Dünyanın En Güçlü İnsanı John D. Rockefeller Nasıl Amerika'nın İlk Milyarderi Olmayı Başardı?
Amerika'nın ilk milyarderi statüsünü kazanan John D Rockefeller'in hayatı ve girişimleri oldukça etkileyici. Bu genç girişimci nasıl oldu da böylesine büyük bir servet kazandı? Olayı bütün detayları ile inceliyoruz.
Bugün dünyada birçok milyarder olsa da geçmişte o kadar da kolay bir başarı değildi.
Tarihin ilk milyarderininse petrol ile bu başarıya ulaştığını söylesek şaşırmazsınız diye düşünüyoruz. Peki, kimdi bu başarılı iş insanı?
John D Rockefeller, yeni doğan petrol endüstrisini kontrol altına alarak Amerika'nın en zengin insanlarından biri oldu.
40 yaşına geldiğinde endüstrinin çoğunu kontrol altına alan Rockefeller'ın Standard Oil Şirketi, ülkedeki en güçlü petrol rafinerisi haline geldi ve ona bir gün içinde binlerce dolar kazanma olanağı sağladı.
John D Rockefeller, Temmuz 1839'da Richford, New York'ta doğdu.
Babası gezgin bir satıcı ve dolandırıcıydı, annesi ise Rockefeller'a çalışma ve finans konularında eğitim veren dindar bir kadındı. 14 yaşında ailesiyle birlikte Cleveland, Ohio'ya taşındı. Yakındaki çiftliklerde çalışmaya başladı ancak gereken fiziksel iş yükünü sevmedi. 1855 yılında mezun oldu ve Cleveland şehri çevresinde muhasebe pozisyonları aramaya başladı.
Rockefeller, iş insanı olarak ona daha sonra fayda sağlayacak bir aritmetik yeteneğine sahipti.
Rockefeller, Folsom's Mercantile College'da eğitim almayı seçti ve burada yazı ve muhasebe uygulamaları ve işlemleri üzerine eğitim aldı. Birkaç iş bulma girişiminden sonra, bir tüccar şirketi olan Hewitt and Tuttle tarafından yardımcı muhasebeci olarak işe alındı.
Burada muhasebe uygulamalarını öğrendi ve şirketteki ticari girişimlerine katılmaya başladı.
1859'da Rockefeller, Hewitt and Tuttle'den ayrılarak kendi iş fırsatlarını aramaya gitti. Maurice B. Clark ile bir iş girişimine girdi ve toplamda 4 bin dolar yatırım yaparak Clark ve Rockefeller şirketini kurdular. Clark ve Rockefeller, komisyon tüccarlarıydı ve çoğunlukla basit ürünler satıyorlardı. Amerikan İç Savaşı sırasında federal hükümete et, tahıl ve saman satarak önemli karlar elde ettiler.
Rockefeller, her zaman yeni iş fırsatları arayan ve karlarını artırmak isteyen becerikli bir iş insanıydı.
İlk petrol rafinesi, Edwin Drake tarafından Ağustos 1859'da Titusville, Pennsylvania'da açıldı. Rockefeller, yeni filizlenmekte olan petrol endüstrisindeki bu fırsatı değerlendirmeye karar verdi. Clark ve Rockefeller, petrol rafine işini kurmak için Samuel Andrews ile ortaklık kurdu. Rockefeller, 1865'te Clark'ın hissesini satın almasının ardından şirket Rockefeller ve Andrews olarak adlandırıldı.
Rockefeller, kendi petrol rafinajı kurulumunu düşük maliyetle oluşturmak için tam zamanında petrol endüstrisine girdi.
Hedef, olabildiğince verimli olmak ve olabildiğince az masraf çıkarmaktı. Bu, Standard Oil Şirketi'nin zamanla rakiplerini satın almasına veya işten çıkarmasına olanak sağladı.
John D. Rockefeller ve ortakları, 1871'de tutarsız fiyat gidişatını durdurmak ve endüstride daha fazla kontrol sahibi olmak için petrol rafinajı şirketlerini ele geçirme planları yaptılar.
Gelecek on yıl boyunca Rockefeller, rakiplerine bir anlaşma yaparak onları satın alma teklifleri yaptı. Tüm tarafları memnun etmek için Rockefeller, rakiplerine kendi firmalarının değerine denk gelen Standard Oil Şirketi hissesi verdi. Bazı petrol rafinerisi sahipleri ise Standard Oil Şirketi'nde yönetici pozisyonlarına getirildi. Yalnızca bir yıl içinde Rockefeller, Cleveland'daki petrol rafinerilerinin çoğunu başarıyla satın aldı.
Rockefeller'ın bir sonraki iş hamlesi, Standard Oil şirketini Ohio dışına genişletmek ve taşıma maliyetlerini azaltmak için demiryolları ile anlaşmalar yapmaktı.
Böylece firma, Pennsylvania'daki petrol rafinerisi firmalarıyla birleşmeye başladı. Ayrıca petrol boru hatları satın aldı. 1870'lerin ikinci yarısında, Rockefeller, Empire Taşımacılık Şirketi'nin (ETC) çoğu mülkiyetini satın aldı. ETC, Pennsylvania Demiryolu'nun bir yan kuruluşuydu ve boru hatları, tank vagonları ve New Yorkta terminallere sahipti. Bu sırada Rockefeller, Pennsylvania Demiryolu ile bir anlaşmaya da sahipti. Bu demiryolu, Standard Oil'in petrol sevkiyatları taşıyordu. Ayrıca Erie Demiryolu, Baltimore ve Ohio ve New York Central gibi diğer büyük demiryolları ile anlaşmalar yaptı.
Ohio Senatörü John Sherman, 1890'da çeşitli endüstrileri ele geçiren tekelcilere son vermek için Sherman Antitröst Yasası adlı bir yasa önerdi ve Temmuz 1890'da bu yasa meclisten geçti.
Bu yasa ile federal hükümet, endüstrileri ele geçiren ve rakiplerini iflas ettiren tekelci şirketleri parçalamak için müdahele edebiliyordu. Sherman Yasası ilk başta tam anlamıyla işe yaramadı. 1895'teki United States v. E. C. Knight Company davasında American Sugar Refining Company ile başarısız oldu. Ancak yıllar geçtikçe, yasa daha da başarılı oldu. Bu yıllarda, Başkan Theodore Roosevelt, tekelciliği dağıtma konusundaki kararlılığı nedeniyle genellikle 'Trust Buster' olarak anıldı.
Standard Oil Trust, Ohio genel avukatı David K. Watson, şirkete karşı Sherman Antitröst yasalarını ihlal ettiği gerekçesiyle dava açtığında sıkıntıya düştü.
Standard Oil dava kaybetti, ancak karar bozuldu. Yine de Standard Oil'in çözülmesi emredildi ve böylece firma birkaç bağımsız şirkete ayrıldı. Ancak, firmalar hala birlikte çalışıyordu ve birçoğu Standard Oil adını kullanmaya devam etti. Orijinal Standard Oil Şirketi, başladığı yer olan Ohio'da kaldı.
Şirketin tasfiyesinden doğan birçok kuruluş daha sonra daha büyük firmalarla entegre oldu veya birleşti.
Bugün ExxonMobil, Chevron ve BP gibi büyük petrol şirketleri bunlar arasında yer alıyor.
Rockefeller, bu durumdan sonra tüm iş çıkarlarını satıp emekli olmayı tercih etti.
Şirketi başarılı bir şekilde bölündükten sonra, 1916 yılında Rockefeller, Amerika'nın ilk milyarder statüsünü kazandı.
İlginizi çekebilir:
Yorum Yazın