Büyük Tartışma! Asgari Ücrette Zam Bitti Tartışma Bitmedi: Enflasyon mu Maaşı, Maaş mı Enflasyonu Artırır?
Asgari ücret zammı son 1 yılın ana konusu oldu. Enflasyonun erittiği alım gücü telafi edilmeye çalışıldığından son yıllarda olmadığı kadar zam konuşuldu. Türkiye'nin içine girdiği enflasyon sarmalında tartışmalar da büyüdü. Maaş zamlarının maliyetler tarafından fiyatlara yansıyarak yeni zamlara yol açacağı bunun da enflasyonu tetikleyeceği sıklıkla konuşulan bir başlık oldu. düşen alım gücünün telafisi de başka türlü mümkün görünmüyordu. Bir kesim de enflasyonla mücadelede orta sınıfın eridiğine, asıl etkinin maaşlı çalışanlar, sabit bir kazancı olanlar üzerinde görüldüğüne dikkat çekerek bu kesimin korunması gerektiğine dikkat çekti. Peki enflasyon mu maaş zammından, maaş zammı mı enflasyondan doğar tartışmasında iktisatçıların tartışmasında adeta bir konferans niteliğinde kimler neler diyor?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Aralık 2021 ve Temmuz 2022 olmak üzere iki asgari ücret zammı açıkladı. Önce 2021 asgari ücreti 2.825 TL olan maaş, 2022'de 4.250 TL'ye sonrasında da Temmuz ara zammı ile 5.500 TL'ye yükseltildi. Neden bu kadar olay olmuştu?
Asgari ücret, ülkelerin emek yoğun sektörlerde piyasaların işleyişini korumak adına bir nevi regülasyon şeklinde düzenleme sağlamak için minimum ücretin belirlenmesi demektir. Hemen hemen her ülkede benzer şekillerde uygulanan asgari ücret ülkelerin bir anlamda da refah seviyesini ya da kişi başı gelir düzeyinin ölçüm göstergesidir. Bazı ülkeler saatlik, bazıları günlük açıklarken, Türkiye'de aylık bazda ele alınıyor.
Aslında her şey böyle başladı👇Prof. Özgür Demirtaş, bu şekilde konuyu anlatınca bir dönem zamma karşı, maaş zammını enflasyonun sebebi olarak görüyor gibi bir çok söylem ortaya atılsa da sonrasında defaatle anlattığı gibi, evet bir sebep sonuç ilişkisi mevcut ancak zamma da karşı değil!
Bu tartışmayı tabi Özgür Demirtaş başlatmadı ama bu paylaşım viral oldu. Tartışmanın zaten iktisadi teoremde yeri büyük ve bir çok iyi iktisatçı da bu konuyu sıklıkla tartışıyor ki enflasyonun tırmanışa geçmesi öncesi de iktisatçılar enflasyondaki yükseliş konusunda da uyarılarda bulunuyorlardı. Şimdi artık kaçınılmaz döngünün içindeyiz. Konuşulanlar da uzun tartışmalara neden oluyor.
Cem Oyvat bu paylaşımı daha nisan ayında enflasyon açıklandığında yapmıştı👇
Eski Hazine Müsteşarı olan Faik Öztrak ise asgari ücretteki zammın ilk günlerinde bile yeterli olmadığını bu şekilde açıklıyor👇
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, dün yaptığı açıklamada asgari ücret tartışmalarına değinmişti.
Alım gücünü enflasyona karşı korumak ve temel ürünlerde etkiyi azaltmak adına alınan tedbirlerden bahseden Nureddin Nebati, enflasyonun olumsuz etkilerini azaltmak, vatandaşlara yansımasının asgari düzeyde olmasını amaçladıklarını belirtti.
Ücretler politikasının hayat pahalılığına karşı vatandaşı desteklediğini belirten Bakan, asgari ücrete birikimli olarak yapılan zammın yüzde 94,6 olduğunu, memur ve memur emeklisi maaşlarına yüzde 85,5 olmak üzere emekli maaşlarına da yüzde 78,6 oranında artış yapıldığını belirtti. Nebati, 'Vatandaşımızın alım gücünü iyileştirmek için kamu maliyesinde disiplinden taviz vermeden destekleyici politikalarımızı sürdüreceğiz' dedi.
