Değirmenin Suyu Nereden Geliyor? 12 Maddeyle IŞİD’in Farklı Finansal Kaynakları
Silahlar, jeep’ler, militan maaşları, propaganda videoları, militan yetiştirme okulları, militan barındırma ve besleme giderleri, yurtdışına çıkış; tüm bunlar ciddi miktarda maddi kaynak gerektiren şeyler. IŞİD’in Paris’teki son terör saldırısı düşünüldüğünde, örgütün maddi olarak hiç de zor durumda olmadığı aşikar. Hatta ABD Maliye Bakanlığı müsteşarı David Cohen, IŞİD’i muhtemelen dünyanın bugüne kadarki en zengin terör örgütü olarak tanımlıyor.
IŞİD, bilegeldiğimiz tüm terör örgütlerinden çok daha fazla, çeşitli ve önlenebilmesi zor kaynaklardan para sağlıyor. Bu durum, bir kaynak bir şekilde kapanır / azalırsa örgütün faaliyetlerine aynen devam edebilmesini sağlayan bir avantaj.
Peki bu değirmenin suyu nereden geliyor?
1. Petrol
Suriye ve Irak’ta ele geçirdiği bölgelerdeki petrol rezervleri IŞİD’in finansal kaynaklarından biri. Petrol uzun zaman gayri resmi kanallardan neredeyse törenler eşliğinde geçti. Fakat 2014’ten beri özellikle ABD tarafından IŞİD’in kaçak petrol ticaretine, rafinerilerine ciddi müdahaleler olmakta. Yukarıdaki haritada petrol rezervleri yeşil, rafineri ve boru hatları mor renkle belirtilmiş.
Örgüt petrolü genellikle küçük ve mobil rafinerilerde işliyor ve rapora göre TIR’larla Türk sınırına gönderiyor. The Boston Globe’a göre, bu petrolün bir kısmı alıcılar tarafından, IŞİD’in Suriye’de savaştığı Esad’a satılıyor. (Yine rapora göre petrol kaçakçıları koordinasyon için genellikle What’s App kullanıyor.)
Örgütün petrolden kazandığı paranın azalmasındaki bir diğer neden de, bunu işleyecek mühendis ve teknisyenlerin bölgeleri terk etmiş / öldürülmüş olması. Hatta örgüt lideri Ebu Bekir El Bağdadi 2014 Temmuz’da bir video yayınlamış, bilim adamı, mühendis, doktor gibi meslek gruplarına IŞİD’e katılma çağrısı yapmıştı.
2. Vergiler / haraçlar
IŞİD ele geçirdiği bazı bölgelerde, bölgenin normal normlarına göre vergi
topluyor ancak pek çok yerde bu durum daha ziyade haraç almak şeklinde.
Bu maddedeki gelirleri ürün satışı, elektrik, su, telekomünikasyon, bankadan para çekme komisyonları, çalışan maaşları, IŞİD kontrolündeki bölgelere giren TIR’lar ve cizye (gayrimüslimlerden alınan vergi) gibi alanlardan toplanan vergi ve haraçlar oluşturuyor. T. Reuters bu gelirin 360 milyon dolar civarı olduğunu tahmin ediyor.
3. Fidye için insan kaçırma
A U.N.’nin Ekim 2014 tarihli raporuna göre IŞİD geçtiğimiz yıl sadece bu maddeden 35-45 milyon dolar kazanç elde etti. ABD ve İngiltere bunun üzerine, teröristlere fidye ödemeyi kanunen yasakladı. Her ne kadar bu durum mağdur aileler açısından zalimce görünse de, ondan beridir bu 2 ülkede insan kaçırma olayları azalmış.
4. İnsan Ticareti
IŞİD’in Yezidi ve Şii-Türkmen gibi azınlıklar başta olmak üzere, hakimiyeti altındaki topraklarda kadın ve kız çocuklarını eş veya seks kölesi olarak sattığı biliniyor.
