Ülkeyi Yok Eden Volkanik Patlama Dünya'nın Mevsimini Değiştirmişti! Büyük Felaketlere Sebep Olan 10 Patlama
Hem doğal yollardan meydana gelmiş olan, hem de nükleer silahların bulunmasıyla insanların neden olduğu patlamalar yüzyıllardır korku ve dehşete neden olmaya devam ediyor. Ancak patlamalar sadece Dünya sınırları içerisinde kalmıyor. Tarih boyunca uzayda meydana gelen patlamalar da Dünya'yı büyük ölçüde etkilemiş ve değiştirmiş. Gelin koca yaşlı Dünya'nın gördüğü en güçlü patlamalara bir bakalım...
1. Teksas patlaması
1947'de Texas'a demirleyen SS Grandcamp kargo gemisinde çıkan bir yangın, gübrelerde ve yüksek patlayıcılarda kullanılan bir bileşik olan 2 bin 300 ton amonyum nitratı patlattı. Patlama gökyüzündeki iki uçağı da havaya uçurdu ve yakındaki rafinerilerin yanı sıra bin ton daha amonyum nitrat taşıyan komşu bir kargo gemisini patlatan bir zincirleme reaksiyonu tetikledi. Felaket yaklaşık 600 kişiyi öldürdü ve yaklaşık 3 bin 500 kişi yaralandı. Genellikle ABD tarihindeki en kötü endüstriyel kaza olarak kabul ediliyor.
2. Halifax patlaması
1917'de, I. Dünya Savaşı için kullanılmak üzere tamamen patlayıcılarla dolu bir Fransız kargo gemisi, Kanada'nın Halifax limanında yanlışlıkla bir Belçika gemisiyle çarpıştı. 3 kiltonluk bir israf meydana geldi. Patlama, şehrin 7 bin metre yukarısına kadar yükselen beyaz bir bulutumsuya neden oldu ve 18 metre yüksekliğinde bir tsunamiye neden oldu. Yaklaşık 2 bin kişi öldü ve 9 bin kişi yaralandı. Bu patlama, Dünya'nın en büyük kaza patlaması olmaya devam ediyor.
3. Çernobil
1986'da, o zamanlar Sovyetler Birliği'nin bir parçası olan Ukrayna'daki Çernobil'de bir nükleer reaktör patladı.Tarihteki en kötü nükleer kazaydı. Reaktördeki 2 bin tonluk kapağı patlatan patlama, Hiroşima bombasından 400 kat daha fazla radyoaktif serpinti göndererek 220 bin km kareden fazla havayı kirletti. Kabaca 600 bin kişi yüksek dozda radyasyona maruz kaldı ve 350 bin'den fazla kişinin kontamine bölgelerden tahliye edilmesi gerekti.
4. Trinity sahası
Tarihte 'alet' olarak adlandırılan ilk atom bombası, 1945'te Alamogordo, yakınlarındaki Trinity Sahasında patlatıldı ve kabaca 20 kiloton güçle patladı. Bilim adamı J. Robert Oppenheimer daha sonra testi izlerken Hindu kutsal kitabı Bhagavad Gita'dan bir satır düşündüğünü söyledi: 'Ben Ölüm oldum, dünyaların yok edicisiyim.' Nükleer silahlar daha sonra II. Dünya Savaşı'nı sona erdirdi ve onlarca yıllık nükleer savaş korkusunu başlattı. Jack Aeby, patlamanın bilinen tek renkli fotoğrafını çekti.
5. Tunguska patlaması
1908'de Podkamennaya Tunguska Nehri yakınlarındaki gizemli patlama, neredeyse Tokyo büyüklüğünde bir alan olan Sibirya ormanını dümdüz etti. Bilim insanları, patlamanın 20 metre çapında ve 185 bin metrik ton kütleli bir asteroit veya kuyruklu yıldızın kozmik etkisinden kaynaklandığını düşünüyor. Ortaya çıkan patlama gücü yaklaşık 4 megaton kadar güçlü olabilirdi. Yani Hiroşima'ya atılan atom bombasından 250 kat daha güçlü.
