Tarihleri binlerce yıl geriye uzanan, sanat tarihinin en tuhaf, gizemli, ürkütücü hatta korkunç örnekleri onlar. Gargoylelerden bahsediyorum... 36 örneği ve ardında yatan efsaneler ve sırlarla gargoylelere bir göz atalım.
Bu içerik Onedio üyesi kullanıcı tarafından üretilmiş, Onedio editör ekibi tarafından müdahale edilmemiştir. Siz de Onedio’da dilediğiniz şekilde içerik üretebilirsiniz.
Tuhaf, Ürkütücü, Gizemli: 36 Örneğiyle Sanat Tarihinin En Korkunç Yapıtı Gargoyleler
1. Oakland Mezarlığı, Atlanta, Georgia, ABD
Gargoyle, sözcüğü Fransızca "gargouille"den geliyor. Bu sözcük de Latince bir kökten kaynaklanıyor. Latin kökenli hemen hemen bütün dillerde "gırtlak" ve "yutmak" gibi benzer anlamlara sahip.
2. San Juan de los Reyes Manastırı, Toledo, İspanya
Bu kelimenin yansıma nitelikli olduğunu ve herhangi bir içeceği içerken çıkan "gurk gurk" sesinden geldiğini belirtelim.
3. Doğal Tarih Müzesi, Londra, İngiltere
Gargoyleler esasında "çörten" olarak kullanılan yapılar.
4. Notre Dame Kathedrali, Paris, Fransa
"Peki çörten ne?", diye sorduğunuzu duyar gibiyim.
Çatıların çevresinde biriken yağmur sularını duvar temelinden uzağa akıtan, saçak kenarından dışa doğru uzamış oluklara çörten adı veriliyor.
5. Köln Katedrali, Köln, Almanya
Böylece gargoylelerin tabir-i caizse suları "yutan" ve açık ağızları aracılığıyla drenajı sağlayan heykeller olduğunu anlıyoruz.
6. Quito Katedrali, Quito, Ekvator
Gargoyleleri -başta katedral ve kiliselerde olmak üzere- genellikle gotik yapılarda görüyoruz.
7. Palau de la Generalitat de Catalunya, Barselona, İspanya
Gargoylelere Eski Mısır, Çin, Roma ve Antik Yunan mimarisinde de rastlanmasına karşın, özellikle orta çağ Fransa'sında yaygınlık kazanmış ve gotik mimarinin tipik özelliklerinden biri haline gelmiş.
8. Yasak Şehir, Pekin, Çin
Genellikle granitten yapılan bu grotesk (hem komik hem çirkin öğeleri bir arada bulunduran) oyma taşlar çok değişik şekillerde tasvir edilmiş.
9. Mont Saint-Michel – Normandiya, Fransa
Tabii işin bir de "efsane" kısmı var: 7. yüzyılda geçen bir ortaçağ efsanesine göre Le Gargouille adında ağzından alev fışkırtan bir ejderha her yıl Seine Nehri yakınlarındaki mağarasından çıkıp ortalığı yakıp yıkıyormuş.
10. Vaşington Ulusal Katedrali, Vaşington, ABD
Rouen'li köylüler de ejderhayı yatıştırmak için bir mahkumu kurban ediyorlarmış. Bir gün cesur bir rahip köylülere canavarın yok edilmesi karşılığında kilise yaptıracağını ve hepsini tekrar vaftiz edip günahlarından arındıracağını vaadinde bulunmuş.
11. St. Nicholas Kilisesi, Lüneburg, Almanya
Köylüler büyük uğraşılar sonucunda ejderhayı yakalamışlar ve başı-boynu hariç yakmışlar (Rouen'li köylüler bu yakma işine iyice alışmış olacaklar ki daha sonraları Jeanne d'Arc'ı da yakmışlar). Ejderhanın başını ve boynunu da kilisenin duvarına asmışlar. İşte gargoyle efsanesi buradan geliyormuş...
12. Peace Tower on Parliament Hill, Ottawa, Kanada
Efsanevi ve hayali yaratıklar, hayvanlar ve çirkin insan yüzleri de sıklıkla kullanılan Gargoyle figürleri arasında.
13. Marble Kilisesi, Bodelwyddan - Clwyd, Galler
Hayvan figürlerinden en çok kullanılanlarından maymun, yedi ölümcül günahtan tembelliği simgeliyormuş. Yılan kıskançlığın, kurt açgözlülüğün, domuz öfkenin, keçi şehvetin simgesiymiş. Aslan çok kullanılmıyormuş ama kibrin simgesi niteliğindeymiş.
Köpek ise sadık bilinmesine karşın aç olduğunda evlerden yiyecek çaldığı için şeytana karşı savunmasızlığı temsil ediyormuş.