5. Zengin bağışçılar
Diğer pek çok terör örgütünün aksine, bu madde IŞİD için en önemli kaynaklardan biri değil; ancak yine de ciddi bir gelir kapısı.
Tahminler IŞİD’in 2013-2014 arasında Suudi Arabistan, Katar, BAE ve Kuveyt’li iş adamları, zengin aileler ve diğer bağışçılardan 40 milyon dolar topladığı yönünde. Bu bağışların pek çoğunun sebebi ise söz konusu bağışçıların Beşar Esad yüzünden duyduğu korku ve endişe. Hatta Brooklyn Institution’ın araştırmasına göre bu bağışçılar IŞİD’den çok, bölgede Esad’a karşı savaşan asi grupları destekliyor.
(Bu durum ortaya çıktıktan sonra bu ülkelerden yalnızca Suudi Arabistan IŞİD, El Kaide vb terör örgütlerine finansal desteği suç kapsamına aldı.)
6. Tarihi ve antika eser satışları
Örgütün yılın başından bu yana 4,500 civarında müze, antik kent, özel koleksiyon, arkeoloji bölgesi gibi yer ele geçirdiği tahmin ediliyor. Fakat elbette IŞİD buralarda önüne gelen her şeyi kırıp talan etmiyor. Maddi değeri yüksek eserler Türkiye ve Ürdün üzerinden Avrupa ve diğer gelişmiş ülkelere satılıyor.
Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitü’sünden Matthew Levitt, bu maddenin IŞİD’e getirisinin 100 milyon doların üzerinde olduğunu tahmin ettiğini söylüyor.
7. Irak bankaları
IŞİD’in bugüne dek zorla el koyduğu kuzey ve batı bölgesi Irak bankalarından, 2014 yılında yarım milyar dolar nakit elde ettiği tahmin ediliyor.
ABD’li bir istihbarat memuru The Guardian’a verdiği röportajda şöyle diyor: “Musul’dan önce tüm varlıklarının toplamı 875 milyon dolar civarındaydı. Musul’dan sonra bunun üzerine 1,5 milyar dolar ilave edin…”
8. Yağmalanan eşyanın satışı
IŞİD yağmaladığı pahalı arabaların, silah ve mühimmatın, mobilyanın, jeneratörlerin, mücevherin, inşaat malzemelerinin vb. bir kısmını kendine saklarken, bir kısmını da satıyor.
9. Emlak
IŞİD, öldürdüğü veya bölgeden kaçırdığı insanların taşınmaz mülklerini kiralıyor / açık arttırma ile satıyor. Bu mülklerin sahipleri arasında Irak polis ve asker kuvvetleri mensupları, devlet görevlileri, politikacılar, yargıçların yanı sıra, doktorlar gibi maaşı iyi mesleklerden insanlar var.
10. Yabancı ülke vatandaşı militanlar
IŞİD’e katılmak üzere ülkelerinden ayrılan her bir militan, yanında getirebildiği kadar çok nakitle geliyor. Elbette bu diğer tüm kaynaklar içinde biraz devede kulak.
11. Fosfat, sülfür
IŞİD’in kontrolündeki alan bu iki doğal kaynak açısından oldukça zengin. Thomson Reuters, fosfatın tek başına yıllık 50 milyon dolar; sülfirik ve fosforik asitin ise yıllık 300 milyon dolar getireceğini hesaplamış.
12. Tarım
Irak ve Suriye’de özellikle buğday ve arpa yetiştirilen birçok verimli tarım arazisi şu an IŞİD kontrolünde. Bahsedilen hasat miktarı T. Reuters’e göre şöyle: El altından %50 indirimle bile satılsa, IŞİD’e yıllık 200 milyon doların üzerinde bir gelir sağlıyor.
Suriyeli bir mülteci The Washington Post’a verdiği röportajda, IŞİD’in her ailede toplam hasatın %10’una el koyup kendi değirmenlerinde öğüterek yerel alıcı ve fırınlara sattığını söylüyor.
BU İÇERİĞE EMOJİYLE TEPKİ VER!