Siyasi İstikrarsızlıkla Boğuşan Lübnan'da Hükümet Kurma Görüşmeleri Zorlukla İlerliyor

BEYRUT (AA) - HASAN DERVİŞ - Lübnan'da istifa eden hükümetlerin bıraktığı iktidar boşluğu ve hükümet kurma çalışmalarında yaşanan sorunlar, tartışmalara neden oluyor.

Lübnan'da Cumhurbaşkanı Mişel Avn'ın yeni hükümeti kurmakla görevlendireceği ismi belirlemek için perşembe günü yapılması planlanan istişare görüşmelerini bir hafta ertelemesi, endişeleri artırdı.

Cumhurbaşkanlığının açıklamasında göre, Cumhurbaşkanı Avn'ın parlamentodaki siyasi partilerle gerçekleştireceği görüşmeler 22 Ekim tarihine erteledi. Erteleme kararının ortaya çıkan birtakım zorlukları aşmak üzere bazı siyasi gruplardan gelen talep doğrultusunda alındığı belirtildi.

Bu kararın Meclis Başkanı Nebih Berri'nin bir günlük gecikmeye dahi karşı olduğu bir dönemde gerçekleşmesi dikkatleri çekerken, erteleme kararının altında yatan sebepler ve yine kısa süreli bir hükümetin kurulma ihtimali konuşuluyor.

Lübnan'da, Beyrut Limanı'nda 4 Ağustos'ta tüm başkenti sarsan ve yaklaşık 200 kişinin ölümüne neden olan patlama nedeniyle hükümetin istifa etmesi sonrasında yeni kabinenin kurulması bekleniyor.

• Hariri'nin adaylığı

  Sünni Müstakbel Hareketi lideri eski Başbakan Saad el-Hariri, 8 Ekim'de özel bir yerel televizyon kanalına verdiği röportajda kendisini başbakanlığa aday göstermediğini söylerken, siyasi partilerin IMF reformlarına ve teknokrat hükümete bağlı kalınması için temaslarda bulunacağını belirtti.

  Hariri, hükümet konusunda Cumhurbaşkanı Avn ve Meclis Başkanı Nebih Berri ile görüştü ve diğer siyasi bloklara partisinden bir heyet gönderdi.

Cumhurbaşkanı Avn ile görüşmesi sonrasında Baabda Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda yapılan basın toplantısında konuşan Hariri, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un girişimini canlandırmak için harekete geçtiğini söyledi.

Hariri'nin basın danışmanı Hüseyin el-Vech ise Twitter hesabından, 'Fransız girişimi Beyrut'un çöküşünü engellemek ve yeniden imarı için halen tek ve son fırsat. Erteleme durumu değiştirmeyecek. Duraksama, Lübnan ve halkı için hiçbir zaman çözüm olmadı.' paylaşımında bulundu.

• Hristiyan grupların Hariri'yi reddetmesi

Siyasi kaynaklardan alınan bilgiye göre, istişarelerin ertelenmesinin sebeplerinden birisi ülkedeki iki büyük Hristiyan grubun Hariri'yi başbakan olarak kabul etmemesi.

Semir Caca liderliğindeki Hristiyan Lübnan Güçleri Partisi ve Cumhurbaşkanı Avn'ın damadı Cibran Basil liderliğindeki Özgür Yurtsever Hareketi'nin 'Hariri'ye destek vermediği' belirtildi.

Kaynaklara göre, erteleme kararından önce Hariri'nin Avn'ı aradığı ve erteleme kararı almasına katkı sağlayacak bilgiler verdiği ileri sürüldü.

Hristiyan Lübnan Güçleri Partisi eski milletvekili Vehbi Katişa, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Avn'ın oluşturulacak kabineyi netleştirmek istediğini belirtti.

Katişa, 'Cumhurbaşkanı Avn Hariri'nin nasıl bir hükümet kuracağını bilmeden onu görevlendirmek istemiyor.' dedi.

• Görüşmelerin ertelenmesinde Basil'in tavrı

Lübnanlı siyaset uzmanı Bişara Hayrallah, görüşmelerin Hariri ve Basil arasındaki anlaşmazlıktan ötürü ertelendiğini iddia etti.

Hayrallah, 'Görüşmeler, Basil'in Hariri'ye baskı yapması, onu ziyarete veya görüşmeye zorlayarak boyun eğdirmeye çalışması nedeniyle ertelendi.' diye konuştu.

Basil, Cumhurbaşkanı Avn'ın erteleme kararına ilişkin Twitter'da 'Cumhurbaşkanı'nın erteleme kararına saygı göstermekle beraber, bu duruşumuzu değiştirmeyecek.' ifadelerini kullanmıştı.

Son seçimlerde ittifak yapan Hariri ve Basil arasındaki ilişki, Hariri'nin başbakanlıktan istifa etmesi sonrasında açılmıştı.

• İstikrarsız hükümetler sarmalında Lübnan

Lübnan'da Saad el-Hariri başbakanlığındaki 30 üyeli Ulusal Birlik Hükümeti, ekonomik kriz ve hükümetin vergi politikalarına karşı düzenlenen gösteriler nedeniyle 29 Ekim 2019'da istifa etmişti.

Lübnan'da Hizbullah ve siyasi müttefiklerinin destekleriyle 21 Ocak'ta kurulan Hassan Diyab hükümeti ise Beyrut Limanı'nda 2 bin 750 ton amonyum nitrat maddesinin infilak etmesinin ardından halktan gelen tepkiler üzerine 10 Ağustos'ta istifa etmek zorunda kalmıştı.

Hükümetin istifasının ardından, Fransa Cumhurbaşkanı Macron, ülkedeki krize karşı reformları hayata geçirecek bir hükümetin kurulması ve sonrasında Paris'te Lübnan'a destek için uluslararası konferans düzenlenmesi girişimini başlatmıştı.

Macron'un söz konusu girişimi, ABD yaptırımlarının hedefindeki Hizbullah ve siyasi müttefiklerinin Maliye Bakanlığı başta olmak üzere kendi paylarına düşen bakanlıklara getirilecekler konusunda, 31 Ağustos'ta hükümeti kurmakla görevlendirilen Mustafa Edib'in taleplerini reddetmesiyle başarısızlığa uğramıştı.

Kamu borcunun 90 milyar doları aştığı Lübnan, 1975-1990 yıllarındaki iç savaştan bu yana en büyük ekonomik krizlerden birini yaşıyor.

Siyasi güçler ile yöneticileri ülkedeki mevcut ekonomik krizin nedeni olarak gören halk, uzun yıllardır yönetimi paylaşan mezhepsel siyasi partilerin yer almadığı, teknokratlardan oluşan küçültülmüş bir hükümetin kurulmasını talep ediyor.