Tasarruf Etmek İsteyenler için 4 Akıllı Başlangıç Yöntemi
Diyelim ki gelirinizin %50'sini kiraya veriyorsunuz. Hadi onu anladık ama şöyle bir durup düşündüğünüzde, her sabah 'toffee nut latte, laktozsuz lütfen!' demenin saçmalığı ne olacak?
Yine de bu pahalı, zor kazandığınızı kolayca kendi ellerinizle teslim ettiğiniz gereksiz şeylerin her birini yapıyorsunuz. Peki durup düşündünüz mü 'Neyim ben? Aptal mı?' diye...
Tabiki değilsiniz! Sadece insansınız ve bilim rutin olarak bize bunu söyler: insanlar bu tarz(!) davranışlarını yinelemekten kaçınmazlar.
Duke Üniversitesi'nden psikoloji ve davranış ekonomisi profesörü ve Tahmin Edilebilir Mantıksızlık'ın yazarı Dan Ariely, 'Bizi insanlık olarak rahatsız eden en başlıca şey 'şu an'ın 'sonra'ya karşı savaşıdır' diyor. 'Aşırı yiyoruz, Egzersiz yapmıyoruz ve korumasız sex yapıyoruz.' ve ekliyor : 'Paramızı saçma sapan bir şekilde, gelecekteki gerçek isteklerimize aldırmadan bugünün gereksiz aciliyetlerine harcıyoruz.'
İlk Adım: Kendinizi Disipline edin!
İlk adımımız olarak kendimizi disiplin altına almamız gerekmektedir. Bunun için aylık ihtiyaçlarınızı (kira, gıda gibi) belirledikten sonra, her ay ne kadar harcama yapacağınızı belirleyin ve bunu -mümkünse- haftalık ön ödemeli bir karta 1/4'ini yükleyerek harcayın. Unutmayın bu kartla her şeyi ödüyorsunuz. İçtiğiniz kahveden, beğendiğiniz jean pantolona kadar...
Kart size 'bitti' dediğinde bitiyor. Pahalı bir şey almak istiyorsanız, paranızın kart üzerinde birikmesini beklemelisiniz.
Peki neden parayı aylık değil de haftalık olarak bölüyoruz? Ariely,' insanlar ay boyunca harcaması gereken paranın tamamını ayın yarısında harcama eğiliminde olduklarını ve iki hafta boyunca hiçbir şey yapamadıklarını' söylüyor. Bununla birlikte, birkaç gün ertelemek disipline etmek açısından faydalı bulunabilir.
Kural 2: Satın aldığınız her şey için duygusal bir ölçüt oluşturun
Örneğin bir TV gibi bir öğe üzerinde bir fiyat indirimini gördüğümüzde, beyinlerimiz satın alma tutkusu ile yanar. Mağazalar bunu biliyor ve fiyatları buna göre yönetiyorlar.
Ariely, akılcı olarak, 'alakasızdır' diyor. 'Bir şey satın alırken, ne kadara maloldukları neden umurunda olsun ki?' Fakat biz göreceli olarak değer belirliyoruz, bu nedenle beyinlerimiz en kolay karşılaştırmayı (eski, daha yüksek fiyat) yapar ve 'fırsatlar' üzerine yüklerler. 'diyor.
Bunun yerine, Ariely kendi değer sisteminizi yaratmanızı öneriyor. Kız arkadaşınızla bir film gecesi dışarıda 30 dolara mal oluyor diyelim. 300 dolara mal olan bir şey satın almayı düşünüyorsanız, 'kendinize sorun, bu filmlerde 10 geceye değer mi?' diye...
Evet, bir yemek odası masasını filmlerle karşılaştırmak zor olabilir, ancak bu şekilde satın alma yolunu kullanırsanız, muhtemelen düşünme eylemi; daha akıllıca satın alma kararları verecektir.
Kural 3: Kendinizin en iyi dostu olun!
İnsanlar, özellikle erkekler aşırı güven eğilimli oluyorlar. Gelecekteki kazançlarımızı fazla hesaplıyoruz ve bir kalp krizi şansımızı küçümsüyoruz. Borsada ya da kumarda para kazandığımızda onu yeteneğe bağlıyoruz. Peki ya para kaybetmek? Bu da kesinlikle kötü şansla alakalıdır(!)
Araştırmalar, hisse senetleri ticaretinde kadınların erkeklerden daha iyi olduğunu gösteriyor çünkü daha az güveniyorlar ve bu yüzden daha az ticaret yapıyorlar.
Ariely'nin çözümü: 'Finansal bir karar vermeden önce, aynı durumla karşı karşıya olan bir arkadaşınızı hayal edin. Ona ne önerirsiniz?' şeklindedir.
Bu yaklaşım, mevcut durumlara karşı almanız gereken aksiyonları size gösterir.
Kural 4: Hamster çarkından inin!
Ariely, hepimizin yaptığı en servet-yıkıcı hatalardan birinin, bizi daha mutlu edecek inancıyla daha fazla şey satın almak olduğunu söylüyor. Ama gerçekten bunlar bizi mutlu ediyor mu?
Hayır. Nedeni ise son derece kolaydır: Yeni şeylere çabucak adapte olduklarından bir süre sonra heyecanlanmaya başlıyoruz - işimize yarayan sürüşten başka bir şey yapmayan, pahalı yeni bir spor araba gibi.
Bunu önlemek için materyallere değil, deneyimlere harcayın. Örneğin, Ariely ve karısı, bir yıl önce rezervasyon yaptığı Antartika'ya gidiş için sabırsızlıkla bekliyorlar. Harika vakit geçirecekler ama penguenlerden sıkılmalarının bu kadar uzun sürmeyeceğini biliyorlar.
Eve döndüklerinde harika bir anı geçirdiklerini düşünecekler ve bunun, asla bir araba parkında bulamayacakları bir şey olduğunu biliyorlar.
Yorum Yazın