Asla Yakalanamayan Efsanevi Kuş: Gölgesiyle Şans ve Güç Getiren Hümâ Kuşunu İnceliyoruz
Bazı Türk lehçelerinde 'Kumay', Anadolu Türkçesi’nde ise 'Huma' ya da 'Hümâ' olarak bilinen bu mitolojik kuş, Türk inançları ve kültüründe büyük bir yer tutuyor. Efsanelere göre aklın ve gözün ulaşamayacağı kadar yükseklerde yaşayan Hümâ, aynı zamanda devletin ve talihin sembolü olarak bilinir.
Peki, bu efsanevi kuşun gizemi nedir?
Hayat Ağacının Üçüncü Motifi: Hümâ'nın Mitolojik Yeri
Hümâ, İslamiyet öncesi Türk inançlarında hayat ağacı ve hayat suyu ile birlikte önemli bir motif olarak öne çıkar; dişi tanrı Umay'la benzerlikleri dikkat çeker. Eski Türk mitolojisinde Hüma'nın mekânı, sonsuz bir genişlikte ve gözle görülemeyecek kadar yüksekte betimlendi. Bu figür, özellikle Çepni Türkleri ve Oğuz Kağan’ın eşi tarafından kutsal sayılır.
Hem Türk hem de İran mitolojilerinde kuşların en asili olarak bilinen Hümâ, devlet kuşu olarak da anılır.
Orta Asya Türkleri arasında iyi cins av kuşlarına da 'kumay' denilmesi, Hümâ'nın gücünü ve asaleti simgeler. Ayrıca Roma ve diğer kültürlerdeki avcı kuşların güç sembolü olmasıyla benzer özellikler gösterir.
Hümâ’nın Gölgesi Kime Düşerse…
Hümâ kuşunun yere 40 arşından daha yakınlaşmadığı ve gölgesinin düştüğü kişiye büyük bir talih ve güç getirdiği söylenir. Efsaneye göre, bu kişi ya bir hükümdar olur ya da son derece zengin bir yaşam sürer. Hümâ kuşu asla yakalanamaz; onun havada yumurtladığı, ayaklarının olmadığı ve tehlike anında yavrularını kanatlarıyla koruduğuna inanılır.
Hümâ kuşu, yalnızca mitolojiyle sınırlı kalmamış, Türk edebiyatında da önemli bir yere sahip olmuştur.
Yunus Emre’nin şiirlerinden halk türkülerine kadar birçok eserde, Hüma kuşu güzellik ve yüceliğin sembolü olarak betimlenmiştir.
“Ne erenler gelip geçti / Bular yurdu kaldı göçtü / Pervâz urup Hakk’a uçtu / Hümâ kuşudur kaz değil”
Hümâ kuşu, başta âşık edebiyatı olmak üzere Türk halk türkülerinde ve divan edebiyatında sıkça kullanılmıştır.
Karacaoğlan’dan Âşık Ömer’e kadar birçok şair, sevgililerini Hümâ kuşuna benzeterek yüceltmiştir: “Gökte melek, yerde hüma yavrusu” diyerek sevgilinin güzelliğini dile getirirler. Erzurum yöresine ait ünlü türküde de Hümâ’nın yükseklerden seslendiği anlatılır.
Yükseklerde süzülen bu efsanevi kuş, talihin ve gücün sembolü olarak halk edebiyatında, destanlarda ve masallarda yaşamaya devam ediyor.
Belki bir gün, gölgesi üzerinize düşer ve siz de Hümâ'nın sağladığı bereketle dolup taşarsınız. Unutmayın, her yükseklik, yeni bir umudu da beraberinde getirir!
İlginizi Çekebilir
Yorum Yazın