Cinleri ve Tuhaf Yaratıkları Resmeden Muhammed el-Kazvînî'nin 23 İlginç Çizimi
1202 yılında Tahran'a 150 kilometre uzaklıktaki Kazvin'de doğan Zekeriyyâ bin Muhammed el-Kazvînî, Fars asıllı bir matematik, fizik, astronomi, coğrafya ve jeoloji bilginiydi. Ortaçağda jeolojinin otorite kabul edilen isimlerinden birisiydi. Pozitif bilimlerdeki eserlerinin yanı sıra en bilindik eseri Acaibu'l-Mahlukat ve Garaibu'l-Mevcudat (Tuhaf Yaratıklar ve Acayip Varlıklar) kitabıdır. Yazıldığı dönemle ilgili hem bilimsel hem de mitolojik konularda çok zengin bir kaynak görevi gören eserde, anlatılan konularla ilgili ilginç çizimler de bulunmaktadır.
1. İnsanlar, melekler, mitolojik yaratıklar, cinler, devler...
Kazvini'nin dünya haritası
Eserin ilk kısmında İslam, Roma ve İran takvimlerinden, evrende yaratılmış canlı cansız varlıklardan, Müslümanların astronomik bilgilerinden, gezegenlerden, yıldızlardan, meleklerden bahsedilir. Evrenin eşsiz güzellikleri ve gök cisimlerinin insan hayatı üzerindeki etkileri vurgulanır. Üstteki çizimdeki görselde dünyanın yaşadığı ve içinde bulunduğu astrolojik çağlar betimlenmiştir. Klasik 'Dünya bir öküzün boynuzlarının üzerindedir' inanışının aslı da budur. Yani bu iddiada dünyanın bir öküzün boynuzları üzerinde olduğu değil, astrolojik olarak boğa çağında olduğundan bahsedilmektedir.
2. Dönemine ait birçok belge üzerinde araştırmalar yapmış ve elde ettiği bilgileri sentezlemiştir.
Mars'ın sembolü
İkinci kısımda ise Ateş, hava, su, toprak gibi elementler, denizler, yeryüzünde denge sağlayan dağlar, adalar, şehir ve kasabalar vb. coğrafi bölgeler, jeolojik oluşumlar; bitkiler, ağaçlar, suda ve karada yaşayan hayvanlar, insanlar, mitolojik yaratıklar, cinler, devler ve dünyanın tuhaflıkları anlatılır.
3. Meleklerle ilgili detaylı bilgi vermiş ve çeşitli tasvirlerini çizmiştir.
Melek İsrafil
Melekler akıllı, Allah’a itaat edip emirleri yerine getiren, cinsel istek ve öfkesi olmayan varlıklardır. Kuran’da melekler iki türdür: Allah’a yakın olanlar ve cehennem bekçileri.
4. Canlıları 7 türe ayırmıştır.
İnsan ilk sıradadır, sonra cinler, binicilik için kullanılan hayvanlar, otlatılan hayvanlar, canavarlar, kuşlar ve böcekler… Bir de karışık varlıklar vardır.
5. Melekler ve cinlerden sonra uçabilen canlılar olarak kuşların yaratıldığını söylemiştir.
Simurg (Zümrüdü Anka)
Kazvini en sıradışı ve bilinen kuşun Kaf Dağında yaşayan Anka başka bir deyişle Simurg olduğunu ifade eder. Efsaneye göre Anka konuşan bilge bir kuştur.
6. Eseri, yazıldığı dönemin faunasıyla ilgili çok önemli bir belgedir.
Kazvin’de doğup eğitimini Bağdat’ta alan Kazvini ansiklopedik eserinde bilimsel açıklamalarla ele aldığı konuları Pliny’nin ‘Doğa Tarihi’ndeki gibi hikâyeler ve inanışlarla zenginleştirir. Böylece dönemin flora ve faunasıyla beraber insanların yaşam biçimleri, kültürü ve etnografisi hakkında da fikir edinilir. Bu konular kendisinden önce de Arap ve İran edebiyatlarında yer alır. Kazvini çok sayıda yazılı çalışmayı inceler; hukukçu, tarihçi, coğrafyacı ve gezgin arkadaşlarından görüşler alır; aynı zamanda kendisi de gözlemlerde bulunur.