Kaynak: Sabah
2021 Yılında Ekonomi Nobel'ini 3 iktisatçı paylaşmıştı. David Card, Joshua Angrist ve Guido Imbens isimli iktisatçıların çalışmasının ana konusu asgari ücret!
Doğal deney yöntemi ile yapılan çalışmada, yukarıda da bahsedilen görüşlerden yola çıkılıyor. Dedik ya bir kesim asgari ücretlerdeki artışın maliyet etkisi ile istihdamda azalışa yol açması gibi kısaca özetlenebilecek bir seyri olduğunu düşünüyor. Bunun farklı olduğunu anlatabilen ekonomistlere de son Nobel ödülü verilmiş oluyor. Kaynak: Nobel
Akademisyenler ne diyor?
Veri Delisi isimli kullanıcı Para Analiz'de konuyu özetlerken biz de biraz katkıda bulunduk.
Aslen Türkiye'nin içinde bulunduğu durum özelinde enflasyondaki yükselişin ücret artışlarını tetiklediği görülüyor.
Prof. Dr. Ensar Yılmaz, konuyu uzun uzun ele aldığı yazısından özetle, ücretlerin yüksek enflasyondan etkilendiği sonucu çıkabilir. Normal ekonomilerde bu sarmalın daha sağlıklı olduğu, asgari ücret ilişkisinin de Türkiye'de son dönemde sağlıksızlaştığı görülürken, maliyetlere emek etkisinin ise bu durumda yok denilemeyeceğini ancak ölçümlerde projeksiyonlardaki kadar yüksek olmadığını da vurguluyor.
Hacettepe Üniversitesi İktisat Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Özel ise bu şekilde özetliyor durumu👇
Cüneyt Akman da konuya bu şekilde bir özetle katılırken, aslen ilk yazılardan biri de ona aitti.
Cüneyt Akman'ın yazısı
Merkez Bankası eski Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara da konuya katılımda geçişkenliğin bozulan dengeler ile çift taraflı ve artmış olabileceğine dikkat çekiyor.
İktisatçı Mustafa Sönmez konuya dair yorumunu daha Aralık 2021'de başlayan tartışmalarda yapan isimlerden olurken, enflasyondaki ağırlığın Türkiye'de talepten ziyade maliyet odaklı olduğunu vurguluyor.
Kısaca Sönmez, enflasyondaki yükselişin sebebinin asgari ücretteki artış değil döviz kurlarındaki artış olduğunun altını çiziyor. Kaynak: Evrensel
Yalova Üniversitesi Öğretim üyesi Doç. Dr. Baki Demirel konuyu en başından bu yana ücret eşitliği ve emek taraflı ele alırken, belki de en çok dile getirenlerden biri.
Temmuz 2022'de verdiği bir yorumda ise konunun fırsatçılığa dönüştüğüne dikkat çekiyor:
Son 3 yıldır, emek gelirleri hızla azalırken, kârların ve rantların büyüdüğü görüldü. Enflasyondaki artışın sebebini ücret-fiyat döngüsünde aramamak, kâr-fiyat döngüsünden söz etmek gerekiyor. Asgari ücret artarsa enflasyon artar söylemi biraz fırsatçılıktır. Kâr ve fiyat artırma bahanesidir. Asgari ücretin artırılması insanidir. İktisat da insani ve toplumsal bir bilimdir. Emekçi kesim, enflasyon altında ezilirken, ücretleri artırmayalım demek insani olarak doğru değildir. İktisadi gerçeklerle uyuşmaz. Ücret artışları enflasyonu artırmazken, enflasyondaki artış hızlandığı için ücret artışlarına ihtiyaç duyulur.
Dr. İlhan Döğüş de asgari ücret enflasyon ilişkisinde önceliği enflasyona veriyor.
