Ciltte Beyaz Lekelerin Oluştuğu, Stres Tarafından Tetiklenen Bir Hastalık: Vitiligo
Ciltte beyaz leke sık olmasa da karşılaştığımız hastalıklar arasında yer alıyor. Vücutta beyaz lekeler oluşması tabii ki oldukça rahatsız edici bir şey.
Bugün sizlerle deride beyaz lekelerin oluşması hastalığını, yani vitiligoyu inceleyeceğiz. 'Vitiligonun nedenleri nelerdir', 'Tedavisi var mıdır', 'Sağlığı ne derece tehdit eder, Vitiligo olmayan beyaz lekeler var mıdır?, VÜcutta yuvarlak beyaz lekeler ne anlama gelir?' gibi soruların cevaplarına gelin hep beraber bakalım.
Vitiligo hastalığı özetle, deriye rengini veren pigmentlerin kaybı nedeniyle deri üzerinde beyaz renkli lekelerin oluşması durumu.
Bu lekeler boyut ve şekil olarak oldukça farklı olabilir, vücudun her yerinde görülebilir, her yaşta ortaya çıkabilir. Özellikle koyu ten rengine sahip insanlarda daha belirgin oluyorlar renk farkı nedeniyle.
Vitiligoya neyin sebep olduğu bilim insanları tarafından tam olarak hala çözülebilmiş değil.
Araştırmalar, vitiligonun otoimmün bir hastalık olabileceğini düşünüyor. Bu tür hastalıklar, bağışıklık sisteminizin hatalı bir şekilde kendi vücut hücrelerinize saldırmasıyla ortaya çıkıyorlar.
Vitiligonun da tam olarak böyle, yani deriye rengini veren melanin pigmentlerinin bağışıklık sistemi tarafından yok edilmesi nedeniyle ortaya çıktığı düşünülüyor. Melanin pigmentlerinin kendi kendilerini yok ettiğini düşünenler de bulunuyor.
Peki bağışıklık sistemi neden melanin pigmentlerine saldırıyor, yani vitiligonun nedeni ne?
'Vitiligo genetik mi', 'Vitiligo stresten mi olur' gibi pek çok soru var bu konuda. Uzmanlara göreyse ikisi de olabilir.
Nitekim bazı araştırmacılar, bir veya birkaç genin varlığının, insanların vitiligo hastalığına yakalanma ihtimalini artırıyor olabileceği düşünülüyor. Birçok araştırmacı ise aşırı stres veya heyecan yapılan tek bir olayın bile bağışıklık sisteminde dengesizlik yaratarak, vitiligoya neden olabileceği fikrinde birleşmiş durumda.
Yine de dediğim gibi, henüz bilimsel olarak kanıtlanmış bir neden yok elimizde.
Bununla beraber, hipertiroidizm gibi başka otoimmün hastalıkları olan insanların veya anne babası vitiligo olan çocukların, bu hastalığa yakalanma ihtimali biraz daha yüksek.
İşin kötü tarafıysa, vitiligonun henüz bir bilimsel çözümü de yok. Yani genelde 20'li yaşlarda olmakla birlikte her yaşta ortaya çıkabilen, ırk veya cinsiyet fark etmeksizin herkeste çıkması eşit ihtimalli olan bu hastalığa yakalananlara bilim henüz kesin bir yardımda bulunamıyor.
Vitiligo sonucu çıkan beyaz lekeler, vücudun güneş gören yerlerinde daha çok oluşuyor.
Genel olarak el, ayak, kollar, yüz ve dudaklarda çıkmalarına rağmen; vücudun diğer yerlerinde de ortaya çıkabiliyorlar.
Bununla beraber vitiligo olan insanların, saçlarının beyazlaması daha erken yaşlarda meydana geliyor.
Vitiligo sonucu oluşan beyaz lekelerin vücudun diğer yerlerine sıçrayıp sıçramayacağını kesin olarak söylemek imkansız.
Örneğin bazı insanlarda, böyle bir durum olmuyor ve lekeler vücudun her yanına yayılmıyor; ama genel olarak bakmak gerekirse bu lekelerin vücudun diğer yerlerine sıçraması daha olası. Bazı kişilerde bu durum oldukça yavaş gerçekleşirken, bazılarında ise birdenbire lekeler artabiliyor.
Pek çok insan yoğun stres sonrasında bu lekelerin vücudun diğer yerlerine hızla sıçradığını belirtiyor.
Bu da stresin, dolaylı veya direkt olarak vitiligo ile ilgili olduğu iddiasını bir hayli güçlendiriyor.
Bunun yanı sıra beslenme bozukluklarının da vitiligo hastalığının ortaya çıkmasında önemli olabileceği ifade ediliyor. Bağışıklık sistemini etkileyecek şekilde dengesiz beslenmek, şekerli ve unlu mamulleri sık sık tüketmek, yeterince sebze ve meyveyle beslenmemek, aşırı alkol tüketmek, sigara içmek gibi bazı nedenlerin vitiligo oluşumunda etkili olabileceği düşünülüyor.
Vitiligonun henüz kesin bir çözümü maalesef yok.
Bununla beraber, denenen ve önerilen pek çok çözüm önerisi mevcut elbette. Doktorlar, lekelerin sayısına ve büyüklüğüne göre, kişiye özel tedavi yöntemleri sunuyorlar.
Bu çözümler arasında krem kullanımı, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesine yönelik immünoterapi tedavisi, ağızdan alınan ilaçlar veya derinin kalan yerlerindeki renk pigmentlerini de kaldırmak gibi yöntemler bulunuyor.
Eğer lekeler küçükse ve ameliyat tercih edilmişse, vücudun pigmentlere sahip farklı bir yerinden deri alınıp vitiligolu bölgeye taşınabiliyor. Bunların dışında lekeler küçükse, dövme yaparak üstünü kapatanlar da bulunuyor.
Özetle vitiligo, uzmanlara göre bağışıklık sistemi ve stresin etkileşiminden ortaya çıkıyor gibi görünüyor.
Her ne kadar net bir çözümü olmasa da, bazı durumlarda tamamen bile ortadan kaldırılabildiği de görülmüş durumda. Yani durum, bütünüyle ümitsiz değil. Doktor kontrolünde düzenli ve sabırlı bir terapiyle, vitiligodan kalıcı olarak kurtulmak kesin olmasa bile mümkün.
Son olarak vitiligoya sahip kişilerin, güneş yanıklarından korunmak için daha dikkatli olmayı unutmamaları gerektiğini belirtelim ve yazımızı noktalandıralım. Bilimle kalın!