiğinizi hissedebilirsiniz. Örneğin saçınıza balonu sürterseniz saçlarınız elektriklenir. Benzer şekilde sentetik ve yünlü kazak gibi giysiler, vücudunuzdaki elektrik yükünün artmasına neden olur. Ayrıca günümüzde üretimi bir hayli artan plastik ayakkabılar da elektriği vücudumuzda tutar ve vücutta biriken elektriğin atılmasını engeller.
Topraklama hangi bölgede başlar?
Elektriğin boşalmasını sağlayan yani topraklamayı yapan bölge ise ayaklarımız. Giydiğimiz plastik ayakkabılar topraklamayı engeller ve elektrik hiçbir şekilde dışarı aktarılamaz. Böylece topraklama gerçekleştirilememiş olur. Eğer topraklama yapmazsak bir kişiye ya da iletken bir bir cisme dokunduğumuz anda vücudumuzdan binlerce voltluk bir elektrik boşalımı gerçekleşir. Bu yüksek gerilim genellikle sızlama ya da hafif bir uyuşukluk olarak hissedilir.
Kimler elektriği daha çok toplar?
İnce saç teline sahip olan insanlar statik elektriklenme ile daha çok karşılaşır. Bu nedenle saçlarını yıkadıklarında kurutma işlemini fön makinesi yapmamaları, havluyla kurutmaları ya da saçlarının kendi kendine kurumasına izin vermeleri tavsiye edilir. Ayrıca elektronik cihazlarla sık temas edenler de statik elektriklenmeye daha fazla maruz kalırlar.
Uzmanlar statik elektrik hakkında ne düşünüyor?
Statik elektrik çarpmasının kimi zaman 8 ila 10 bin volt gerilime çıkabileceğini dile getiren uzmanlar, bu elektrik yükünün ciddi bir tehlike oluşturmadığının da altını çiziyor. Çarpmanın normal koşullarda hafif sızlama ile rahatsızlık vermesi dışında bir yan etkisi olmadığını ancak elektronik cihazlar, patlayıcı ve yanıcı maddeler ile çalışan insanların statik elektriğe daha çok dikkat etmesi gerektiğini dile getiriyorlar.
Peki; elektronik cihazlar, patlayıcı ve yanıcı maddelerin bulduğunu ortamda çalışanlar ne yapmalı?
Akaryakıt istasyonu gibi yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin bulunduğu yerlerde çalışan kişiler statik elektrik ile yüklenirse hemen bu elektriği boşaltmalı. Aksi takdirde akaryakıtın patlamasına neden olabilirler. Elektronik cihazların yoğun bulunduğu ortamda çalışan biri ise hassas cihazların bozulmasına neden olabilir. Böyle yerlerde çalışan kişiler, bu tür facialara sebebiyet vermemek için statik elektriği boşaltacak yollar aramalı. Topraklama yapamıyorlarsa karbon yapılı bir bileklik takabilirler ya da elektriği toprağa iletebilecek, plastik olmayan bir ayakkabı giyebilirler.
Kendimizi statik elektrikten nasıl koruruz?
Zaman zaman çok can yakıcı olan statik elektrik çarpmalarından korunmak ise aslında oldukça kolay. Bunun için sık sık toprağa basabilirsiniz. Eğer böyle bir imkânınız yoksa altı lastikli ayakkabı giymemeyi tercih edebilirsiniz. Böylece giydiğiniz ayakkabı vücudunuzda biriken elektriğin kolayca topraklanmasını sağlar. Ayrıca su ile bolca temas etmek de elektrik yükünü azaltır. Yaz aylarında denize daha sık girebilir, soğuk günlerde ise her gün duş alabilirsiniz. Bunların yanı sıra sentetik, naylon ya da yün ile üretilen kıyafetleri tercih etmemek ve evin her yerinde halı kullanmamak da vücutta statik elektriğin birikmesini minimum seviyeye indirir.
Yorum Yazın