Öncelikle enflasyon artışı, ücret artışını tetikler. 'Asgari ücret artışı enflasyonu daha da artıracak' yaklaşımı bu konuda değil, başka birçok konuda da yön saptırıyor. Maaş sadece maliyet değildir, maaş talep kaynağıdır hem de en güçlü talep kaynağıdır.
Kaynak: Medyascope
29 Mayıs Üniversitesi Öğretim Üyesi Oktay Özden de konuya yaklaşımını Temmuz ara zammı öncesi şu şekilde dile getiriyor👇
Dr. Fatih Özatay, asgari ücrete yazılarında da bol bol değinen bir isim. İşsizlik verileri geldikten sonra geçen günlerdeki paylaşımı ve Düşük Ücret-Yükse Kur başlıklı yazısı👇
Asgari ücretli çalışanların toplam çalışanlara oranı da çok yüksek. Güncel resmi veri yok. Asgari ücretlinin, Temmuz başındaki artışa karşın, yılbaşındaki alım gücünün altında olduğu da bir gerçek. Zira asgari ücret yüzde 30 oranında artarken, ilk altı aylık enflasyon yüzde 42 oldu. Üstelik yüzde 78 düzeyinde olan resmi tüketici enflasyonu daha da yükselecek ve asgari ücret biraz daha eriyecek. Bu tablo, çok sevimsiz bir tablo. Sağlanan ekonomik büyümenin çalışanların önemli bir kesiminin refahını olumlu yönde etkilemediğini gösteriyor.
Kaynak: Dünya
Büyüme verileri üzerinden Haziran ayında yaptığı değerlendirmede Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu ücret artışı ve enflasyon ilişkisini ele alırken, hissedilen enflasyon üzerinden değerlendiriyor.
Hissettiğimiz enflasyon maalesef manşet enflasyon rakamlarından daha yüksek. Enflasyonun nedeni değil de sonucuna odaklanarak uyguladığımız politikalar enflasyonu daha da besliyor. Ücretlerde ciddi bir iyileştirme kesinlikle gerekiyor. Fakat para politikası başta olmak üzere enflasyonun nedenlerine odaklanan bir politika oluşturmadığımız sürece ücret artışları kısa süreli bir rahatlama dışında doğrudan enflasyona katkı sağlayacaktır.
Kaynak: Dünya
"Orta sınıf"çöktü! Mesele Ekonomi yayınında ekonomik krizdeki derinleşme ve krizin uzaması ile alım gücündeki düşüş, fakirleşme, yoksulluğun artması anlatılıyor. Orta sınıfın krizden aldığı payın yükselmesi ile ekonomik ve toplumsal açıdan önemli bir yeri olan kesimin hızla erimeye devam etmesi birçok sorun doğuruyor.
Geçen yıl başında 1,5 TL olan ekmekten 2.825 olan asgari ücretle 1.883 adet alınırken, şimdi 200 gram ekmek 4 liradan satılıyor. Asgari ücret de 5.500 TL ve 1.375 ekmek alınabiliyor.
2021 yıl başında 427 litre motorin alınan asgari ücret ile yüzde 94 birikimli artışa karşın 216 litre alınabiliyor.
Ocak 2021'de İstanbul'da ortalama kira 2.462 TL olurken, Ocak 2022'de 5.433 TL ile asgari ücreti aşmıştı. Haziran 2022'de ise 8.575 TL oldu. Kaynak: Sahibinden
Özetle, aslen orta sınıf olmayan asgari ücretli kesim son yıllarda ekonomik konjonktür ile ayrılmaz bir bütün haline geliyor. Böylelikle ülkede tanımsal olarak orta sınıf kalmazken, fakirleşmenin adını asgari ücret olarak anıyoruz.
Enflasyondaki artışta hiç rolü yok denilemeyecek ücretlerin ise 'enflasyonla birlikte seçilen büyümede' payının azalması aslında sorunun ana unsuru oluyor. Kısaca konu yine dönüyor dolaşıyor enflasyona geliyor.
Sizce?
Yorum Yazın
enflasyon daha asgari ücret artmadan aylar önce fırlamaya başladı . üstelik bir önceki zammın kat kat üzerinde çıktı . bu durumda asgari ücretin enflasyona e... Devamını Gör