7. Acaibu'l-Mahlukat ve Garaibu'l-Mevcudat, Osmanlıca'ya da çevrilmiştir.
Kazvini'nin Acaibu'l-Mahlukat ve Garaibu'l-Mevcudat isimli eseri, Osmanlı alimlerinin de ilgisini çekmiş ve kitap Osmanlıca'ya da çevrilmiştir. Bunun dışında zamanla pek çok farklı dile de çevrilmiştir.
8. Eserde birçok efsanevi yaratık da işlenmiştir.
Farklı kültürlerin anlatılarına ve efsanelerine konu alan çeşitli yaratıklar da eserde yer almıştır.
9. Ağaçta yetişen insanlar.
Geçmişte partenogenez (kendiliğinden) üreme yöntemleri hakkında çeşitli efsaneler üretilmiştir. Hatta Aristo da kuğuların, yüzdükleri suların kenarındaki ağaçlardan geldiğini iddia etmiştir. Kazvini'nin bu tasviri, akıllara bunları getiriyor.
10. Hakkında bilgi verilen ve tasvir edilen bazı yaratıklar oldukça ilginçtir.
Fars sanatı, mitolojik öğelerin demonstrasyonu açısından oldukça köklü ve zengindir. Kazvini'nin Acaibu'l-Mahlukat ve Garaibu'l-Mevcudat eseri de bunun en iyi örneklerinden biridir.
11. Kanatlı ağaç insanları
Eserde mitolojik öğelere bolca yer verilmiştir.
12. Kazvini, aynı zamanda bir gezgindir.
Etnografik bir belge olarak yeryüzünde yaşayan toplulukları resmetti. Muhayyilesini kullanarak yeryüzünde olmayanları da...
13. Çeşitli hayvanları gözlemleyip, eserinde yer vermiştir.
Yaşadığı ve gezdiği bölgelerdeki hayvanlar üzerinde incelemeler yapmış ve topladığı bilgileri eserinde paylaşmıştır.
14. Farklı kültürlerden aktarımlar yapmıştır.
Gezilerinde insanlardan dinlediği ve gördüğü ilgi çekici şeyleri, kitabında kaleme almıştır.
15. Dönemi anlamak açısından çok değerli bir kaynaktır.
Dönemin insan toplulukları ve kültürleriyle alakalı da bilgi vermiştir.
16. Deniz ejderhası
Ejderha'nın neredeyse tüm doğu kültürlerinde çok önemli bir yeri vardır.
17. Eserde sadece canlılar ve yaratıklar değil, bitkiler hakkında da bolca bilgi bulunmaktadır.
Bu açıdan da bölgenin o dönemki bitkisel yapısını kayıt altına almış ve bu günlere kadar ulaşmasını sağlamıştır.
18. Çeşitli efsanelerden bahsedilmiştir.
Bir gezginin, dev bir kuş tarafından kurtarılışı.
19. Dev bir kuşun sırtında yolculuk eden adam.
Bu efsaneleri de sadece yazmakla kalmayıp çeşitli illüstrasyonlarla süslemiştir.
20. Aṭūrān Adası cinleri ve 3 Pigme.
Eser incelendiğinde, Kazvini'nin ne kadar farklı ve zengin kültürleri inceleme fırsatı yakaladığı anlaşılabiliyor.
21. Kanatlı at adamlar
Acaibu'l-Mahlukat ve Garaibu'l-Mevcudat, birçok açıdan dünyanın en değerli eserlerinden biridir.
22. Cinler ve çeşitli hayvanlar.
Eser; tarihi, bilimsel, kültürel, edebi ve sanatsal açılardan büyük önem taşımaktadır.
23. 'Bir çift öküz üzerinde, dünya etrafında tur atan ay' tasviri.
Bu muhteşem eser, tüm dünyanın dikkatini çekmiş ve birçok akademik araştırmanın konusu olmuştur.
24. İlginizi Çekebilecek Bazı İçerikler:
Mitolojik Olduğuna İnanılan Tuhaf ve Efsanevi 20 Yaratık
25.
26.
Yorum Yazın