14. Köln Katedrali, Köln, Almanya
Peki gargoyleler neden bu kadar çirkin?
15. Notre Dame Katedrali, Paris, Fransa
Ortaçağda okuryazarlık oranı düşük olduğundan görünüş son derece önemliydi. Dolayısıyla gargoyleler kiliselerde insanlara mesaj vermesi için kullanıldı.
16. Reims Katedrali, Reims, Fransa
Neydi peki bu mesaj?
Birer kötülük imgesi olan gargoyleler aracılığıyla kiliseye gelen insanlara onları bekleyenleri göstererek hesaplaşma gününün yakın olduğunu hatırlatmak ve dine bağlılıklarını sağlamlaştırmaktı.
17. Vaşington Üniversitesi, Seattle, Vaşington, ABD
Ayrıca bu yaratıkların varlığının - kötülüğe karşı eş derecede kötülük sunarak - kötülüğü kilise duvarlarının dışında tuttuğu düşünülmekteydi.
18. Sidney Üniversitesi, Sidney, Avustralya
Gargoyleler, istenmeyen ruhları ve kötülükleri savuşturmak için nöbet tutuyorlardı. İnanışa göre gargoyleler geceleri insanlar uykuya daldığında canlanıyor, güneş doğduğunda tekrar taş hâline geliyorlardı .
19. Amboise Şatosu, Amboise, Fransa
Bazıları ise bu tuhaf eserleri sevmemişler ve putperestlik olarak değerlendirmişlerdir.
20. Princeton Üniversitesi, New Jersey, ABD
Şimdi başka gargoyle örnekleri ile sizi baş başa bırakalım.
21. Winchester Katedrali, Winchester, İngiltere
22. Biltmore Estate, Kuzey Karolina, ABD
23. Nidaros Katedrali, Trondheim, Norveç
24. Santa Eulalia Katedrali, Barselona, İspanya
25. Palma Katedrali – Palma, Mallorca, İspanya
26. Magdalen Koleji, Oxford, İngiltere
27. Zagreb Katedrali, Zagreb, Hırvatistan
28. Vaşington Ulusal Katedrali, Vaşington, ABD
29. Sant Pau Hastanesi, Barselona, İspanya
30. Westminster Manastırı, Londra, İngiltere
31. Palau de la Generalitat de Catalunya, Barselona, İspanya
32. St Mary’s Katedrali, Edinburgh, İskoçya
33. Notre Dame de l’Épine, Marne, Fransa
34. Plummer Binası, Rochester, Minnesota, ABD
35. Cheshire, İngiltere
36. Amboise Şatosu, Amboise, Fransa
Manevî açıdan kim nasıl değerlendirirse değerlendirsin, estetik açıdan gargoylelerin sanat tarihinin en sıra dışı örneklerinden olduğunu kolaylıkla söyleyebiliriz.
Siz gargoyleler hakkında ne düşünüyorsunuz?
Harikalar!
Ürkütücü ama yine de estetik.
Tövbe estağfurullahlık şeyler, beğenmedim.
Çekimserim.
Onedio IQ'yu Facebook'tan takip etmeyi unutmayın!
Onedio IQ'yu Facebook'tan takip etmeyi unutmayın!
Bu içerik Onedio üyesi kullanıcı tarafından üretilmiş, Onedio editör ekibi tarafından müdahale edilmemiştir. Siz de Onedio’da dilediğiniz şekilde içerik üretebilirsiniz.
Vaşington????
İnsanları korkutma mantığı doğru görünüyor da; 32 numaradakiler gece kıymetli alkolleri çok karıştırıp sabahında "Ne bok vardı da içtik bu kadar?" diye kendilerini sorguluyor gibiler.
5 teki hüloooğğğcu kadın değil mi?
Waşington?
Türkçe de Çörten dediğimiz yapıların esasında Anadolu Selçuklu dönemi yapılarında da oldukça fazla rastlanır Bugün Kayseri, Konya, Kırşehir ve sivas gibi şehirlerimizde ortalama 20 km ara ile yapılan tarihi hanların hemen hemen hepsinde harika motifli örneklerini bulmanız mümkündür Aslan veya boğa başı insan betimlemeleri veya doğa üstü varlıklar betimlenmiş olabilir. Kültür Bakanlığı yayınlarından 2 cilt olarak Çıkan Anadolu Selçukluları ve Beylikler dönemi isimli kitapta fotoğraflı örnekleri ile beraber bir de makale bulabilirsiniz Çörtenlere dair. Sanırım Orta Çağ örnekleri ile aynı zamana tarihlendirebiliriz.