6. Tambora Dağı patlaması
1815'te Endonezya'daki Tambora Dağı, kaydedilen tarihin en büyük volkanik patlaması olan yaklaşık bin megaton gücüyle patladı. Patlama yaklaşık 140 milyar ton magma fırlattı ve sadece Sumbawa adasında ve Lombok yakınlarında 71 bin'den fazla insanı öldürmekle kalmadı, aynı zamanda saldığı kül küresel iklim anomalileri yarattı. Ertesi yıl, 1816, Haziran ayında Albany'de kar yağışı, Temmuz ayında Pennsylvania'da görülen nehir buzu ve dünya çapında yüz binlerce insanın açlıktan ölmesiyle 'Yazsız Yıl' olarak kayda geçti.
7. Dinazorları yok eden patlama (K-T Extinction)
Dinozorlar Çağı, yaklaşık 65 milyon yıl önce gezegendeki tüm türlerin yaklaşık yarısını öldüren bir felaketle son buldu. Araştırmalar, gezegenin Kretase-Üçüncül veya KT neslinin tükenmesinden önce çevresel bir krizin eşiğinde olduğunu öne sürse de, dinozorları öldüren şeyin yaklaşık 10 km genişliğinde bir asteroit veya kuyruklu yıldızlı kozmik bir etki olduğu düşünülüyor. Kabaca 10.000 Gigaton güce sahip bir patlama meydana gelmiş olmalı. Yani Dünya'nın bin katı büyüklüğünde. Çarpışma dünyayı tozla kaplayacak, küresel ateş fırtınalarını ateşleyecek ve binlerce metre yüksekliğindeki tsunamileri tetikleyecekti.
8. Levy 9 kuyruklu yıldızı patlaması
Kuyruklu yıldız Levy 9, 1994 yılında Jüpiter ile olağanüstü bir şekilde çarpıştı. Dev gezegenin yerçekimi kuyruklu yıldızı parçalara ayırdı ve saniyede 60 km hızla 21 kez çarpmayla sonuçlandı. En büyük çarpışma, Jovian bulut tepelerinin yaklaşık 3.000 km üzerine yükselen bir ateş topunun yanı sıra 12 bin km üzerinde ,yani yaklaşık Dünya büyüklüğünde, dev bir karanlık nokta yarattı. Patlamanın 6 bin Gigaton TNT güce sahip olduğu tahmin ediliyordu.
9. Shadow-casting süpernovası
Süpernovalar, genellikle tüm galaksileri kısaca gölgede bırakacak kadar güçlü patlayan yıldızlardır. Tarihte kaydedilen en güçlü süpernova, Lupus takımyıldızında görüldü. Şu anda SN 1006 olarak bilinen olağanüstü patlama, galaksinin oldukça yakın bir bölgesinde, 7 bin 200 ışık yılı uzaklıkta gerçekleşti. Bu patlama sonucu Dünya'da geceler kitap okuyacak kadar parlak hale geldi ve aylarca gündüz yaşandı.
10. Bilinen en uzak patlama
Gama ışını patlamaları evrende kaydedilebilen en güçlü ve Dünya'ya en uzak gerçekleşmiş patlamalardır. Şimdiye kadar görülen en uzak gama ışını patlamasından gelen ve GRB 090423 olarak adlandırılan ışık, yaklaşık 13 milyar ışık yılı uzaklıktan bile dünyamıza ulaşmayı başardı. Bir saniyeden biraz fazla süren bu patlama, güneşimizin 10 milyar yıllık ömrü boyunca salıvereceğinden yaklaşık 100 kat daha fazla enerji açığa çıkardı. Muhtemelen Güneş'ten 30 ila 100 kat daha büyük ve ölmekte olan bir yıldızdan kaynaklandığı düşünülüyor.
Yorum Yazın